Dünya’nın gizemli kozmik kuzeni Venüs, her ne kadar dışarıdan sakin bir portakal gibi görünse de içi adeta kaynayan bir cehennem kazanı! Onu sadece romantik akşam yıldızı sanıyorsanız, bir daha düşünün. Bu gezegen; kaynar lavlarla, asit bulutlarıyla ve tersine dönen bir gün doğumuyla dolu bir bilim kurgu dünyası gibi. Hazırsanız, Venüs hakkında ilginç gerçekler ve özelliklerini biraz daha yakından tanıyalım!
1. Venüs, Güneş Sistemi’nin en sıcak gezegeni olarak biliniyor
“Merkür Güneş’e daha yakın değil miydi?” dediğinizi duyar gibiyiz. Merkür Güneş’e daha yakın ancak Venüs tam anlamıyla bir basınçlı fırın! Yüzey sıcaklığı ortalama 475 °C civarında. Hani kurşunu tavan arası Güneş’te unutunca eritir ya, işte Venüs bunu doğrudan yapabiliyor. Bu deli sıcaklık, yoğun karbondioksit dolu atmosferi sayesinde gezegeni dev bir sera gibi sarıyor. Sonuç? Merkür bile “ben bu kadar yanmamıştım” diyor.
2. Ekseni etrafında dönmesi 243 gün sürüyor
Venüs’te bir gün, bir yıldan daha uzun sürer! Evet yanlış duymadınız: Venüs kendi ekseni etrafında dönmek için 243 Dünya gününe ihtiyaç duyarken, Güneş’in etrafında dönmesi 225 gün sürüyor. Yani orada yaşasaydınız, doğum gününüz gelmeden gün doğumunu kutlayabilirdiniz. Sabah kahvesi içene kadar torunlarınız büyümüş olurdu!
3. Venüs diğer gezegenlerin çoğunun tersine dönüyor
Venüs’te zaman ve yön kavramı başlı başına bir bilim kurgu senaryosu gibi. Birçok farklı gezegen doğudan batıya döner. Venüs ise tam tersi istikameti seçmiş. Yani eğer bir gün Venüs’e yolunuz düşerse (umarız düşmez), Güneş’in batıdan doğduğuna şahit olabilirsiniz. Bilim insanları bu ters dönüşün geçmişte yaşanan büyük bir çarpışmanın eseri olabileceğini düşünüyor. Yani Venüs, adeta “ben böyle mutluyum” diyen bir gezegen. Bu bilgi, Venüs hakkında ilginç gerçekler arasında en enteresan olanı diyebiliriz.
4. Venüs volkanlarla kaplıdır
Venüs hakkında en ilginç bilgilerden biri de bu! Venüs, volkanlar açısından Güneş Sistemi’nin en cömert gezegeni. 1.600’den fazla dev volkan ile kaplı bu gezegenin yüzeyi, lavlarla örülmüş geniş ovalardan oluşuyor. Çoğu volkan aktif olmayabilir ama bazı bilim insanları hâlâ içlerinden birkaçının sinsi sinsi tütüyor olabileceğini düşünüyor. Yani bu gezegenin yüzeyi, bir volkanik tatil köyü değil, lavdan bir kabus!
Venüs’ün atmosferine adım atmak, Dünya’da okyanusun yaklaşık 1 km dibine dalmak gibi bir şey. Hava basıncı o kadar yüksek ki, oraya inen uzay araçları ancak kalın zırhlarla donatılmış halde hayatta kalabiliyor. 92 kat daha fazla basınç altında metal bile pestil olur! İnsan için mi? Hiç şans yok. Bu yüzden Venüs’e gönderilen uzay araçları, devasa basınca dayanabilecek şekilde özel olarak tasarlanıyor. Sovyetler Birliği’nin Venera sondaları, bu koşullara dayanarak gezegenden veri göndermeyi başaran ilk araçlar oldu.
6. Venüs’ün Ay’ınkine benzer evreleri vardır
Venüs teleskopla gözlemlendiğinde bazen bir hilal, bazen yarım, bazen de tam parlak olarak görünür. Tıpkı Ay gibi! Bunun sebebi, Venüs’ün Dünya’ya olan konumu değiştikçe Güneş ışığını yansıtma şeklinin de değişmesidir. Bu fenomeni ilk keşfedenlerden biri de ünlü gökbilimci Galileo Galilei. “Aydınlık” yüzüyle bile bilim tarihine katkı sağlamış bir gezegen!
Jüpiter’in uydularından geçilmiyor, Satürn ise adeta yüzük koleksiyoncusu… Ama Venüs? O tek başına takılıyor. Ne bir uydusu var ne de bir halkası. Bu yalnızlık hali gezegenin oluşumuyla mı ilgili yoksa Güneş’e yakınlığından mı kaynaklanıyor bilinmiyor. Ama kesin olan şu ki: Venüs “Yalnız ama güçlü” sloganının galaktik temsilcisi!
8. Güneş Sistemi’ndeki en parlak gezegendir
Venüs, Ay ve Güneş’ten sonra gökyüzündeki en parlak gezegen. O kadar parlaktır ki bazı geceler gölgenizi yere düşürebilir. Bu etkileyici parlaklık, kalın ve yansıtıcı sülfürik asit bulutlarından kaynaklanıyor. Sabah vakitleri ile erken saatlerde veya akşamları gökyüzüne bakıldığında gördüğünüz o göz kırpan “yıldız”, aslında Venüs olabilir. “Sabah yıldızı” ya da “akşam yıldızı” denmesinin sebebi de bu ışıldayan karakteri!
9. Bilim insanlarına göre Venüs eskiden yaşama elverişli bir gezegendi
Venüs şu an dev bir basınç tenceresi olabilir ama bir zamanlar çok daha yaşanabilir bir yer olabileceği düşünülüyor. Bazı bilimsel modeller, gezegenin milyarlarca yıl önce yüzeyinde sıvı su bulunduğunu ve daha ılıman bir iklim sunduğunu öne sürüyor. Ancak zamanla Güneş daha da ısındı, atmosferdeki sera etkisi kontrolden çıktı ve Venüs buhar kazanına dönüştü. Kısaca özetlemek gerekirse “bir zamanlar güzel bir yerdi” dedirten gezegenlerden birisidir.
10. Venüs birçok uzay aracı ile araştırıldı
Venüs hakkında ilginç gerçekler listemizin sonuna geldik. Venüs, bugüne kadar birçok uzay görevinin ilgi odağı oldu. Sovyetler’in Venera sondaları, Venüs’e inerek tarihin ilk yakın plan yüzey görüntülerini iletti. NASA’nın uzay aracı, gezegenin yüzeyinin önemli bir bölümünü detaylı bir şekilde görüntülemeyi başardı. JAXA’nın Akatsuki’si saatte 400 km hızla esen fırtınaları kayda aldı. İkili, gezegenin şiddetli rüzgar sistemlerini ve süper rotasyon sırrını ortaya çıkardı. Önümüzdeki yıllarda ise NASA, VERITAS ve DAVINCI görevleriyle Venüs’ün gizemli jeolojisini ve atmosferik sırlarını çözmeyi hedefliyor. Venüs’ün çekiciliği, bilim insanları için hâlâ karşı konulmaz.
Genel olarak Venüs, sıradan bir gezegen değil, Güneş Sistemi’nin sıcak, asi, karizmatik ve bir o kadar da gizemli üyesi denilebilir. Onunla ilgili her yeni bilgi, bilim dünyasında heyecan yaratıyor. Belki bir gün Venüs’ü daha yakından tanıyacağız ama şimdilik, Dünya’dan hayran hayran izlemeye devam!
