İnsanlar çoğu zaman kendi yaptıkları şeylere, dışarıdan aldıklarına oranla çok daha fazla değer veriyorlar. Bir ürünü üretirken harcanan emek nedeniyle o ürün daha değerli hale geliyor. Bir şeyi kendi zihin ve beden gücüyle üretmenin verdiği tatmin duygusuna ise IKEA Etkisi deniyor. Ancak IKEA Etkisi’nde bu değer verme durumu orantısız olabiliyor. IKEA Etkisi nedir, gelin birlikte bakalım.
IKEA etkisi, kendi yaptığınız bir ürüne, dışardan aldıklarınızdan daha fazla değer verme anlamına geliyor. 2011 yılında Harvard, Yale ve Duke Üniversitesi’nden üç araştırmacı yaptıkları testlerin sonucunda bu duruma IKEA Etkisi adını verdi
Daniel Mochon’u yaptığı 3 aşamalı deneyin ilk aşamasında deneklerden IKEA mobilyalarını monte etmeleri isteniyor. Daha sonra fiyatlandırmaya geçiliyor ve deneklerin yüzde 63’ü mobilyanın asıl değerinden daha fazla fiyat biçiyor
İkinci aşamada ise deneklerden origami ile figürler yapmaları isteniyor. Ardından ise katılımcılara kendi çalışmalarına biçtikleri değer soruluyor. Yapılan deney sonucunda, katılımcıların kendi ürettikleri ürünlere daha fazla ödeme yapmaya istekli oldukları görülüyor
Tüketici Psikolojisi Dergisi’nde de yer alan araştırmada, Michael Norton, Daniel Mochon ve Dan Ariely, IKEA Etkisi’ni bilişsel bir eğilim olarak tanımlıyor. Araştırmacılara göre bu durum, sahip olduğumuzun bilişsel ön yargılardan biri. IKEA Etkisi adını, IKEA mağazasının satış prensibinden alıyor
IKEA etkisinin tarihi ise 1940’lı yıllara dayanıyor. 1940’llarda Betty Crocker isimli ir pasta şirketi hazır kek karışımı satmaya başlamış. Sadece su ile karıştırılması gereken ve zahmet gerektirmeyen bu karışım pek fazla tercih edilmemiş. Bunu üzerine karışımdan süt ve yumurta çıkarılarak piyasaya tekrar sunulmuş ve satışlar patlamış
MAKER ve DIY (Do It Yourself) gibi gibi akımların yaygınlaşmasının da IKEA Etkisi olduğu düşünülüyor. Ayrıca IKEA Etkisi yalnızca insanlarda görülmüyor. Fareler de kolayca erişebileceği yiyecekler yerine, zor olanları tercih ediyorlar. Bu nedenle tuzaklara konulmuş peynirler ilgilerini çekiyor
IKEA Etkisi, değişken bir değer. Pazarlama, mobilya, gıda gibi pek çok sektörü etkileyebiliyor. Ürünün tasarımı, üretimi, gelişimi ve pazarlamasına kadar geçen sürede, bu aşamalara katkı sağlayanların gösterdiği fazla değer verme durumu IKEA Etkisi olarak adlandırılıyor
Kaynak:1
