Her ne kadar çok büyük ve şanlı bir tarihe sahip olsak da, tarihimizin büyük bir kısmı deniz savaşlarıyla değil, kara savaşlarıyla doludur. Ancak buna rağmen tarihimizde çok ünlü Türk denizciler vardır ve büyük deniz savaşları yaşanmıştır. Türkleri denizlerle tanıştıran ilk kişi olan Çaka Bey, 1078 yılında Bizans İmparatorluğu tarafından esir alındıktan sonra, İstanbul’a götürülmüş ve burada denize karşı büyük bir tutku beslemiştir. En nihayetinde de denizcilerimize öncülük etmiştir. Sizler için ünlü Türk denizciler ve tarihteki Türk denizciler kimlerdir bu listede derledik. İşte ünlü Türk denizciler.
1. Çaka Bey
1071 yılında Bizans İmparatorluğu tarafından esir edilen Çaka Bey, 1081 yılında Bizans imparatorunun değişmesi nedeniyle yaşanan karışıklıktan faydalanıp kaçmayı başarmıştır. Daha sonra beyliğindeki askerlerle bir araya gelip İzmir’i ele geçirmiş ve burada bir tersane inşa ettirmiştir. 1081 yılında ise kürekli ve yelkenli gemilerden oluşan 50 parçalık ilk Türk donanmasını oluşturmuştur. 50 gemiden oluşan donanması ile Emir Çaka Bey, Ege Denizi’ne yelken açmış ve Foça, Çeşme ve Urla’yı ele geçirmiştir.
Türk Deniz Kuvvetleri’nin kuruluşu 1081 yılı olarak kabul edilmiştir. Çaka Bey komutasındaki Türk donanması, 1089 yılında Midilli, 1090 yılında ise Sakız Adası’nı fethetmiştir. 19 Mayıs 1090 tarihinde Çaka Bey komutasındaki ilk Türk donanması, Koyun Adaları civarında Bizans Donanması ile karşılaşmıştır. Bizans donanması çok büyük kayıplar verdiği için geri çekilmek zorunda kalmıştır. Bu deniz savaşı tarihe “Koyun Adaları Muharebesi” olarak geçmiştir.
2. Umur Bey
Anadolu Selçuklu Devleti, Moğolların baskısına dayanamayınca, 1308 yılında parçalandı ve sonrasında Batı Anadolu’da Uç Beylikleri kuruldu. Uç Beylikleri (Karesioğulları, Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Candaroğulları), Türklerin denizde varlığını kaybettiği dönemde bir ivme kazandırmayı başarmıştır.
Aydınoğulları Beyliği, 1308 yılında Aydın civarında kurulmuştur. Aydınoğulları Beyliği, Umur Bey döneminde denizcilikte büyük işlere imza atmayı başarmıştır. Babası Aydınoğlu Mehmet Bey 1334 yılında hayatını kaybedince, Umur Bey beyliğin başına geçmiştir. Umur Bey, 1334-1348 yılları arasında Ege Denizi’nde Cenevizliler ve Bizans İmparatorluğu’na karşı büyük başarılar elde etmiştir. Rodos’tan Çanakkale Boğazı’na, Mora’dan ve Rumeli kıyılarına kadar mutlak bir kontrol sağlamıştır. Haçlı ordusuyla da mücadele etmeyi başaran Umur Bey, 1348 yılında bir deniz savaşında hayatını kaybetmiştir.
3. Kara Mürsel Bey
Osmanlığı Beyliği, Kara Mürsel Bey’in yaptığı Marmara kayıkları olarak bilinen bir buçuk direkli ve güvertesiz teknelerle, 1323 yılında denizlere ulaşmıştır. Osmanlı Beyliği, zaman geçtikçe Doğu Marmara’da kontrol sağlamayı başarmıştır. Bunun üzerine, 1327 yılında Karamürsel’de ilk Osmanlı tersanesi kurulmuş ve ilk Osmanlı savaş gemisi yapılmıştır.
İlk başlarda adı Mürsel Alp olan Kara Mürsel Bey, savaşlarda gösterdiği kahramanlıklar sebebiyle, cesur anlamına gelen “Kara” lakabını almıştır. Ayrıca, Kara Mürsel Bey, Osmanlı’nın ilk “Derya Beyi” ve ilk gemi inşaat mühendisidir.
4. Piri Reis
Amcası ünlü Türk Amirali Kemal Reis sayesinde Osmanlı donanmasında yer almaya başlayan Piri Reis, 1465-1470 yılları arasında doğmuştur. Ünlü Türk denizciler arasında yer alan Piri Reis, Akdeniz’de dolaştığı süre boyunca tüm limanları ve kıyıları özenli bir şekilde incelemiş ve gerekli olan her şeyi kayıt altına almıştır. Piri Reis, 1499-1502 yılları arasında gemi komutanı olarak Venediklilere karşı savaşmıştır.
1511 yılında amcası Kemal Reis vefat edince, Gelibolu’ya dönüp harita yapmak için çalışmalara başlamıştır. 1513 yılında ünlü ilk dünya haritasını çizmiş ve 1517 yılında Mısır Seferi sırasında Yavuz Sultan Selim’e takdim etmiştir. 8 yıl sonra o zamanın en saygın kılavuz kıitabı olarak kabul edilen Kitab-ı Bahriyeyi yazmıştır. 1525 yılında kitaba son halini verdikten sonra, 1526’da kitabı Kanuni Sultan Süleyman’a sunmuştur.
Piri Reis’in Osmanlı donanmasında yaptığı son görev Mısır Kaptanlığı’dır. Mısır Beylerbeyi Mehmet Paşa, 1554 yılında politik güç ve para hırsı yüzünden Piri Reis’i hizmette kusurla suçlamış ve idam ettirmiştir.
Ünlü Türk denizciler arasında bulunan Turgut Reis, 1485 yılında Muğla’da dünyaya gelmiştir. Hayatının bir bölümünü korsan gemilerinde tayfa olarak geçirdikten sonra, 1538 Preveze Deniz Muharebesi’nde Barbaros Hayreddin Paşa’nın komutasında yer almış ve zafere büyük bir katkıda bulunmuştur. 1540’ta Cenovalılara esir düşen Turgut Reis, üç yıl boyunca bir gemide forsa olarak kalmıştır.
Barbaros Hayrettin Paşa, Turgut Reis’i kurtardıktan sonra, Turgut Reis kendi donanmasını kurmuş ve Cerbe Adası’nda üs kurup Kandiye’yi fethetmiştir. 1546 yılında Barbaros Hayrettin Paşa vefat ettikten sonra, onun yerini doldurarak Akdeniz’de egemenlik kurmuştur. 1550 yılında Osmanlı’nın hizmetine giren Turgut Reis, Batı Akdeniz’de kurduğu egemenlik ve yaptığı eylemler ile Avrupalıları korkutmayı başarmıştır. 15 Ağustos 1551’de Turgut Reis, Trablusgarp’ı fethetmiş ve o zamandan sonra “Trablusgarp Fatihi” olarak anılmıştır.
Turgut Reis’e, Kanuni Sultan Süleyman tarafından Trablusgarp Beylerbeyliği verilmiştir. Turgut Reis, 1560 yılında Cerbe Deniz Muharebesi’nin kazanılması için elinden geleni yapmıştır ve zafere ulaşmıştır. 23 Haziran 1565’te Malta Kuşatması’nda şehit olmuştur.
6. Burak Reis
Burak Reis’in doğum yeri ve hayatı hakkında pek fazla bilgi olmasa da, Osmanlı için denizlerde verdiği mücadele çok önemlidir. Burak Reis, Sultan II. Bayezid’in daveti üzerine Osmanlı’nın hizmetine girmiştir. Kemal Reis ile birlikte Batı Akdeniz’de görev yapmıştır. Burak Reis, 12 Ağustos 1499’da Ege’de Venediklilere karşı büyük bir mücadele vermiş ve 1000 mürettebatlı iki büyük düşman gemisi arasına sıkışan gemisini tutuşturduktan sonra Venedik donanmasındaki gemileri yakmıştır. Bu sırada kendisi de şehit düşmüştür.
7. Barbaros Hayreddin Paşa
1478 yılında Midilli’de doğan Barbaros Hayreddin Paşa, ağabeyi Oruç ile Kuzey Afrika kıyılarında korsanlık yapıyordu ve bu sırada ünü her yere yayıldı. 1515 yılında Cezayir’i ele geçiren Barbaros kardeşler Cezayir Krallığı’nı kurdular. Cezayir kralı olan Oruç Reis, 1518 yılında İspanyollarla yaptığı bir savaşta hayatını kaybetti. Abisi vefat ettikten sonra yeni Cezayir kralı olan Barbaros Hayreddin Paşa, İspanyollarla savaşmaya devam etti ve elde ettiği zaferler sayesinde büyük bir şöhrete sahip oldu.
1533 yılında Kanuni Sultan Süleyman, Barbaros Hayreddin Paşa’yı Osmanlı hizmetine çağırdı ve onu Osmanlı donanmasında kaptan-ı derya yaptı. Barbaros Hayrettin Paşa, Osmanlı’ya denizciliğin altın çağını yaşattı. 1534 yılında görevine başladı ve 12 yıl boyunca görevine devam ettiği süre zarfında çok önemli seferler yaptı ve Akdeniz’de mutlak egemenlik sağladı. Yaptığı sefer ve aldığı zaferlerden bazıları Tunus, Mayorka, Pulya, Korfu, Venedik Seferleri, Adalar Denizi ve Akdeniz Seferleri’dir. Ancak en önemlisi Haçlı donanmasına karşı yapılan Preveze Deniz Muharebesi’nde alınan zaferdir.
En ünlü Türk denizcisi olan Barbaros Hayreddin Paşa, Osmanlı’nın 25. kaptan-ı deryası ve ilk kaptan paşasıdır.
Barbaros Hayreddin Paşa’nın yetiştirdiği Uluç Ali Reis, Turgut Reis ile birlikte 1560 yılında gerçekleşen Cerbe Deniz Muharebesi’nde savaşmış ve zafer alınmasında büyük bir rol oynamıştır. Daha sonra, 1565 yılında Turgut Reis ile beraber Malta Kuşatması’nda büyük bir mücadele vermiştir. Turgut Reis 1565 yılında vefat edince, ünlü Türk denizciler arasında bulunan Uluç Ali Reis, Trablusgarp Beylerbeyliği’ne atanmıştır. 1568 yılından 1571 yılına kadar bu görevde kalmıştır.
1571 yılında İnebahtı Deniz Muharebesi’nde Osmanlı donanmasının üçte ikilik bir kısmı yok olmuştur. Sadece Uluç Ali Reis’in kullandığı gemiler sağlam kalmıştır. Uluç Ali Reis’in bu savaşta gösterdiği cesarete karşılık olarak Sultan II. Selim, 1571 yılında Uluç Ali Reis’e “Kılıç Ali Paşa” adını vermiş ve onu kaptan-ı derya yapmıştır.
Osmanlı donanmasının büyük bir kısmı yok olduktan sonra Kılıç Ali Paşa, Osmanlı’daki tüm tersanelerin sürekli gemi üretmesini emrederek, beş ay gibi kısa bir sürede eskisi gibi bir donanma hazırlatmıştır. Kılıç Ali Paşa, 1574 yılında yeni donanma ile yaptığı seferde Tunus’u yeniden Osmanlı İmparatorluğu’na katmayı başarmıştır. Kılıç Ali Paşa, 1587 yılında vefat edinceye kadar 16 yıllık kaptan-ı derya görevi süresinde, Osmanlı donanması, dünyanın en güçlü donanması olmuştur.
9. Piyale Paşa
Ünlü Türk denizciler arasında bulunan Piyale Paşa, Hırvat veya Macar devşirmelerindendir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde 14 yıl boyunca kaptan-ı deryalık yapmıştır. Çocukken saraya alınan Piyale Paşa, Enderun’un terbiyesi ile yetiştirilmiştir ve uzun süre eğitim görmüştür. 1554 yılında Sinan Paşa vefat edince, Gelibolu Sancak Beyliği ile kaptan paşalığa getirilmiştir. Kanuni Sultan Süleyman o dönemde büyük zaferler elde ederken, Piyale Paşa’dan Akdeniz’de Osmanlı’nın mutlak egemenliği istenmiştir.
Piyale Paşa, 1556 yılında 150 parçalık büyük donanma ile Akdeniz’e açılmış ve İspanya egemenliği altında bulunan Mayorka Adası’nı ele geçirdikten sonra İstanbul’a büyük ganimetler getirmiştir. 1560 tarihinde Piyale Paşa, Cerbe Deniz Muharebesi’ni kazanarak Akdeniz’deki Türk egemenliğini tekrardan sağlamlaştırmıştır. 1565 yılında Turgut Reis ile Piyale Paşa, Malta Kuşatması’nda birlikte yer almış ve ertesi yıl Sakız Adası’nı ele geçirmiştir. 1568’de kaptan-i deryalık görevi yanında üçüncü vezir oldu. Piyale Paşa Kıbrıs görevi sırasında 1578 yılında hayatını kaybetti.
Adım Caner Cem Martı, 1996 yılında Bartın'da doğdum. 2010 yılında geçirdiğim kaza sonucunda vücudumun %99'u felç kaldı. 2015'ten bu yana bazı cihazlar yardımıyla internet ortamında çalışabiliyorum. İçerik editörlüğü ve sosyal medya uzmanlığı gibi alanlarda tecrübe sahibiyim, ancak asıl uzmanlık alanım SEO uyumlu makale yazmak. Ayrıca front-end tasarımlar yapıyorum. Sinema, spor ve tarih gibi konular çok dikkatimi çekiyor. Özellikle sinema tutkunuyum.
