2010 yılında Hollanda’daki sokak hayvanı vakıflarının girişimiyle 4 Nisan, Sokak Hayvanları Günü olarak kabul edildi. O günden bu yana 4 Nisan’da sokak hayvanlarının yaşadıkları sorunlara dikkat çekiliyor. Araştırmacılar dünya genelinde 600 milyon sokak hayvanının olduğunu düşünüyor. Türkiye’de ise bu sayının 10 milyon olduğu tahmin ediliyor. 2021 yılında AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin; “Kısırlaştırma yapılmazsa 10 yıl içinde köpeklerin 60 milyona ulaşması bekleniyor” demişti. Adana Veteriner Hekimler Odası Başkanı Nihat Köse, sokak hayvanlarının sayısını kontrol altına alabilmek için yüzde 70’den fazlasının kısırlaştırılması gerektiğini belirtiyor. Ancak bu da oldukça maliyetli bir iş. Peki bu kadar hayvanın bakımı ve beslenmesi kimin sorumluluğunda? Türkiye’de sokak hayvanlarının durumu ne, neden tartışılıyor? Detaylara birlikte bakalım.
Hollanda sokak hayvanları konusunda ne yaptı?
Sokak Hayvanları Günü’nün mimarı Hollandalı dernekler, yayınladıkları raporlarla Hollanda’nın bu konuda ne yaptığını ve başıboş köpek “sorunu” yaşayan ülkelerin ne yapması gerektiğini anlatıyor. 2012 yılında yayınlanan rapora göre, 1800’lü yıllarda Hollanda’da çok sayıda köpek vardı. Alınan önlemler sonucunda 1900’lü yıllarda sokak hayvanlarının sayısı kontrol altına alınabildi.
Örneğin Türkiye’de köpekler “hediye” olarak alınıyor ve bir süre sonra bu hayvanlar sokağa bırakılıyor. Hollanda da ise 1962 yılında getirilen bir yasayla hayvanın gerekli bakımını sağlayamayan kişilere 16.750 euro (272 bin TL) para cezası ve üç yıla kadar hapis cezası verilebiliyor.
“Topla, bakımını yap, aşıla, aldığın yere bırak”
Hollanda’daki Hayvanları Koruma Derneği ve Köpekleri Koruma Derneği, Türkiye gibi durumun umutsuz gözüktüğü ülkelerde dahi bu dört aşamalı uygulamanın işe yarayacağını belirtiyor. Aslında Türkiye’deki yasalar, bu tavsiyelerle uyuşuyor. 2004 yılında yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu’nda hayvanların kısırlaştırılması, aşılanması , kayıt altına alınması ve rehabilite edildikten sonra alındığı yere geri bırakılması öngörülüyor.
Uzmanlara göre sorun yasalardan çok uygulamadan kaynaklanıyor. Örneğin geçtiğimiz yıl Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kanundaki ifadelere rağmen “sokak hayvanlarının yeri sokaklar değil barınaklar” olduğunu söylemişti. Bu söylemin ardından İstanbul, Ankara ve İzmir Baroları Cumhurbaşkanı’na itiraz etmişti.
Türkiye’de 1300’den fazla belediye bulunuyor. Buna rağmen hayvan barınaklarının sayısı 250. Bu barınakların çoğunda da yeterli imkanlar bulunmuyor
Dünya Sağlık Örgütü sokak hayvanlarının sayısını kontrol altına alma konusunda en etkili yöntemin kısırlaştırma, insanların eğitilmesi, hayvan ve sahiplerinin kayıt altına alınması olduğunu belirtiyor.
Bir dişi köpeğin altı ayda bir ortalama beş yavru doğurması ve yavrularının da aynı periyod aralığında doğum yapması durumunda, beş yıl içinde dişi köpeğin soyundan 5 bin civarında köpeğin üreyeceği hesaplanıyor.
Son yıllarda sokak köpekleri tartışmaları Türkiye’nin gündeminden düşmüyor
Özellikle köpeklerin insanlara saldırıları, tartışmanın boyutunu şiddetlendiriyor. En son sokak köpeğinden kaçarken bir kamyon altında kalan 9 yaşındaki Mahra Melin Pınar, 28 Mart’ta hayatını kaybetmişti.
Hem sosyal medya kullanıcıları hem de siyasi parti temsilcileri bu saldırılara eskisinden çok daha fazla tepki gösteriyor. Örneğin Twitter’da “Başıboş Köpek Sorunu” isimli hesabın neredeyse 30 bin takipçisi bulunuyor. Bu hesaptan her gün sokak hayvanlarının saldırısına uğrayan kişilerle ilgili haberler yapılıyor.
Öte yandan geçtiğimiz günlerde Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, bu hayvanların bakım ve tedavilerine yönelik hizmetlerin artırılacağını belirtti. Aynı zamanda belediyelerin sokak hayvanlarını beslemesi ve hayvanların aç kalmasının önlenmesi gerektiğini ifade etti.
2021 yılında Independent Türkçe’ye konuşan Hayvanların Yaşam Hakları Konfederasyonu (HAYKONFED) Başkan Yardımcısı Haydar Özkan, sokak köpeklerinin saldırısına uğrayan kişilerin belediyeye dava açabileceğini belirtmişti: “Sokak hayvanlarının beslenmesi, rehabilitesi o belediyenin ve başkanın sorumluluğu. Hayvan beslense, rehabile edilse neden parka gelen insana saldırsın. Bu durumda görevini yapmayan başkana dava açın, biz de yanındayız.”
BBC Türkçe’nin haberine göre, Türkiye’deki sokak hayvanları sadece ülke içinde değil yurt dışında da gündeme geliyor
İngiltere gibi bazı ülkeler sokak köpekleri nedeniyle Türkiye’ye gidecek vatandaşlarını uyarıyor. İngiliz hükümeti, Türkiye’nin sokak köpeği sayısını azaltmak istemesine rağmen bunu başaramadığını ve bir araya gelen köpek sürülerinin agresif olabileceğini, bu nedenle sokak köpeklerine karşı temkinli yaklaşılması gerektiğini belirtiyor.
Kaynak: 1
