İnsanlık tarihi sosyal, politik veya ekonomik alanlarda kendi dönemlerini şekillendiren önemli medeniyetlerle dolu. Antik Mısır, Yunan veya Roma bunlardan bazıları. Ancak çok daha gizemli medeniyetlere rastlamak da mümkün. İşte Tiwanaku medeniyeti de onlardan biri. Kendine has bazı ilginç özellikleriyle dikkat çeken bu kadim uygarlık yüzlerce yıl boyunca önemli bir merkez olarak varlığını sürdürdü. Buna karşın gizemli bir şekilde ortadan kayboldu! İşte sebebi bilinmeyen bir şekilde tarih sahnesinden silinen Tiwanaku medeniyeti hakkında bilmeniz gerekenler.
Tiwanaku medeniyeti İnka öncesi dönemde Şili ve Peru bölgesinde yaşayan ve aynı isimle anılan kabileler tarafından kuruldu
And Dağları’nın üst kısımlarına yerleşmiş farklı etnik grupların oluşturduğu bu toplum, günümüzde varlığını sürdüren sıra dışı yapılar inşa etmeyi başarmıştı. Ayrıca kendinden sonraki medeniyetlere örnek olacak özgün bir tarım sistemi geliştirmişti.
Medeniyetin en önemli eseri ise milattan sonra 500 ila 900 yılları arasında altın çağını yaşayan başkenti Tiwanaku
Bolivya’nın La Paz şehri yakınlarında deniz seviyesinden yaklaşık 4000 metre yükseklikte yer alan şehrin ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmiyor
Ancak bazı kaynaklar bölgenin ilk kez günümüzden 4000 yıl önce yerleşim yeri haline getirildiğini belirtiyor
Kadim medeniyetin en önemli eserlerine ev sahipliği yapan şehirde ilginç tapınaklara, gözlemevlerine, kanalizasyon sistemine ve daha pek çok ilginç yapıya rastlamak mümkün
Uzmanlara göre medeniyetin başkenti, en görkemli zamanında 10.000 ila 20.000 kişiye ev sahipliği yapıyordu
Bölgenin önemli merkezlerinden biri olarak yüzlerce yıl boyunca varlığını sürdüren şehrin sosyal, kültürel ve ekonomik olarak Arjantin, Şili, Bolivya ve Peru’dan oluşan geniş bir coğrafyayı etkilediği ifade ediliyor
Tiwanaku medeniyeti, kendine özgü ilginç özellikleriyle de hayli dikkat çekici
Söz gelimi medeniyeti kuran topluluğun bir yazı sistemi olmadığı biliniyor. Yani Tiwanaku insanlarının yazı yazmayı bilmediğini söylemek yanlış olmaz. Tiwanakuların bir orduya sahip olmadığı da bu kadim medeniyet hakkında bildiğimiz ilginç hususlardan. Tüm bunlar medeniyetin zayıf yönleri olarak değerlendirilse de Tiwanaku tarım ve inşaat sistemlerinin son derece gelişmiş olduğu bir medeniyetti.
Antik şehir, bölgedeki diğer medeniyetlerdekinden önemli farklarla ayrılan yapılara ev sahipliği yapıyordu
Farklı malzemeler ve teknikler kullanılarak inşa edilen tapınaklar, saraylar, heykeller, antik sulama ve kanalizasyon sistemleri ve daha pek çok ilginç yapı veya kalıntıları günümüzde de varlığını sürdürüyor. Uzmanlar Tiwanaku halkının o dönemde var olan inşaat teknolojisini mükemmelleştiren ve bu teknolojiyi üst düzey bir mimari anlayışla birleştiren insanlar olduğunu ifade ediyor. Ancak Tiwanaku yalnızca inşaat konusunda uzman bir medeniyet değildi.
Özgün tarımsal üretim yöntemleri ve sulama kanalları Tiwanaku medeniyetinde ortaya çıkan ilginç hususlardan
Yani tarım bu ilginç medeniyet için oldukça önemliydi. Söz gelimi başkentte 50.000 farklı tarım alanı ve tarımsal üretim de önemli bir avantaj sağlayan yükseltilmiş tarlalara rastlamak mümkündü. Tiwanaku medeniyetinin kültürel evrimini tamamlamasına olanak veren verimli ve sürdürülebilir tarım yöntemleri sonraki uygarlıklar tarafından da benimsendi geniş bir coğrafyada uygulandı.
Din, Tiwanaku toplumsal yaşamın merkezinde yer alıyordu
Çok tanrılı bir inanç sistemine geliştirmişlerdi. Bu doğrultuda farklı yapıda ve özellikleri olan tapınaklar inşa etmişlerdi
Ayrıca özel dini törenler için inşa edilen merkezi alanlar da toplum hayatında önemli bir yere sahipti
Kendine özgü özellikleri sayesinde baskın bir medeniyet haline gelen Tiwanaku özellikle 8. yüzyılda Güney Amerika’daki geniş bir coğrafyanın egemen gücü haline geldi
Ancak bu önemli medeniyet 9. yüzyılda gizemli bir şekilde ortadan kayboldu
Tiwanaku medeniyetinin nasıl yok olduğuna dair kesin bir bilgi yok
Pek çok tarihçi, bu gizemli yok oluşa tüm coğrafyayı etkileyen bir iklim değişikliğinin ve şiddetli bir kuraklığın sebep olduğunu düşünüyor
Bazı uzmanlar milattan sonra 950 yılında Titicaca havzasında baş gösteren kuraklığın tarımsal üretimi durma noktasına getirdiğini bu nedenle Tiwanaku halkının farklı bölgelere yerleştiğini ve nihayet Tiwanaku şehrinin tamamen terk edildiğini ileri sürüyor.
