Dil meselesi, her ne kadar detaylı çalışma yapılırsa yapılsın çağın getirdiği dönüşümler sonucunda farklı bir alanda yoğunlaşır. Çünkü sosyal bir yaşamın yaratıcısı olan insan, farklı kültür aktarımlarının etkisinde kaldığı gibi kendine ait olanın değişimini yapmak adına da söz sahibi olabilir. Bilinçli ya da bilinçsiz olarak hayat bulan bu değişimler, toplumsal gelişime paralel olarak ilerler. Dilin yozlaşması, temelde pek çok etkenle birlikte ortaya çıkar ve devam eder.
Türk Dil Kurumu’nun bazı yabancı sözcükler için belirlediği yeni Türkçe karşılıklar da benzer bir amaçla oluşturulmuşa benziyor.
Dil, yalnızca iletişimin değil aynı zamanda kültürel aktarımın da önemli bir parçası olarak hayatımızdadır
Buna bağlı olarak yapılan dil çalışmaları belli dönemlerde yenilenmekte, gelişimi için gerekli incelemeler yapılmaktadır
Türk Dil Kurumu’nun yapmış olduğu son çalışmalarla birlikte söz konusu gelişim için bazı yabancı sözcüklere yeni Türkçe karşılık önerileri getirildi
“Petrol” yerine “yer yağı”, “doğal gaz” yerine “yer gazı”, “SMS” yerine “kısa bilgi-kısa haber” gibi karşılıklar bunlardan bazıları
Kafelerin menülerinde karşılaştığımız “smoothie” başlığının yerine ise Anadolu’da yaygın olarak kullanılan “karsanbaç” sözcüğü uygun bulundu
Geleceğin ulaşım aracı olarak nitelendirilen “hyperloop” için “hız kovanı”, perdecilikte sıkça kullanılan ve bir perde türü olan “store” için ise “sarma perde” Türkçe karşılık olarak belirlendi
Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sinan Kaçalin, yapılan son çalışmalarla ilgili olarak şu açıklamada bulundu:
“Bizim karşılıklarımızı, ‘Nasıl çatarız’ diye bekleyenler de var. Bir de ‘Vakit geçiyor, bu kelime dile yerleşmeden TDK’nin karşılığını kullanalım’ diye iyi niyetle bekleyenleri de biliyoruz. TDK olarak bu konuda halkı da işin içine dahil ediyoruz. Tabii kötü niyetliler ‘Dil Kurumu’nun bir şey çalıştığı yok, konuyu da bilmiyor. Ona buna soruyor, onun üstüne de yatıyor.’ diye de anlayabilirler. Öyle değil elbette. Dili sanat ve zekâ olarak kimin güzel kullandığını bilemezsiniz. Biz hizmet ediyoruz, teknik olarak. Sanatkârlık ayrı, dil ustalığı, zekâ kıvraklığı ayrı bir şey. Onun da kimde olduğunu bilemezsiniz. Çok güzel bir karşılığı ummadığınız bir kişi verebilir. Bunu, bunun için yapıyoruz.”
Kaçalin, Türkçe karşılık önerisi getirilen sözcüklerin içerikleriyle ilgili olarak son olarak şunları söyledi:
“Doğal gaz kelimesi çok tercüme ve itici bir şey, yani doğalıyla bir şey anlaşılmıyor. Havadaki gazlar da doğal gaz. Orada bir cehalet var. Yer gazı anlaşılabilirlik ve anlatılabilirlik bakımından daha Türkçedir. Elbette ‘Ben istemiyorum, ben bunu kullanıyorum’ denilebilir. Yani Dil Kurumu’na hem sorarlar, ondan sonra da karşı çıkarlar ya da sormazlar, söylersiniz yine karşı çıkarlar. Özetle doğal gaz yerine ‘yer gazı’ daha Türkçedir. Petrolü de Türkçeleştirebiliriz. O da eski metinlerimizde ‘yer yağı’ olarak geçiyordu.”
Kaynak: 1
