Bir toprak parçasını ülke yapan pek çok husus var. Uluslararası alanda kabul edilmek de bu hususlardan biri. Bu doğrultuda bugün, Birleşmiş Milletler üyesi 193 ülke var. Ancak gezegenimizdeki ülkelerin veya ülke olduğu iddiasında bulunan yapıların sayısı da oldukça fazla! Çünkü bazı ülkeler uluslararası toplumun büyük çoğunluğu veya bir bölümü tarafından, genellikle siyasi gerçeklerle ülke olarak kabul edilmiyor. Hatta yalnızca bir ülke tarafından tanınmayan ülkeler de var. Örneğin Kuzey Kore Güney Kore’nin, Güney Kore ise Kuzey Kore’nin bir ülke olduğunu kabul etmiyor. Yine de uluslararası alanda ülke olarak kabul edilmeyen ülkelerden bazıları, bulundukları coğrafyalarda de facto olarak egemenlik sürmeye devam ediyor. İşte Vermont Cumhuriyeti’nden Tayvan’a geçmişten günümüze resmi olarak olarak tanınmayan ülkeler.
1. Tayvan
Bugün Tayvan veya Çin Cumhuriyeti olarak bilinen topraklar, uzun süredir siyasi ve diplomatik krizlere sahne oluyor. Günümüz Tayvan toprakları yıllar içerisinde farklı ülkelerin veya devletlerin kontrolünde kalan bir bölge olarak dikkat çekiyor. Bugün ise bölge, Çin İç Savaşı sırasında ana karadan ayrılarak bölgeye gelen Çin milliyetçileri tarafından kurulan Tayvan yönetiminde.
Ancak 1971 yılından bu yana Tayvan, uluslararası toplumun büyük bölümü tarafından bir ülke olarak kabul edilmiyor. Buna karşın Tayvan’ın ülke olarak tanıyan 21 Birleşmiş Milletler üyesi ülke de var. Günümüzde hem Çin Halk Cumhuriyeti hem de Tayvan, Tayvan ve Çin ana karasındaki toprakların egemenlik hakkının kendisine ait olduğunu iddia ediyor.
Daha önce Sırbistan’ın bir parçası olan Kosova, 2008 yılında Kosova Cumhuriyeti adıyla bağımsızlığını ilan etti. Buna karşın Sırbistan ise Kosova’nın özerk bir bölge olduğu iddiasında bulunuyor.
Kosova Cumhuriyeti bugün yaklaşık 110 BM üyesi tarafından tanınan bir ülke. Ancak yine de Birleşmiş Milletlerde temsil hakkı bulunmuyor. Kosova Yunanistan, İspanya, Slovakya ve Romanya gibi Bazı Avrupa Birliği üyesi ülkeler tarafından da tanınmıyor.
3. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Türk ordusunun, adadaki korkunç katliamlara son vermek için düzenlediği askeri harekattan yıllar sonra 1983 yılında Kuzey Kıbrıs Türkleri bağımsızlık ilan ederek adanın kuzeyinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti isimli bir devlet kurdu. Ancak başkenti Lefkoşa olan ve 350 binden fazla insanın yaşadığı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti dışında hiçbir ülke ve uluslararası kuruluş tarafından tanınmıyor.
4. Güney Osetya Cumhuriyeti
Tanınmayan ülkeler listesinin en meşhur üyelerinden biri de Güney Osetya Cumhuriyeti. Ülke 1991 yılında Gürcistan’dan ayırılarak bağımsızlığını ilan etmişti. Ancak yalnızca Rusya, Nikaragua, Venezuela ve daha birkaç başka egemen ülke, Güney Osetya Cumhuriyeti’ni tanıyor.
5. Abhazya Cumhuriyeti
1990’lı yıllarda Gürcistan’dan ayrılarak bağımsızlık ilan eden yapılardan biri de Abhazya Cumhuriyeti. Ülke, Abhazya bölgesinde de facto bağımsız bir ülke olarak varlığını sürdürse de, yalnızca birkaç ülke tarafından tanınıyor. Onlarca bağımsız ülkenin yanı sıra Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ve Avrupa Konseyi gibi çok sayıda uluslararası kuruluş ise Abhazya Cumhuriyeti’ni Gürcistan’ın bir parçası olarak görüyor.
6. Katalonya
Barselona, Girona, Lleida ve Tarragona şehirlerinden oluşan ve İspanya’ya bağlı özerk bir bölge olan Katalonya, 2017 yılında Katalan parlamentosunda alınan bir kararla tek taraflı olarak bağımsızlık ilan etti. Ancak tanınmayan ülkeler arasına girmekten kurtulamadı. Öyle ki dünya üzerindeki hiçbir egemen devlet veya kuruluş, Katalonya’yı ülke olarak kabul etmiyor.
7. Luhansk Halk Cumhuriyeti
Doğu Avrupa’daki de facto egemen ülkelerden biri de Luhansk Halk Cumhuriyeti. 2014 yılındaki Donbass Savaşı sırasında Ukrayna’dan ayrılarak tek taraflı bağımsızlık ilan eden cumhuriyeti, Rusya dışında tanıyan egemen bir devlet yok.
8. Donetsk Halk Cumhuriyeti
Tıpkı Luhansk Halk Cumhuriyeti gibi Donbass Savaşı sırasında Ukrayna’dan ayrılarak kurulan ülkelerden biri de Donetsk Halk Cumhuriyeti. Savaş sırasında Ukrayna yönetiminin bölgedeki sivilleri öldürdüğünü ileri sürerek 2014 yılında bağımsızlığını ilan eden ülke yalnızca Güney Osetya Cumhuriyeti, Luhansk Halk Cumhuriyeti ve Rusya tarafından tanınıyor.
9. Azavad İslam Cumhuriyeti
2012 yılında Afrika ülkesi Mali’deki resmi hükümete karşı başlatılan ve Tuareg isyanı olarak isimlendirilen ayrılıkçı hareketin ardından Mali’den ayrılan ve aynı yıl bölgede bağımsızlık ilan eden Azavad İslam Cumhuriyeti, zaman zaman uluslararası topluma kendisini ülke olarak tanıması için çağrı yapsa da şimdiye kadar olumlu yanıt almayı başaramadı.
10. Cook Adaları
Büyük Okyanus’un güneyinde yer alan Cook Adaları, herhalde dünya üzerinde en ilginç diplomatik pozisyona sahip ülkelerden biri. Cook Adaları, Birleşmiş Milletler tarafından egemen bir ülke olarak kabul ediliyor. Ülkenin kendi para birimi, başkenti, yasama, yürütme ve yargı organı bile var. Hatta ülke kendi başına uluslararası anlaşmalara dahi imza atabiliyor.
Ancak Cook Adaları sakinlerinin Cook Adaları vatandaşlığı yok! Adada yaşayan herkes Yeni Zelanda vatandaşı olarak kabul ediliyor. Yani Cook Adaları Yeni Zelanda ile “ilişkili devlet” statüsüne sahip egemen bir ülke olsa da tanınan bir ülke değil.
11. Somaliland
1980’li yıllar boyunca devam eden Somali İç Savaşı’nın ardından Somali Ulusal Hareketi isimli muhalif oluşum, ülkedeki hükümetin devrilmesini de fırsat bilerek 1991 yılında bağımsız bir ülke kurulduğunu deklare etti.
Böylece Somaliland Cumhuriyeti olarak anılacak yeni ülke tarih sahnesindeki yerini almış oldu. Ancak Somaliland Cumhuriyeti her ne kadar kurulduğu topraklar üzerinde kontrol sahibi olsa da tanınmayan ülkeler kategorisinde yer almaktan kurtulamadı.
12. Ganienkeh
Amerika Birleşik Devletleri’nin New York şehri yakınlarındaki yaklaşık 600 dönümlük bir arazi, 1974 yılında kıtanın yerli halklarından olan Mohavklar tarafından ele geçirildi. Kabile üyeleri, ilgili toprak parçasının yıllar önce kendi kabilelerine ait olduğunu ileri sürüyordu. Bu küçük topluluk, ele geçirdikleri bu topraklarda yeni bir yaşam, yeni bir ulus ve hatta ülke oluşturmayı başardı! Ancak elbette Ganienkeh, herhangi bir egemen ülke tarafından tanınmıyor.
13. L’Anse-Saint-Jean Krallığı
Kanada’nın Québec eyaletinin başkenti Québec’teki L’Anse-Saint-Jean belediyesi sakinleri, 1996 yılında bölgenin turizm gelirlerini artırmak için yaşamlarında köklü bir değişiklik yapmaya karar verdiler. Bölgede yaşayan küçük topluluk, 1997 yılında L’Anse-Saint-Jean topraklarının varlığına bir krallık olarak devam edip etmemesine karar vermek için halk oylamasına gitti.
Monarşi yanlıları oylamadan galip çıktı ve L’Anse-Saint-Jean Krallığı bu şekilde kuruldu. Krallığın ilk hükümdarı ise haziran 1997’de taç giyen Denys Tremblay oldu. L’Anse-Saint-Jean Krallığı bugün de varlığını tanınmayan ülkeler kategorisi altında sürdürüyor.
14. Transdinyester
Transdinyester veya resmi adıyla Transdinyester Moldova Cumhuriyeti, 1990 yılında Moldova’daki ayrılıkçı unsurlar tarafından kurulan bir ülke. Transdinyester kendi ulusal bankasına, milli marşına, para birimine, ve bayrağına sahip. Ancak yalnızca tanınmayan ülkeler listesinde yer alan diğer iki ülke tarafından tanınıyor: Abhazya Cumhuriyeti ve Güney Osetya Cumhuriyeti. Transdinyester, uluslararası alanda Moldova’nın parçası olarak kabul ediliyor.
15. Rodezya
Günümüzde çok az ülke tarafından tanınan veya hiçbir devletin ülke olarak kabul etmediği çok sayıda yapı var. Ancak tarihin tozlu sayfaları da tanınmayan ülkeler ile dolu. İşte 1965-1979 yılları arasında bugün Zimbabve olarak bildiğimiz topraklarda hüküm süren Rodezya da o ülkelerden biri. Britanya’ya karşı bağımsızlık ilan ederek kurulan ve kısa bir ömre sahip olan Rodezya de facto hüküm sürdüğü yıllarda da tanınan bir ülke değildi.
16. Vermont Cumhuriyeti
Tarihteki tanınmayan ülkelerden biri de 1777 yılında kurulup 1791 yılında yıkılan Vermont Cumhuriyeti idi. Amerika Birleşik Devletleri’nin farklı bölgelerindeki yerel siyasi unsurların bir araya gelerek oluşturduğu bağımsız cumhuriyet, 1791’de 14. eyalet olarak ABD’ye katıldı.
17. Benin Cumhuriyeti
Tanınmayan ülkelerin, her biri ilginç hikayelere sahip. Onlardan biri de 1967 yılında günümüz Nijerya topraklarında kurulan Benin Cumhuriyeti. Nijerya’daki ayrılıkçı hareketlerin etkisiyle kurulan ülke, bağımsız varlığını yalnızca bir gün sürdürebilmişti. 19 Eylül 1967’de bağımsızlığını ilan eden Benin Cumhuriyeti, 20 Eylül 1967 günü varlığına son vererek Nijerya topraklarına katılmıştı.
