Subliminal mesajlar esasen 5 duyumuza yönelik olarak da hazırlanabilir ancak uygulamada daha çok görsel ve işitsel olanlar kullanılmaktadır. Peki filmlere, reklamlara, dizilere hatta çizgi filmlere çaktırmadan yerleştirilen bu mesajlar nasıl etki ediyor.
Zihnimiz gün boyu kayıt halindedir ancak bu kaydedilen verilerin sadece bir kısmı bilinç üstüyle algılanır. Normalde bu kayıtlı mesajlar net bir algı yaratmazken; daha sonra bu mesajlarla ilgili uyaranlarla karşılaştığımızda bu saklı bilgiler aktif hale geçer.
Örneklendirmek gerekirse; Bu konuyla ilgili ilk araştırmadan başlayabiliriz. Fight Club filminde Tyler Durden’in anlattığı film karesi arasına gizli mesaj yerleştirme sahnesini çoğumuz hatırlarız. Gözümüzün önünden saniyede 24 karede geçen fotoğrafları biz hareketli görüntü olarak algılarız. Bu 24 karenin arasına yerleştirilen tek bir farklı kare olursa bunu fark etmeyiz. Daha doğrusu bilinç üstü bir şekilde algılamayız. Bilinç altımızda o kare kayıt altına alınabilir. Ve daha sonra o kareyle ilişkili bir başka uyaranla açığa çıkabilir. Bununla ilgili ilk çalışmada filmlerin arasına “aç mısın; patlamış mısır yiyin” ya da “Coca Cola için” gibi mesajlar yerleştirildiği ve bu yöntemle film aralarında patlamış mısır satışlarının %57, Coca Cola satışlarının ise %18 arttığı tespit edilmiştir.
Bir diğer deneyde; bir konferansa katılan 1400 marka pazarlama uzmanı delegeye “Piknik” filminin ilk 90 saniyelik bölümü izletilmiş bu süre zarfında 30 tane subliminal mesaj verilmiştir. Filmin sonunda bu kişilere iki hayali marka olan “Delta” veya “Theta” arasında bir seçim yapmaları istenmiştir. Katılımcıların %81’i Delta markasını seçerken %19’u ise Theta markasını seçmiştir. 90 saniye boyunca verilen bilinçaltı mesaj da Delta’yı seçmeleri yönündeydi.
Daha sonra bu konuyla ilgili çok çeşitli farklı araştırmalar yapılmıştır. Konuyu daha iyi anlatabilmek adına Türkiye ve dünyadan çeşitli subliminal mesaj örneklerine göz atalım.
1. Sinema örneğinde bahsettiğimiz gizli mesajla başlayalım
Mesaj göremeyeceğiniz kadar hızlı geçiyor fakat ara verildi ve çıkarken patlamış mısır stantının önünden geçiyorsunuz, bilinçaltınıza gömülen mesaj bu uyaranla açığa çıkıyor ve sinemanın mısır satışları artıyor.
2. Coca Cola için Avustralya’da yapılan ilan “Görüntü Yedirme” tekniğine örnektir
Yaşanan tartışmalar üzerine bu ilanı çizen kişi işten atılmış, hakkında dava açılmış ve bütün ilanlar toplatılmıştır.
3. Ülkemizde yayınlanan bir reklam filmiyle devam edelim
Reklam bir gencin boş kola kutusu içerisindeki miskete odaklanması ile başlar. Kişi ekrandaki küçük bir nokta olan miskete odaklandığında izleyici de aynı noktaya odaklanacaktır.
Daha sonra misket görüntüsü anlık değişmelerle cinsel bir çağrıştırıcıya dönüşmektedir
Misket aynı saniye içerisinde cinsel çağrışım yapan bilinçaltı bir imgeye dönüşmektedir
Cinsel çağrışım yapan bilinçaltı imgenin yanına yerleştirilen şişenin imgeyle birleşme açısı dikkat çekiyor.
4. Yine yerli bir örnekle devam edelim
Yukarıdan dökülen ayranın hiçbir şekilde bulaşmadığı bölgede bir suret seçiliyor
Hatta daha yakından bakınca bir cinsel uzuv ve ona bakan bir yüz görülebiliyor
(Bu görüntü orjinalinden ayrılıp daha belirgin hale getirilmiştir.)
Yine aynı reklam filminde bir suret daha dikkatimizi çekiyor
Daha net görebilmek için görseli biraz büyütelim
5. Acayip Hikayeler dizisinden bir kare
6. Şimdi de dünyadan diğer örneklere göz atalım
Aslan Kral filminden bir kare.
7. Aynı filmin afişinde de benzer bir mesaj yakalamak mümkün
8. Farklı çizgi filmlerde de benzer mesajlara rastlıyoruz
9. Bir sigara reklamı
10. Her şeyimiz feysimiz…
11. Harry Potter’dan bir kare
Birçok mesajın çocukların daha çok rağbet ettiği yapımlara gizlenmiş olması kaygı verici. Çünkü böyle olması işin ticari boyutundan çok daha farklı amaçların olabileceği anlamına geliyor. Çocuk yaştan nesilleri bu tarz bilinç altı mesaj bombardımanına tutarak bir kültür yozlaşması hedefleniyor olabilir. Ki kuvvetle muhtemeldir.
Kaynak: 1
