Stonehenge İngiltere’de bulunan önemli bir anıt. Bizdeki Göbeklitepe gibi binlerce yıllık tarihe ışık tutabilecek ancak henüz gizemini koruyan bu yapıyı kuranların Anadolulu göçmenler olduğu söyleniyor. Bilim adamları tarafından 🙂
DNA analizleri üzerine yapılan araştırmayı hep birlikte bakalım.
Stonehenge’i Anadolu’dan giden göçmenler kurdu
Yeni yapılan bir araştırmaya göre Stonehenge’i kuran halkların ataları Akdeniz’den batıya doğru yol alarak Britanya’ya ulaştı. Araştırmacılar, İngiltere’de bulunan neolitik döneme ait insan kalıntılarından elde ettikleri DNAları aynı dönemlerde Avrupa’da yaşayan insanların DNAları’yla karşılaştırdılar ve ortaya çıkan sonuca göre Neolitik nüfusun kuzeye gitmeden önce Anadolu’dan (modern Türkiye) İberya’ya seyahat ettiği tahmin ediliyor. Nature Ecology & Evolution dergisinde yayınlanan araştırmanın detaylarına göre kurucular yaklaşık MÖ 4.000’de İngiltere’ye ulaştılar. İngiltere’ye gerçekleşen bu göç, Avrupa’yı çiftçilikle tanıştıran Anadolu halkının topraklarından MÖ 6.000’de kitleler halinde ayrılışının sadece bir parçasıydı. Ondan önce Avrupa, seyahat ederek avcılık (hayvan) ve toplayıcılık (yabani bitkiler ve kabuklu deniz hayvanları) yapan küçük gruplardan oluşuyordu.
Neolitik Britanyalılar Akdenizli
Göçmenler arasında yer alan ve eski dönem çiftçilerinden olan grup Orta Avrupa’ya kadar Tuna Nehri’ni takip ederken diğer grup Akdeniz’in batısından ilerledi. DNA karşılaştırmaları Neolitik Britanyalılar’ın büyük ölçüde Akdeniz rotasından giden gruplardan geldiğini ortaya koyuyor. Bazı İngiliz grupları ise az miktarda Tuna Nehri yönünde ilerleyen gruplardan izler taşıyor.
DNAları benziyor
Araştırmacılar, ilk dönem İngiliz çiftçilerin DNA’sını analiz ettiklerinde, en çok İberia’da (modern İspanya ve Portekiz) yaşamış Neolitik dönem insanlarına benzediklerini ortaya çıkardılar. Bu İberli neolitik dönem çiftçileri ise Akdeniz’den geçen gruptan geliyor. Akdenizli çiftçiler Iberia’dan, veya yakın bir yerden kuzeye ilerleyerek Fransa’dan geçti. İngiltere’ye batıdan, Galler’den veya güney batı İngiltere’den girmiş olabilirler. Radyokarbon tarihleri, Neolitik halkın batıya daha önceleri geldiğini gösteriyor olabilir, ancak bu hala üzerinde çalışılması gereken bir konu.
Anıt geleneğini de götürmüşler
İngiltere’ye gelen Neolitik göçmenler çiftçiliğin yanında megalit adı verilen büyük taşların kullanılarak yapıldığı anıt geleneğini de beraberinde getirmiş görünmektedir. Wiltshire’daki Stonehenge de bu geleneğin bir parçasıydı. Her ne kadar İngiltere MÖ 4.000lerde çiftçiler geldiğinde “batılı avcı – toplayıcı” grupları tarafından iskan ediliyor olsa da, DNA iki grubun hiç karışmadığını gösteriyor.
Göç yolunda iklim koşullarına adapte oldular
İngiliz avcı – toplayıcıları, batı İskoçya’daki bir grup Neolitik yerli dışında Neolitik çiftçiler tarafından neredeyse tamamen değiştirildi. UCL’den Profesör Mark Thomas; “Neolitik çiftçilerin soyunda, yerel İngiliz batılı avcı-toplayıcılardan gelen herhangi bir iz, bir bir kanıt bulamıyoruz. Bu, hiç karışmadıkları anlamına gelmeyebilir. Sadece nüfusları genetik miras bırakamayacak kadar az olabilir.” Profesör Thomas’a göre muhtemelen Neolitik çiftçiler Avrupa’ya göç ederken uygulamalarını farklı iklim koşullarına adapte etmek zorunda kaldılar. Ancak, İngiltere’ye ulaştıklarında çoktan gelişmiş ve bir kuzeybatı Avrupa ikliminde ürün yetiştirebilecek duruma gelmişlerdi.
Batılı avcı – toplayıcılara örnek: Cheddar Man
Çalışma ayrıca İngiliz avcı-toplayıcıların DNAlarını da analiz etti. Analiz edilen iskeletlerden biri, kalıntıları MÖ 7.100’e tarihlenen Cheddar Man’dir. Bu iskelet geçen yıl Tabiat Tarihi Müzesi’nde yapılan tadilat çalışmalarında ortaya çıkmasıyla gündeme gelmişti. DNA, o zamanlarda yaşayan diğer Avrupalı avcı – toplayıcının çoğu gibi koyu tenli ve mavi gözlü idi. Genetik analiz Neolitik çiftçilerin, Avrupalı avcı – toplayıcıların aksine daha soluk tenli, kahverengi gözlü ve siyah veya koyu kahverengi saçlı olduğunu gösteriyor.
İngiltere’nin yaşadığı iki genetik kayma
Neolitik dönemin sonlarına doğru, yaklaşık MÖ 2.450’de ilk çiftçilerin soyundan gelenler, Avrupa anakarasından göç eden yeni bir nüfus olan Bell Beherler ile tamamen yer değiştirdiler. Böylece İngiltere birkaç bin yıllık süreçte iki aşırı genetik kayma görmüş oldu. Profesör Thomas daha sonra meydana gelen ikinci genetik kaymanın Neolitik nüfusun hem İngiltere’de hem de Avrupa’da bir süredir düşüş yaşadıktan sonra gerçekleştiğini söylüyor. Dr. Booth’a göre ise: “Bu iki [genetik kaymanın] ortak bir yanı olup olmadığını görmek oldukça zor – iki farklı değişim türü. Bir dereceye kadar nüfusun çöküşüyle alakalı olduğuna dair spekülasyonlar var. İki çöküşe sebep olan faktörler oldukça farklı, bu yüzden sadece bir tesadüf olabilir.”
Kaynak 1
