Dünya üzerinde gelip geçen birçok değerli düşünce insanının yaşadıkları Baruch Spinoza’nın da başına gelmiş ve ömrü boyuca değer görmediği yetmezmiş gibi, bir de dinsizlikle “suçlanmıştır.” Spinoza’nın, Etika başta olmak üzere tüm eserleri, felsefeye gönül vermiş insanların okuması gereken başyapıtlardır.
Spinoza’nın doğa, tanrı, etik, özgürlük, varlık gibi kavramlar üzerine kağıda döktüğü cümleler insanı sorgulamalara iterken aynı anda kalıcı bir şekilde etkisi altına alır. Onun bilgelikle dolu sözlerinden birkaç alıntı yaparak tekrar hatırlamak ve biraz köşemize çekilmek istedik.
1. “Barış, savaşın olmaması demek değildir. O, bir erdem, bir ruh hali, iyilikseverlilik eğilimi, güven ve asalettir.
2. “Mutluluk, erdemin ödülü değil erdemin kendisidir.”
3. “Anlamak, sevmenin başlangıcıdır.”
4. “Eğer biri, başka biri tarafından sevildiğini düşünürse ve böyle bir sevgi için ona hiçbir neden sunmuş olduğuna inanmıyorsa, onu zorunlu olarak sevecektir…”
5. “Sevgi ne kadar derinse acısı da o kadar büyük olur.”
6. “Önemli olan yargılamak değil; anlamaktır.”
7. “Havaya atılan bir taş düşünebilseydi, kendi isteğiyle yere düştüğünü sanırdı.”
8. “Kalpler silahla değil, sevgi ve yüksek gönüllülükle yenilirler.”
9. “Zekaları yenen güç, silah değil ruhun büyüklüğüdür.”
10. “Sevginin ölçüsü, ölçüsüz sevmektir.”
11. “İnsanın duygularını yönetmedeki ya da denetlemedeki acizliğine esaret adını veriyorum…”
“…Çünkü duygularına boyun eğen bir insan kendi denetimi altında değil, daha çok kaderin denetimi altındadır; hatta kaderin hükümranlığına öyle teslim olmuştur ki, iyinin ne olduğunu gördüğü halde her fırsatta kötünün peşinden gitmeye zorlanır.”
12. “Tecrübemiz çoğu zamanlarda göstermektedir ki, insanların en az söz geçirebildikleri şey, kendi dilleridir.”
13. “İnsan tutkuları yenerek tanrıya yaklaşır.”
14. “Sadece yoksunluk açısından uyuşan şeyler, yani sahip olmadıkları özellikler açısından uyuşan şeyler gerçekte hiçbir açıdan uyuşmazlar.”
15. “Özgür insanın en az düşündüğü şey ölümdür; onun felsefesi ölüm üzerine değil, yaşam üzerine bir tefekkürdür.”
16. “Felsefe, genelleştirilmiş bir matematiktir.”
