Sosyal Medyadan Yayılan Ölümcül Eşek Şakaları: SWAT’lama Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Troll kültürü, her ne kadar çoğu zaman gülüp geçsek de tehlikeli de olabiliyor. Hedefi belli olan online bir tacizin ölüme kadar götürebildiği bir “troll”lemeden bahsediyoruz. Amerika’da pek çok mağduru olan “SWAT troll”lemesinden… En bilinen failleri ise gamer’lar, yani bilgisayar oyuncuları… Peki, nedir bu swat, swat’lama nasıl yapılıyor ve sonuçları neler oluyor? Şaka diye başlanan yolda varılan son nokta neresi? Gelin birlikte inceleyelim…

SWAT nedir?

SWAT, aslında (olası) terör olaylarına karşı geliştirilen ve Amerika’da yaygın olan mücadele tekniklerine verilen genel bir ad. Açılımı “Special Weapons and Tactics”… Ellerinde özel ağır silahları olan ve terörle mücadelede kullanılan kıyafetlere bürünmüş bir ekipten bahsediyoruz. Bu ekip, her türlü terör eyleminin üstesinden gelecek şekilde eğitilmiş oluyor. Ve evet, ihbar üzerine de çalışabiliyorlar. Peki ya bu ihbarlar asılsız çıkarsa? İşte kimliği belirsiz kişiler tarafından yapılan “eşek şakalarının” çıkış noktası da burası…

Swat’lama sosyal medyada nasıl yayılıyor?

Swat’lama, bir SWAT ekibini baskına göndermek için hedef seçerek o hedefin adresini vermek diyebiliriz. Amerika’da bu şekilde çok sayıda asılsız ihbar yapıldı. Yapan kişiler ise bunu “eşek şakası” olarak adlandırıyordu. Ancak bu şekilde yapılan bir eşek şakası nihayetinde ölümle sonuçlanacaktı. FBI’ın verdiği sayılara göre, swat’layan kişilerin çoğunun kim olduğu bilinmiyor. Çünkü bu kişiler kimlikleri gizli bir şekilde polisleri arıyor. Bunu yaparak bir şekilde yakalanıp hapse girenler ise konu hakkında konuşmak istemiyor. Gerçek şu ki, bu eşek şakaları hâlâ yapılmaya devam ediyor…

Swat’lama yeni bir kültür mü?

Bu isimle belki yeni bir kültür olabilir. Ama bu, eskiden yapılan telefon şakalarını andırıyor. Bir arkadaşınıza eşek şakası yapmak için onun evine ondan habersiz hamburger siparişi yapmak gibi. Ya da sucuyu arayıp üç damacana su göndermek gibi… Sosyal medyayla birlikte bu iş biraz çığırından çıkmaya başlamış gibi görünüyor. İzlediğiniz bir fenomenin evine canlı yayın yaptığı sırada eli silahlı terörle mücadele ekibini yollamak, nihayetinde pek de masum ya da eğlenceli bir fikirmiş gibi durmuyor.

Swat’layan kişiler bundan neden zevk alıyor?

Twitch, bilgisayar oyuncularının oyunlarını oynadıkları esnada canlı yayın yapabildikleri bir internet sitesi. Bir nevi sosyal medya platformu. Bu yayını yapan kişilerse milyonlarca kişi tarafından izleniyor. İşte tam da bu canlı yayın sırasında, bir şakacı bu kişinin evini swat’lıyor. İhbar olarak da genelde içeride “bomba imal edildiği” gibi bir yalan söylüyor. (Ya da kendi tabirleriyle “eşek şakası” yapıyorlar.) Canlı yayın esnasında kapı çalıyor. Yayını yapan kişi kapıyı açıyor ve karşısında bir SWAT ekibini görüyor. Bunu, canlı yayını izleyen herkes görüyor…

Baskına uğrayan kişilere ne oluyor?

Bir anda karşınızda ellerinde çok ağır silahlar olan ve özel tim kıyafetleri giymiş askerler çıktığını düşünün. Ve dahası, tüm silahlar size doğrultulmuş. Her an vurulabilirsiniz. O sıra evde başkaları varsa, onlar da çığlık atıyor. Kimse ne olduğunu anlamıyor. Bir açıklama yapacaksınız ama neyle suçlandığınızı bile bilmiyorsunuz. Muhtemelen hayatınızın en korkunç günü değil mi? İşte bu baskına uğrayan, yani swat’lanan kişiler de hiç beklemedikleri, canlı yayında oyun oynadıkları bir anda bu vahşetle karşı karşıya kalıyor.

Amerika’da bir yılda ortalama 400 defa swat’lama yapılıyor!

Swat’lanan kişiler sadece gamer’lar (bilgisayar oyuncuları) olmuyor. Miley Cyrus ve Lil Wayne gibi kişilerin bile bu yıl ikişer kez swat’landığı biliniyor. Hatta yine Amerika’da bir lisede öğrenciler bile swat’lanmış. Buradaki amaç da tabii ki birilerinin o gün derslerin boş geçmesini sağlamak… Görünen o ki, bu trend korkutucu bir şekilde büyüyor. Amerika’da bu şekilde yaygınlaşmasının bir sebebi olarak da, oradaki polislerin “askerileşmesi” görülüyor.

Amerikalı polisler işin kolayına mı kaçıyor?

Peki, polisler baskın yapmaları için gelen ihbarları hiç sorgulamıyor mu? Görünen o ki, pek sorgulamıyorlar. Riske atmamak için gelen tüm ihbarları nitelikli kabul ederek baskına gidiyorlar. Sonuç ise pek çok masum insanın yaralanmasına, hatta ölümüne kadar gidebiliyor. Bir SWAT ihbarı polisler için tam yüz bin dolara mal olabiliyor. Polisler ise ihbarın gerçekliği ihtimalinde finansal etkiye bakmadıklarını, böyle bir ihtimali riske atmamak için baskına gittiklerini söylüyor. Yine sahte bir ihbar, tabii ki polisleri asıl yapmaları gereken işlerden alıkoyabiliyor.

Peki, bunun hiç cezası yok mu?

Amerika’nın çoğu yerinde Swat’çılar “hafif suçtan” yargılanıyor. Ama bu eylemi ağır suç haline getirmeye çalışan eyaletler de var. Swat’lama yüzünden polis tarafından öldürülen masum Andrew Finch’in yaşadığı eyalet olan Kansas’ta yaklaşık bir yıldır bunun için uğraşılıyor. Buzzfeed’in bir haberine göre Kansas Vekili Patty Markley de bu eşek şakasının ağır suç olarak nitelendirilmesi için elinden geleni yapıyor. Bunun için Swat’lanarak öldürülen Andrew’in adını verdiği “Andrew Finch Tasarısı” hazırladı. Bu tasarıdaki amacı bu eylemi yapan kişilere bunun komik ya da bir şaka olmadığını vurgulamak.

Andrew Finch’in polis tarafından vurularak öldürülmesi

Bu “eşek şakalarından” biri maalesef talihsiz bir ölümle sonuçlandı. Amerika’nın Kansas eyaletine bağlı Wichita şehrinde, 28 Aralık 2017’de Andrew Finch, baskın sırasında SWAT ekibinden bir polis tarafından vurularak öldürüldü. Andrew, bir tehdit unsuru değildi, bir suça karışmamıştı. Evde bomba da üretmiyordu. Kimseyi rehin de tutmuyordu. SWAT ekibi araçlarıyla evinin karşısına yanaştı. Polisler içeri doğru kapıyı açmaları için bağırdı. Ve Andrew, kapıyı açtıktan iki üç saniye sonra vuruldu. O sırada annesi de evin içindeydi. Andrew vurulduktan sonra ekip evin içine girdi. Dakikalarca evi aradı, ancak hiçbir şey bulunamadı. Olay Andrew’in annesine göre çok sarsıcıydı ve oğlunu kaybetmişti. Annenin son durumunu ve bugün olayın peşinden gitme hikâyesini burada anlattık.

Yaptığı “eşek şakası”yla ölüme sebep olan kişi kim?

Daha önce de belirttiğimiz gibi, Amerika’da her yıl dört yüzden fazla swat’lama gerçekleşiyor. Sahte ihbarların hepsi de mağdurları ciddi şekilde etkiliyor. Yaralananlar, ölenler, psikolojileri bozulanlar… Bu şaka yoluyla ölüme sebep olan ilk kişi ise Tyler Barriss. Tyler Barriss’i bu ölüme sebep olmaya götüren tüm hikâyeyi de yine burada anlattık…