Doğada bazen öyle canlılar var ki, onları görmek neredeyse imkânsız! Gizli ajan gibi kamufle olan transparan hayvanlar, saydam yapıları sayesinde çevreleriyle adeta bütünleşiyor. Cam gibi saydam derileri ya da kanatlarıyla bu yaratıklar, doğanın bize sunduğu en ilginç sürprizlerden. Görmeye alışık olduğumuz balık türleri, ahtapotlar ve böceklerden çok farklı olan bu yaratıklar, hem bilim insanlarını hem de meraklı doğa severleri büyülemeye devam ediyor. İşte görmesi oldukça zor, birbirinden ilginç transparan hayvanlar…
1. Cam karides
Cam karides, yani nam-ı diğer hayalet karides, gerçekten de isminin hakkını veriyor! Neredeyse tamamen saydam bir vücuda sahip olan bu minik kabuklular, suda adeta görünmez hale geliyor. Ancak işin en ilginç kısmı, renk değiştirme yetenekleri! Normalde transparan olan bu karidesler, eğer renkli bir şey yerse o renk vücutlarına yansıyor. Özellikle bitkisel gıdalar tükettiğinde hafif bir yeşil ton kazanıyorlar.
ABD’nin doğu kıyılarında Florida’dan New Jersey’e kadar birçok farklı gölet, akarsu ve gölde yaşarlar. Ama en şaşırtıcı özellikleri, oksijensiz tam 6 gün boyunca hayatta kalabilmeleri! Yani sudan çıkıp kısa bir süreliğine kaybolurlarsa hemen panik yapmaya gerek yok!
2. Cam kurbağa
Bir kurbağa düşünün ki derisi o kadar saydam olsun, iç organlarını çıplak gözle görebilesiniz! İşte cam kurbağalar, tam olarak böyle bir görünüme sahip! Centrolenidae familyasına ait bu ilginç amfibiler, özellikle Orta ve Güney Amerika’daki tropikal ormanlarda yaşıyor.
Renkleri genellikle açık yeşilden koyu yeşile kadar değişiyor, ancak karın bölgeleri neredeyse tamamen şeffaf! Yani bir cam kurbağasına alttan bakarsan, kalbi ve bağırsaklarını net bir şekilde görebilirsin. Tam bir biyoloji dersi gibi değil mi?
Ama bu canlılar sanıldığı kadar kırılgan değil! Güçlü bacakları sayesinde tek bir sıçrayışta tam 3 metre (yaklaşık 10 fit) uzağa zıplayabiliyorlar! Düşünsenize, kendi boyutlarının kat kat üstüne çıkabilecek kadar çevikler!
3. Cam kanatlı kelebek
Bir kelebeğin kanatlarını düşünün, ama öyle sıradan değil! Cam kanatlı kelebek (Greta oto), tamamen şeffaf kanatlara sahip olduğu için onu fark etmek neredeyse imkânsız! Eğer kanatlarının kenarındaki ince opak çizgiler olmasaydı, bir çiçeğe konduğunda ya da uçarken gözden tamamen kaybolabilirdi.
Bu sıra dışı özellik, onlara üstün bir kamuflaj yeteneği kazandırıyor. Özellikle avcılardan kaçarken büyük avantaj sağlıyor! Genellikle Orta Amerika ve Güney Amerika’nın belirli bölgelerinde yaşayan bu kelebekler, uzun mesafeler kat edebiliyor ve hatta ağırlıklarının tam 40 katını taşıyabilecek kadar güçlüler! Yani o narin ve kırılgan görünümlerinin altında tam bir dayanıklılık harikası yatıyor!
Denizlerin en garip yaratıklarından biriyle tanışmaya hazır olun! Barreleye balığı derin denizlerin en ilginç sakini. Ona “hayalet balık” da denmesinin sebebi, tamamen şeffaf bir alnı olması! Evet, yanlış duymadınız, bu balığın alnına baktığınızda beynini ve gözlerini görebiliyorsunuz.
Uzun bir süre boyunca bilim insanları, bu balığın yalnızca yukarı bakabildiğini düşünüyordu. Ancak 2009’da Monterey Körfezi Akvaryum Araştırma Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, bu sıra dışı canlının gözlerini hareket ettirebildiğini keşfetti! Üstelik gözleri şeffaf kafasının içinde bulunuyor ve istediği yöne dönebiliyor. Yani avlarını hem yukarıdan hem de yanlardan takip edebiliyor.
Dahası, büyük ve düz yüzgeçleri sayesinde suda neredeyse hareketsiz kalabiliyor. Bu da onu, sabit bir şekilde bekleyerek avını kolayca yakalayabilen usta bir avcı yapıyor. Hem hayalet gibi görün hem de süper güçlü av yeteneklerine sahip ol… Doğa gerçekten sınırları zorlamayı seviyor! Transparan hayvanlar yazımıza devam ediyoruz.
5. Cam ahtapot
Şeffaflık konusunda bir numara olan bir diğer canlı ise cam ahtapot! Bu ahtapot o kadar farklı ki, kendisine özel bir aile olan Vitreledonellidae içinde sınıflandırılıyor. Tropikal ve subtropikal sularda yaşayan bu ahtapot hakkında çok az şey biliniyor. Çünkü… tahmin edebileceğiniz gibi onu fark etmek neredeyse imkânsız!
Derisi o kadar şeffaf ki, neredeyse tamamen görünmez! Ancak bilim insanları, özel optik sinir sapları sayesinde bu yaratığın görme duyusunun oldukça gelişmiş olduğunu belirtiyor. Yani, o sizi görmeden önce sizin onu fark etmeniz çok zor!
Muhtemelen yırtıcılardan kaçmak için evrimleşen bu inanılmaz canlı, bir nevi su altı ninjası diyebiliriz. Denizde fark edilmeden hareket eden, gölgeler gibi saklanan ve her şeyin farkında olan gizemli bir yaratık… Eğer bir gün dalış yaparken bir cam ahtapot görmeyi başarırsanız, çok şanslısınız demektir!
6. Timsah buz balığı
Antarktika’nın soğuk sularında yaşayan Timsah bu zbalığı, adeta bir bilim kurgu karakteri gibi. Diğer balıklardan en büyük farkı ne mi? KANININ GÖRÜNMEZ OLMASI!
Bu sıra dışı balık, dünyada beyaz kanlı olduğu bilinen tek omurgalıdır. Yani vücudunda oksijeni taşıyan kırmızı kan hücrelerini oluşturan hemoglobin yok! Peki nasıl hayatta kalıyor?
Sıcak sulara göre daha fazla çözünmüş oksijen barındıran Antarktika denizleri, bu balığın oksijeni doğrudan kan plazmasıyla taşımasını sağlıyor. Ayrıca, büyük kalbi ve geniş solungaç damarları sayesinde kan dolaşımını hızlandırıyor.
Kısacası, bu balık aşırı soğuk sulara özel bir şekilde evrimleşmiş. Soğuğa dayanıklı bir beden, devasa bir kalp ve neredeyse görünmez bir dolaşım sistemiyle tam bir doğa harikası!
Denizlerin derinliklerinden çıkıp, şimdi de böcek dünyasına dalıyoruz! Cassidinae tamamen şeffaf olmasa da, dış kabuğuyla tam bir illüzyon ustası. Bu böceğin sırtındaki şeffaf kabuk, bir nevi doğal bir optik yanılsama yaratıyor. Altında gizlenen desenleri avcılarını kandırmak için kullanıyor. Farklı türlerde bulunabilen bu böceğin bazıları altın sarısı, bazıları ise adeta bir mücevher gibi parlıyor! Şeffaflık burada kamuflaj için değil, daha çok bir göz yanılsaması yaratmak için devreye giriyor. Potansiyel yırtıcılar, böceğin kabuğunu gördüğünde onu bir yaprak, su damlası veya başka bir şey sanıyor. İşte doğanın zekice tasarladığı savunma mekanizmalarından biri daha!
8. Salpidae
Denizanasıyla karıştırılmaları çok olası ama salpidae aslında bambaşka bir tür. Şeffaf, yumuşacık bir yapıya sahip olan bu deniz canlıları, suyu pompalayarak hareket ediyor ve yosunları süzerek besleniyor. İlginç olan şu ki, salpidaeler gezegenin en hızlı büyüyen çok hücreli canlıları! Öyle ki, vücut boyutlarını sadece bir saat içinde %10 oranında artırabiliyorlar.
Genellikle dünyanın dört bir yanında rastlanabiliyorlar ama en sık Güney Okyanusu’nda devasa sürüler hâlinde görülebiliyorlar. Gündüzleri su yüzeyinde yiyecek peşinde koşarken, geceleri avcılardan kaçmak için okyanusun derinliklerine süzülüyorlar. Bir düşünün, gün içinde denizin üstünde süzülüp akşam olduğunda derinliklere dalmak… Ne hayat ama! Transparan hayvanlar yazımıza devam ediyoruz.
9. Şeffaf deniz hıyarı
Eğer “Şeffaf deniz hıyarı da neymiş?” diyorsanız, işte sizi şaşırtacak bilgi: Bu yaratık öyle şeffaf ki, iç organlarını bütün ihtişamıyla sergiliyor! Sindirim sistemine göz atmak isteyen bir biyoloğun hayallerindeki yaratık bu olabilir.
2010 yılında Meksika Körfezi’nde, tam 2.750 metre derinlikte keşfedilen bu deniz hıyarı, deniz tabanında ağır ağır sürünerek detritus (yani organik atıklarla beslenen çamur) yiyor. Saatte birkaç santimetre hızla ilerlese de, işini gayet iyi yapıyor! Eğer şeffaflık konusunda doğa bir yarışma düzenleseydi, bu canlı kesinlikle dereceye girerdi.
10. Cranchiidae
Tamamen cam gibi olan cranchiidae, tam 60 farklı türe sahip! Derin okyanusun karanlık sularında avcıların gözünden kaçmak için tamamen şeffaf olan bu kalamarlar, kendilerini ustaca kamufle ediyor.
Ancak bazı türleri, gerektiğinde daha da ilginç özellikler sergiliyor. Örneğin, kakadu kalamarı tehlike anında aniden renk değiştirerek kendini görünmezden görünür hale getirebiliyor! Adeta bir bilim kurgu filminden fırlamış gibi değil mi? Üstelik kendini büyütebiliyor ve hareketsiz kalabiliyor! Bir an düşünün, okyanusun dibinde süzülürken aniden devasa bir yaratığa dönüşüp avcıları şaşırtıyorsunuz… İşte doğanın harikalarından biri daha!
11. Denizanası
Denizlerin belki de en tanınan şeffaf canlısı: denizanası! Zarif, narin, dans eder gibi süzülen bu yaratıklar, yüzyıllardır hem hayranlık hem de korkuyla izleniyor. Çünkü bazıları son derece zehirli!
Denizanalarının büyük bir kısmı tamamen şeffaf ve bu özellikleri onların avcıları ve insanları şaşırtmasına neden oluyor. Düşünsenize, suyun içinde yüzüyorsunuz ve aniden fark etmeden bir denizanasına dokunuyorsunuz… Sonrası mı? Eğer tehlikeli bir türse, can yakıcı bir sokma sizi bekliyor olabilir!
Ayrıca denizanaları, dünyanın en eski canlıları arasında yer alıyor. Öyle ki, dinozorlardan bile daha eski bir tarihe sahipler! Okyanusların en zarif ama bir o kadar da tehlikeli sakinleri olan denizanaları, doğanın ne kadar etkileyici olabileceğinin en büyük kanıtlarından biri. Transparan hayvanlar yazımızın sonuna geldik. Bu içerik de ilginizi çekebilir:
