Facebook kullanıcılarının verilerinin ABD’de son başkanlık seçimi öncesi özel bir analitik ve anket şirketi olan Cambridge Analytica’nın, 50 milyon kullanıcısının bilgilerini seçim kampanyası sırasında kullandığı iddia edildi.
Trump’a seçim kazandırmakla övünen Cambridge Analytica ve Facebook arasında gerçekeleşen bu usülsüz veri transferi iddiası Facebook tarihindeki en büyük kriz gözüyle bakılıyor. Kısa zamanda şirketin ceosu olmak üzere birçok kişi bu iddiaları yalanlasa da Channel 4’de gizli kamera ile çekilmiş bir videoda şirketin seçimleri kazandırmak adına yapmış olduğu diğer usülsüz uygulamaları ifşa oluyor.
Bu arada küçük bir not düşmekte fayda var; şirketin Cambridge Üniversitesi ile yakından uzaktan alakası bulunmuyor.
Dünya Cambridge Analytica adlı özel bir şirketin Donald Trump’ın kampanyası için Facebook’tan 50 milyon kullanıcının bilgilerini seçim kampanyası sırasında kullandığı iddialarını konuşuyor
Seçim döneminde Trump’ın seçim kampanyasında ABD seçmenleriyle ilgili veriler sunan şirketin yetkilileri, Facebook kullanıcılarının verilerini kullanmadıklarını ve bulundurmadıklarını belirtiyordu
İddialar, şirketin eski bir çalışanının İngiliz Pazar gazetesi Observer’a Cambridge Analytica’nın faaliyetlerini anlatması üzerine ortaya çıkmıştı
İddiaların temeline inelim;
Cambridge Üniversitesi Profesörü Aleksandr Kogan’ın 2013’de üniversite dışında özel olarak thisisyourdigitallife (busenindijitalhayatın) adlı bir kişilik testi uygulaması geliştirdiği biliniyor. Bu geliştirilen uygulamanın kullanıcıların yanı sıra arkadaşlarının da profillerine erişmesi ve bu verilerin Facebook kurallarına aykırı bir şekilde Cambridge Analytica’ya satılması gibi bir durum söz konusu.
ABD Massachusetts Başsavcılığı konuyla ilgili soruşturma başlatarak ilk kurşunu atıyor diyebiliriz. Olayın devamında gelişen birkaç satırbaşı şu şekilde;
– ABD’de hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi senatörler Mark Zuckerberg’i ifade vermeye çağırdı.
– Facebook sözcüsü veri kullanımının bir veri sızıntısı veya hackleme sonucu değil, kullanıcıların kendi verileriniisteyerek verdiğini söylüyor.
– İngiltere Parlamentosu Dijital, Kültür, Medya ve Spor Komitesi Başkanı Damian Collins, Cambridge Analytica yöneticisi Alexander Nix’in geçen ay Avam Kamarası’nda kendilerine verdiği bilgilerin yanlış yönlendirildiğini belirtti.
– Şirket yönetimi ise Nix’in verdiği bilgilerin doğru olduğunu savundu.
-Collins, Nix’in belli sorulara cevap vermekten çekindiğini de belirtti.
-Avrupa Parlamentosu Başkanı Antonio Tajani de Avrupa Birliği vatandaşlarının verilerinin hukuka aykırı bir şekilde kullanılıp kullanılmadığı konusunda kapsamlı bir araştırma sözü verdi.
Tüm bu detaylar ve suçlamaları kabul etmeme gibi hususların ardından Channel 4 News adlı haber şirketi, Cambridge Analytica şirketini deşifre etmek için bir plan hazırladı
Channel 4 News’un Pazartesi günü yayınlanan programında, zengin bir Sri Lankalı müşteri kılığında şirketle iletişime geçen muhabirleri Cambridge Analytica Yöneticisi Alexander Nix ile buluşuyor
“It’s no good fighting an election campaign on the facts because actually it’s all about emotion”
EXCLUSIVE: Senior Cambridge Analytica figures say they targeted voter's unspoken hopes and fears to help win elections. #CambridgeAnalyticaUncovered pic.twitter.com/SNtt8X0jor
— Channel 4 News (@Channel4News) March 19, 2018
Gizli kamerayla kaydedilen görüşmede Nix, internette siyasetçilerin nasıl itibarsızlaştırılabileceğine dair taktiklerini anlatıyor
Nix, hedef alınan bireye ‘gerçek olamayacak kadar iyi bir anlaşma sunulabileceğini ve bu görüntülerin kayıt altına alınabileceğini’ söylüyor
Nix ‘adayın evine çok güzel Ukraynalı kızlar gönderilebileceğini ve bu taktiğin sonuç verdiğini’ açıklıyor
Channel 4 News’ün bu planı Cambridge Analytica’nın seçim kazandıran yasa ve etik dışı yöntemlerini ifşa ediyor
Rakipleri elemek için seks işçileri kullanıp kamera görüntüleri ile şantaj yapmaktan, eski İngiliz ve İsrailli istihbarat ajanlarını kullanarak kirli çamaşırları bulup çıkarmak ve taşeron şirketler aracılığıyla çalışıp karda yürürken iz bırakmamak şirketin “klasik” sayılabilecek yöntemlerinden
“… Enformasyonu internetin dolaşım sistemine bırakıp, arasıra küçük müdahalelerle olayın büyüyüp yayılmasını izliyoruz… uzaktan kumanda gibi. Kimsenin ‘propaganda’ olduğunu düşünmemesi önemli, çünkü ‘propaganda’ diye düşündüğünüz anda bir sonraki soru ‘arkasında kim var?’ olur.”
Şirketten görüntülerin yayınlanmasının ardından savunma geldi;
“Kısmen müşterimizi mahcup etmemek için yapılan bu konuşmada, bir dizi gülünç farazi senaryolarla eğlendik. Cambridge Analytica, tuzaklara, rüşvete veya ‘aşk tuzağı’ denilen taktiklere müdahil olmaz ve göz yummaz”
Peki Facebook cephesinde olay nasıl gelişiyor?
What is Facebook doing at Cambridge Analytica's offices tonight??? Good question from MP @DamianCollins. This should be a matter for the authorities, he says. Exactly. Also #WheresZuck?
— Carole Cadwalladr (@carolecadwalla) March 19, 2018
Şirket, 50 milyondan fazla Facebook kullanıcısının kişisel bilgilerini kullanarak, yazdıkları algoritmalar aracılığıyla bu kişilerin seçmen olarak tercihlerini etkilemekle suçlanıyor. Skandalın patlak vermesi üzerine Facebook hisseleri hızla değer kaybederken, şirketin hisseleri güne %7’lik büyük bir düşüşle başladı. Twitter’da ise #DeleteFacebook,hastagi ile insanlar tepkilerini belirtiyor. Mark Zuckerberg’den ise henüz bir açıklama gelmiş değil.
Tüm bunlar bize her geçen gün daha da büyüyen sosyal medyanın gücünün kullanımı hakkında farkındalık yarattığını söylersek sanırım yanlış olmaz
Yine ABD istihbaratı Trump’ın 2016 seçimlerini kazanmasında Rus hackerların büyük görev üstlendiğini dile getirmişti. Trump’ın o dönem çok yaygın olan fake news (sahte haberler) yayarak seçimi kazandığı konuşuluyor
Cambridge Analytica’nın bu şekilde deşifre olması kuşkusuz bizlere heyecanla izlediğimiz filmleri andırıyor. Fakat dikkat etmemiz gereken asıl gerçek ise 50 milyon kullanıcı verisiyle ABD başkanı olabilme ihtimaliniz
Twitter son olarak fake hesaplara karşı ciddi önlemler alacağını belirtmişti. Bu kadar hızlı büyüyen bir sektörde alınan önlemlerin ne kadar işe yarayacağını önümüzdeki günlerde göreceğiz
