Yeşilçam’dan pek çok efsane isim geldi geçti. Halit Akçatepe, Münir Özkul, Adile Naşit, Kemal Sunal ve tabii ki Sadri Alışık. Her biri gönüllerimize taht kuran bu isimler, Türk sinemasının ustaları niteliğinde. Kendinden sonra gelen isimlere de ilham olan değerli sanatçılar, dönemin zorlu şartlarında pek çok başarılı filme imza atmıştı. Biz de bugün sizlere, 50 yıllık kariyerinde 200’ü aşkın filme imza atan Sadri Alışık’ı anlatacağız. Doğum günü olan 5 Nisan’da büyük bir saygı ve özlemle andığımız Sadri Alışık ve yarım asırlık kariyeri.
Sadri Alışık ise 5 Nisan 1925’te İstanbul’un Beykoz ilçesinde doğdu. Alışık, çocukluk yıllarında tiyatroya ilgi duydu ve okul piyeslerinde rol aldı. Beykoz Ortaokulu’nu ve İstanbul Erkek Lisesi’ni bitirdi
Alışık sahneye ilk olarak, 1939 yılında Eminönü Halkevi’nde amatör olarak çıktı. 1943’te Raşit Rıza Tiyatrosu’nda profesyonel oldu. Küçük Sahne, Oda Tiyatrosu, Kent Oyuncuları, Oraloğlu gibi topluluklarda pek çok oyunda yer aldı
Sadri Alışık’ın ilk sinema deneyimi ise 1944 yılında Faruk Kenç’in yönettiği Günahsızlar filmi ile gerçekleşti
Ardından, 1961-62’de Nejat Saydam’in yönettiği, başrollerinde Ayhan Işık ve Belgin Doruk oynadığı Küçük Hanımefendi serisinde rol aldı
1964’te ise kariyerinin dönüm noktası olan rolleriyle hafızalara kazındı. Bu yıllardan itibaren, canlandırdığı Turist Ömer ve Ofsayt Osman tipleriyle ile dikkat çekti
Alışık 1963 yılında ilk defa Ayhan Işık’ın başrolde olduğu Helal Olsun Ali Abi adlı polisiye-komedide bir yan karakter olan “Turist Ömer” rolünü canlandırdı. Yönetmen Hulki Saner’in amcasından esinlenerek yarattığı bu karaktere Sadri Alışık da bir asker arkadaşından esinlendiği çarpık selamı ve kendi gözlemlerini kattı. Bu filmin başarısının ardından 1964’te Yeşilçam’ın popüler çocuk yıldızı Ayşecik ile Turist Ömer’i bir araya getiren ve Turist Ömer’in yine yan karakter olduğu Ayşecik Cimcime Hanım ve Ayşecik Çıtı Pıtı Kız filmleri çekildi. Bu filmlerin gişedeki başarısından üzerine Alışık, 1964 yılında Turist Ömer’in ana karakter olduğu Turist Ömer filminde başrol oynadı. Alışık, ilk Turist Ömer filminden sonra on yıl içinde 7 filme ulaşacak olan Turist Ömer serisinde baş rol oynadı ve geniş kitleler tarafından tanınıp sevildi.
1965’te Şaka ile Karışık filminde Ofsayt Osman karakterini canlandırdı. Özellikle filmin final sahnesindeki performansı çok beğenildi.Film, hiçbir işte başarılı olamamasından, “hiç gol atamamasından” dolayı adı Ofsayt’a çıkmış sevimli bir serseri tipi olan Osman’ın şu repliği ile hatırlandı:
Toplam on yedi film çektiği 1964 yılı, Sadri Alışık’ın kariyerinin en üretken yılı idi. 1964 yılında başrolde oynadığı filmlerden birisi de 1951 yapımı Aware adlı Hint filminden uyarlanan Avare (1964) filmi idi
Alışık, bu filmle birlikte avare, gariban karakterler ile özdeşleşti. Bu filmdeki repliklerinden biri zaman içinde ikonlaşarak Sadri Alışık imajının bir parçası oldu.
Öte yandan Sadri Alışık, 1964 – 1970 yılları arasında filmlerde seslendirdiği şarkılardan oluşan üç kırkbeşlik plak çıkardı. 1968 yılında ise hem şarkı söylediği hem de hikayeler anlattığı gazino programlarına başladı;
Gösterisini tek kişilik bir piyese çeviren Alışık, 1980’e kadar sürdürdüğü gazino programlarını “dünün meddahını bugüne uyarlamak istedim” diye anlatmıştır. Sahne şovunda anlattığı “Müjgan” hikayesi çok beğenilince i 1970’te Ah Müjgan Ah adıyla sinemaya aktarılmıştır. Gazino programlarının ardından şarkıcılığını öne çıkardığı Acı ile Karışık (1969), Menekşe Gözler (1969), Üvey Ana (1971) gibi filmler çevirdi. 71 yılından sonra gazino programlarına ağırlık verdi.
1977’de ise Atıf Yılmaz’ın yönettiği Acı Hatıralar filminde başrol oynadı. Ancak bunun ardından sinemaya 9 yıl ara verdi. Yakın dostu Ayhan Işık’ın 1979’da ölümü ile çok sarsıldı ve adeta hayat küsen sanatçı 1986’da Şalvar Bank filmi ile sinemaya geri döndü
1986’nın ardından, geçirdiği karaciğer rahatsızlığı sebebiyle oyunculuğa yeniden ara verdi. 1990’da dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın sağladığı imkanlarla karaciğer nakli için ABD’ye gitti.
Döndükten sonra bir özel televizyon kanalında Sadri Alışık Halk Show adlı bir program sundu ancak ilk sezonun tamamlanınca bu programdan ayrıldı.
Uzun bir hastalık döneminin ardından 1994 yılında son filmi Yengeç Sepeti’ni çekti. Bu filmindeki rolüyle de Mehmet Aslantuğ’la beraber 1994 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü kazandı
50 yıllık kariyeri boyunca 200’den fazla filmde rol alan Sadri Alışık, Türk sinemasına ismini altın harflerle yazdırdı ve pek çok ödüle layık görüldü;
Afacan Küçük Serseri’deki rolüyle 1971 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, Yengeç Sepeti filmindeki rolüyle de Mehmet Aslantuğ ile beraber 1994 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü kazandı.
Öte yandan Alışık, Alışık, ağırlıklı olarak İstanbul için yazdığı şiirlerinin toplandığı bir şiir kitabı yayımladı ve yağlı boya ve kara kalem tablolara da imza attı. Şiirleri garip akımından izler taşıyordu. “Acaba Nerdeyim” şiiri şöyleydi:
“Bir sabah uyandığınızda Beni bulamayacaksınız Bir hicaz şarkı Rüzgar olacak denizlerinizde Üşüyeceksiniz Bir rıhtımda tiz bir ıslık Her kundakta yeni bir yalnızlık Beni bulamayacaksınız İstanbul’un üzerinde kavak yelleri Bir bir gemiler uzaklardan Sizin eteklerinizde ziller Sizinle olmayacağım Anlamayacaksınız.“
Nitekim karaciğer, böbrek, solunum yetmezliği ve kemik iliği hastalığıyla mücadele eden Alışık, 18 Mart 1995 tarihinde İstanbul’da yaşamını yitirdi
Sanatçının anısına, eşi Çolpan İlhan tarafından kurulan Sadri Alışık Kültür Merkezi’nce her yıl Sadri Alışık Sinema ve Tiyatro Ödülleri veriliyor.
