Televizyon, sosyal medyanın gündelik yaşamın parçası haline gelmesiyle geri planda kalmış gibi görünüyor. Ancak hâlâ dünyanın en önemli kitle iletişim ve eğlence araçları arasında. Hâlâ milyonlarca insan, özellikle haber alma ve eğlence ihtiyacını televizyon izleyerek karşılıyor. Bu nedenle farklı televizyon kanallarında onlarca yarışma ve tartışma programı, dizi veya reality show üretiliyor. Öte yandan bu yapımlar için önemli bir maddi kaynak gerekiyor. Televizyon sektöründeki maddi kaynak ise oldukça basit bir temele dayanıyor: ne kadar çok izleyici, o kadar çok para! İşte bu noktada televizyon kanallarının karşısına “reyting” isimli bir sistem çıkıyor. Kabaca, hangi televizyon programının ne kadar izlendiğini ölçmek için kullanılan bu sistem, televizyon kanallarının ayakta kalabilmesi için oldukça önemli. “Reyting kurbanı” olan programlar kısa sürede ekranlara veda ediyor. Reyting başarısı yakalayanlar ise uzun yıllar televizyon ekranlarında kalmayı sürdürüyor. Peki tam olarak nedir bu reyting, ne işe yarıyor, nasıl ölçüyor? İşte, televizyon kanallarının korkulu rüyası reyting hakkında bilmeniz gerekenler…
Reyting nedir?
Reyting, bir televizyon programının ortalama olarak ne kadar izlendiğini ölçmek için kullanılan bir ölçüm sistemidir. Bir televizyon programının ne kadar izlendiği ise, reklam verenler için en önemli kriterlerin başında geliyor. Bu nedenle pek çok televizyon programı yapımcısı için bir programın ne kadar kaliteli olduğu değil ne kadar izlendiği önemli. Çünkü reklam verenler, daha fazla sayıda insana ulaşabilmek için en çok izlenen programların reklam kuşaklarını tercih ediyor. Reyting sıralamasında üst basamaklarda bulunan programlar reklam vermek için en ideal ve aynı zamanda en maliyetli programlar oluyor. Reyting sıralamasında aşağıda kalan programlar ise reklam verenler tarafından tercih edilmiyor. Böylece televizyon sektöründeki en önemli gelir kaynaklarından birinden mahrum kalan bu programlar, “reyting kurbanı” olarak ekranlara veda etmek durumunda kalıyorlar…
Reyting nasıl ölçülür?
Reyting ölçümleri, ölçümleri yapan şirketlerin farklı ailelerin televizyonlarına yerleştirdiği “peoplemeter”(izleyici ölçer) isimli bir cihaz kullanılarak gerçekleştiriliyor. Ailelerin televizyonlarına yerleştirilen ölçüm cihazı elde ettiği verileri merkeze gönderiyor. Bütün cihazlardan gelen verilerin birleştirilmesiyle ortaya genel bir reyting değerlendirmesi çıkıyor.
Ölçümler son derece detaylı veriler içeriyor
Peoplemeter’in kurulu olduğu televizyonlarda hangi programın ne kadar ve kimler tarafından izlendiğine kadar pek çok detaylı veri elde ediliyor. Programlar arasındaki geçişler, televizyonun açık veya kapalı olduğu zaman aralıkları da detaylı bir şekilde ölçülüyor. Ayrıca evdeki insanların her birini temsil eden tuşlar vasıtasıyla izleyici profilinin cinsiyet ve yaş aralıkları da tespit edilebiliyor. Kısaca reyting, bir programın hangi sosyokültürel ve ekonomik çevrelerin hangi cinsiyet ve yaş gruplarının ne kadar süre izlendiğini tespit eden ve bu verileri televizyon kanalları ile paylaşan bir sistemdir.
Ölçüm cihazının yerleştirileceği evler nasıl seçiliyor?
Ölçümü gerçekleştirecek şirketler için sağlıklı ve gerçekçi veriler elde etmek son derece önemli. Bu nedenle, cihazın yerleştirileceği evler, dolayısıyla aileler büyük bir özenle seçiliyor. Her şeyden önce düzenli olarak televizyon izleyen aileler tercih ediliyor. Farklı şehirlerde, farklı sosyokültürel ve ekonomik yapıdaki aileler örneklem olarak seçiliyor ve bu ailelerin televizyonlarına ölçüm cihazları yerleştiriliyor. Verilerin sağlıklı olması için ailelerin demografik yapıları da dikkate alınıyor. Örneğin ölçüm cihazı yerleştirilen evde aile üyelerinden biri evden ayrılırsa, o aile ölçüm sisteminden çıkarılıyor. Yani demografik ve sosyoekonomik yapısı değişen aileler sistem dışında kalıyor.
Televizyonlarına ölçüm cihazı yerleştirilen ailelerin her sene yaklaşık yüzde 20’si değişiyor
Bununla birlikte düzenli olarak televizyon izlemediği tespit edilen denekler de sistem dışında bırakılıyor. Ayrıca ölçüm cihazına sahip ailelerin bu konuda büyük bir gizlilik içerisinde hareket etmeleri bekleniyor. Çünkü bu ailelerin izleme alışkanlıkları konusunda herhangi bir etki altında kalması istenmiyor. “Deşifre” olan aileler ise ölçüm sisteminden uzaklaştırılıyor. Son olarak, televizyonlarına reyting ölçüm cihazı yerleştirilmesini kabul eden aileler herhangi bir ücret almıyor.
