ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Kadın » Pozitif Ayrımcılık Gibi Görünen Ama Aslında Cinsiyetçi Olan 8 Uygulama

Pozitif Ayrımcılık Gibi Görünen Ama Aslında Cinsiyetçi Olan 8 Uygulama

Kadınların toplumdaki konumunun iyileştirilmesi için yapılan bazı uygulamalar pozitif ayrımcılık adı altında yapılsa da günün sonunda cinsiyetçi olabiliyor.

Serap Ilgın Yazar: Serap Ilgın
9 Şubat 2021
Kategori: Kadın, ListeList Özel
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
pozitif ayrımcılık gibi görünen ama aslında cinsiyetçi olan uygulamalar listelist
Share on FacebookShare on Twitter

Kadınlara yönelik sistematik ayrımcılık, toplumun her alanında kendini belli ediyor. Eşitsizliğin yarattığı uçurum, bizleri çare olarak “pozitif ayrımcılığa” yöneltiyor. Aradaki açık kapanana kadar kadına erkeklere göre daha fazla hak tanınması öneriliyor. Ancak kadınlara haklarını vermeye yönelik “pozitif ayrımcılık” çatısı altında yapılan bazı uygulamalar pozitif ayrımcılığın ne kadar yanlış anlaşıldığını, saptırıldığını gösteriyor. Hazır gündemde bu kez “kadın üniversiteleri” açma mevzusu varken konuyu masaya yatırmak istedik. İşte pozitif ayrımcılık gibi görünen ama aslında cinsiyetçi olan uygulamalar!

1. Bursa’da kadınlara öncelikli vagon uygulaması
pozitif ayrımcılık gibi görünen ama aslında cinsiyetçi olan uygulamalar listelist

Kadınlara pozitif ayrımcılık yapmayı, arka planda onları “yüceltmekle” ya da “narin canlılar” olarak tanımlamakla eşdeğer tutan bu uygulama, işin ne kadar yanlış anlaşıldığını gösteriyor. Kadınlara toplu taşımada sırf kadın olduğu için yer vermek, zaten bir ayrımcılıktır; ama pozitif ayrımcılık değildir. Çünkü bu düşüncenin ardında “Kadınlar fiziksel olarak dayanıksızdır.”, “Kadınlar erkeklerin içinde rahatsız olabilir (bu düşünce kadınları sosyal yaşamdan kısıtlar)” gibi bozuk inançlar yatar.

Ayrıca bu uygulama, o vagona binmeyi tercih etmeyen kadınlar için de dolaylı yoldan mesaj veriyor ?‍♀️. Pozitif ayrımcılıkta amaç, kadınların bu şekilde ikinci gruba atılarak onlara özel bir uygulama yapılması değildir; onları erkeklerle eşit seviyede görüp alamadıkları haklarını almalarını sağlamaktır.

2. Sadece kadınların binebileceği pembe otobüs yapılması

pozitif ayrımcılık gibi görünen ama aslında cinsiyetçi olan uygulamalar listelist

Yukarıdaki resim, meselenin ne kadar yanlış anlaşıldığının tablosu aslında. Kadınlara özel vagon açılmasına benzer şekilde pembe otobüsler de aslında cinsiyetçi bir uygulamadır. İstanbul’da pembe metrobüs, Malatya’da pembe trambüs ve Kahramanmaraş’ta “kadınlara özel” otobüs şeklinde gündeme gelen uygulamalar da kadınları sosyal hayatın dışına iten bir sorundur. Hatta Van’da da benzer bir uygulamanın yapılması için imza kampanyası başlatılmış, kadın erkek fark etmeksizin kampanyaya destek verenler olmuştu.

Pembe otobüslere neden karşı çıkmamız gerektiğini anlatan nedenlerle ilgili yazımızı okumak için buraya tıklayın.

3. Kız liseleri gibi karma eğitim yapmayan okulların olması

kız liseleri pozitif ayrımcılık gibi görünen ama aslında cinsiyetçi olan uygulamalar listelist

Bu uygulama ülkemize Osmanlı’dan kalan bir sistem. Osmanlı’da elit kesim kızlarını okula gönderirken halk arasında böyle bir şey pek yaygın değildi. Erkeklerin eğitimi ön plandaydı. Hatta Bekir Onur’un “Türkiye’de Çocukluğun Tarihi: Çocukluğun Sosyo-kültürel Tarihine Giriş” kitabında belirtildiği üzere, Osmanlı’da kadınlar erkeklere mektup yazmasın diye okuma yazma bile öğretilmediği belirtilir.

Ancak Osmanlı’nın geç dönemlerinde kadınlar için okullar açılmaya başlandı ve bu okullar (dönemin koşullarına bu şekilde uygun görüldüğü için) kız okulları çatısı altında açıldı.

Yani Osmanlı’da kadınların eğitim alması için pozitif ayrımcılık yapılarak (belki o dönem buna pozitif ayrımcılık denmiyordu ama bugünün koşullarında değerlendirildiğinde pozitif ayrımcılık yorumu yapılabilir) onlara özel okulların açılması ancak bunun günümüz Türkiye’sinde de sürdürülmesi, cinsiyetçilik yapıldığını gösteriyor. Hatta eğitimde cinsiyetlendirmenin yapılması ve bu bağlamda açılan okulların cinsiyet kalıp yargılarına uygun bir müfredatı uygulaması (örneğin kız meslek liselerinde tasarım, çocuk gelişimi gibi kadınlara uygun olduğu düşünülen bölümler var) yapılması cinsiyetçilik yapıldığını kanıtlıyor.

4. Kadın üniversiteleri

kadın üniversitesi

Kadın üniversiteleri de tıpkı kız liseleri uygulamasında olduğu gibi kadınları tecrit eden, onları sistemden soyutlayan bir uygulama. Osmanlı’da ilk kadın üniversitesi 1914’te İnas Darülfünunu adıyla açılmıştı. Benzer bir uygulama şimdi tekrar gündeme geldi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Japonya’da fahri doktora unvanına layık görülürken unvanı verecek olan Mokugawa Kadın Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada “Japonya’daki 800 üniversitenin 80’i kadın üniversitesi. Bu benim için çok anlamlı. Bizde böyle bir şey yok, olması halinde de neler olur o ayrı bir soru işareti. Japonya’daki 80 kadın üniversitesini, büyükelçime görev veriyorum, incelemek suretiyle ülkemde de bunun adımını inşallah atacağız” demişti. Şimdi ise pek çok kadın, kendilerine özel olarak açılacak üniversitelere karşı çıkıyor.

5. Ev hanımlarına emeklilik

Ev hanımlarına emeklilik pozitif ayrımcılık gibi görünen ama aslında cinsiyetçi olan uygulamalar listelist

Bu haberin bazı haber sitelerinde “ev hanımlarına emeklilik müjdesi” diye verildiğini de görmüşsünüzdür. Hiç çalışmayan ev hanımlarına emeklilik vermeyi öneren bu uygulama, kadınları evlerine kapatan ve bu sistemi sürdüren bir yapıya çanak tutuyor ne yazık ki. Oysa amaç, kadının sosyal hayata katılımını ve iş hayatında kendisini göstermesini sağlamak olmalıydı, onu ötelemek değil?

6. “Kadınlarımız toplumun temel taşıdır, ailenin direğidir. Kadınlar bu özellikleriyle pozitif ayrımcılığı hak etmektedirler.” deyip kadınlar için ayrı bir spor salonu açılması

kadınlara ayrı spor salonu

Yozgat’ta Vali Abdulkadir Yazıcı, kadınlar için ayrı açacakları spor salonu hakkında şunları söylemişti: “Bugün 8 Mart Dünya Kadınlar Günü öncelikle tüm kadınların kadınlar gününü tebrik ediyorum. Kadınlarımız toplumun temel taşıdır, ailenin direğidir. Kadınlar bu özellikleriyle pozitif ayrımcılığı hak etmektedirler.  Bizde Yozgat’ta böyle bir pozitif ayrımcılığa giderek sadece kadınlara özel Kadın Termal Aquapark ve Spor Kompleksi yapıyoruz. Özellikle Yozgat’ta yaşayan ve ömrünü ailesine adamış, sosyal hayatın mahrumiyetini yaşayan anneler, kızları ve buluğ çağına gelmemiş erkek çocuklarının eğleneceği, spor yapacağı, hareketli aktivitelerini yapabilecekleri nadide ve örneği az bulunan bir tesis olacak.”

“Kadınlar ailenin direğidir” sözü bütün kadınlar adına konuşmayan, kapsayıcı olmayan bir söylemdir. Bu sözlerin ardından kadınların pozitif ayrımcılığı hak ettiklerinin söylenmesi ikinci bir ayrımcılığa sebebiyet verir. Zira hak verilmez, alınır; hak, alındığı zaman haktır.

7. Kadınlara daha uzun doğum izni verilirken erkeklere tanınan sürenin az olması

doğum izni anne baba pozitif ayrımcılık gibi görünen ama aslında cinsiyetçi olan uygulamalar listelist

Çocuğu doğuran kadındır ancak ona bakacak kişinin sadece kadın olması gerektiği anlayışıyla kadınlara verilen doğum izninin erkeklere verilenden daha uzun olması pozitif ayrımcılıkmış gibi görünen ama aslında cinsiyetçilik olan bir diğer uygulamadır. İş Kanunu’na göre ülkemizde kadınlara verilen doğum izni 16 haftadır, bu süre 6 ay ücretsiz izin olacak şekilde uzatılabilir. Ancak babalar için 5-10 gündür.

Avrupa’da bu uygulamada toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanması için çeşitli düzenlemeler yapıldı.

  • Örneğin İsveç’te annelik izni diye bir şey yok, yerine 16 ay ebeveyn izni var ✅. Babaların da bu izni kullanmasını desteklemek amacıyla erkeklere iznin 1 ayını kullanmak zorunda olma şartı getirildi. Üstelik eşit izin kullanan ebeveynler toplumsal cinsiyet eşitliği ikramiyesinden de faydalanabiliyor?
  • Hollanda’da annelere 16 hafta ücretli izin, babalara 2 günlük ücretli izin ve 26 haftalık yarı zamanlı ücretsiz ebeveyn izni var. 
  • Fransa’da anneler için 16 hafta ücretli izin, babalara 11 gün ücretli izin, 3 yıla kadar ücretsiz ebeveyn izni uygulaması kullanılıyor.

8. Kadın işçilerin evlendikten sonra işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatından faydalanabilmesi ancak erkeklerin faydalanamaması

listelist kadınlara kıdem tazminatı

Kadın işçiler için 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinin 1. fıkrasında kadınların evlendikten sonra kıdem tazminatı alabileceğiyle ilgili şu ifadelere yer veriliyor:

“Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir”

Bu uygulamanın ilk etapta kadınlara pozitif ayrımcılık amacıyla yapıldığı düşünülse de aslında onları evde kalmaya, çalışmamaya teşvik edici olduğu açıktır. Böyle bir hakkın sadece kadınlara tanınması, erkeklere tanınmaması ise uygulamanın pozitif ayrımcılıktan ziyade cinsiyetçi olduğunu gösteriyor.

Kaynak: 1, 2, 3, 4

PaylaşTweetleGönder
Serap Ilgın

Serap Ilgın

Kitap okumaya 3 yaşındayken "okubiçi" diyerek başlayan, sonrasında amatör yazarlıktan editörlüğe kadar kitapla ve içerikle ilgili pek çok alanda yer edinen bir psikolojik danışmanlık ve rehberlik mezunu. Hayat boyu öğrenmeye ve değişimin gücüne itimat eden, keşfetmeye ve yürümeye bayılan, şarap ve palmiye delisi. Özgürlüğün yollarda olduğuna can-ı gönülden inanan, kendisini ruhen İzmirli diye tanıtan bir alyoşa.

İleri
Youtube İçin Sahte Soygun Videosu Çekerken Öldürülen 20 Yaşındaki Timothy Wilks

Youtube İçin Sahte Soygun Videosu Çekerken Öldürülen 20 Yaşındaki Timothy Wilks

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi
Dizi

Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi

Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?
ListeList Özel

Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?

Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen
Teknoloji - Bilim

Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen

Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek
Seyahat

Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek

Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri
Tasarım

Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri

Biraz Huzur Arayanlara: Ev İçi Ses Yalıtımı Yapmak İsteyenlere 9 Etkili Çözüm
Yaşam

Biraz Huzur Arayanlara: Ev İçi Ses Yalıtımı Yapmak İsteyenlere 9 Etkili Çözüm

Onlar Da Depresyona Giriyor! Terapistlerin Depresyonla Mücadele Ederken Yaptıkları 12 Şey
Sağlıklı Yaşam

Onlar Da Depresyona Giriyor! Terapistlerin Depresyonla Mücadele Ederken Yaptıkları 12 Şey

Duyduğunuzda Ufkunuzu İkiye Katlayacak Ortamlarda Satmalık 48 Kısa Bilgi
ListeList Özel

Duyduğunuzda Ufkunuzu İkiye Katlayacak Ortamlarda Satmalık 48 Kısa Bilgi

Spoan Sendromu: Nüfusun Büyük Kısmının Kuzen Olduğu Küçük Bir Kasabada Görülen İlginç Hastalık
Sağlıklı Yaşam

Spoan Sendromu: Nüfusun Büyük Kısmının Kuzen Olduğu Küçük Bir Kasabada Görülen İlginç Hastalık

Yeteneği ve Güzelliğiyle Sinema Tarihinde İz Bırakan Catherine Zeta-Jones’un En İyi Filmleri
Film

Yeteneği ve Güzelliğiyle Sinema Tarihinde İz Bırakan Catherine Zeta-Jones’un En İyi Filmleri

Stresi Azaltmaktan Zihni Güçlendirmeye: Evinizde Sanat Eseri Bulundurmanın 5 Faydası
Tasarım

Stresi Azaltmaktan Zihni Güçlendirmeye: Evinizde Sanat Eseri Bulundurmanın 5 Faydası

Nishiyama Onsen Keiunkan: 52 Nesildir Aynı Ailenin İşlettiği Dünyanın En Eski Oteli
Seyahat

Nishiyama Onsen Keiunkan: 52 Nesildir Aynı Ailenin İşlettiği Dünyanın En Eski Oteli

Dakikalar İçinde Hazır! Yapay Zeka İle Vesikalık Fotoğraf Yapma Uygulamaları
Teknoloji - Bilim

Dakikalar İçinde Hazır! Yapay Zeka İle Vesikalık Fotoğraf Yapma Uygulamaları

Daha Önce Kemikleriniz Kırılmadıysa İlahi Olarak Korunduğunuzu İddia Eden Tiktok’taki Viral Kırık Kemik Teorisi
Gündem

Daha Önce Kemikleriniz Kırılmadıysa İlahi Olarak Korunduğunuzu İddia Eden Tiktok’taki Viral Kırık Kemik Teorisi

Doğduğunuz Ayın Çiçeği Karakter Özellikleriniz Hakkında Ne Söylüyor?
ListeList Özel

Doğduğunuz Ayın Çiçeği Karakter Özellikleriniz Hakkında Ne Söylüyor?

Son Dönemlerin En Popüler İsimlerinden Biri Olan Sabrina Carpenter Hakkında Bilmeniz Gereken 20 Gerçek
Müzik

Son Dönemlerin En Popüler İsimlerinden Biri Olan Sabrina Carpenter Hakkında Bilmeniz Gereken 20 Gerçek

Duvar Dekoru Fikirleri: Evinizin Havasını Anında Değiştirecek 15 Muhteşem Öneri
Yaşam

Duvar Dekoru Fikirleri: Evinizin Havasını Anında Değiştirecek 15 Muhteşem Öneri

Kushim: Tarihte İsmi Kayıtlara Geçen İlk İnsan Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Tarih

Kushim: Tarihte İsmi Kayıtlara Geçen İlk İnsan Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Yaz Aylarında Rahat Etmenizi Sağlayacak Sivrisinek Kovucu 9 Doğal Ürün
Yaşam

Yaz Aylarında Rahat Etmenizi Sağlayacak Sivrisinek Kovucu 9 Doğal Ürün

Galileo Galilei’nin Yargılanmasından Michelangelo’nun Maaş Talebine: Vatikan’ın Özel Arşivinde Yer Alan 14 Belge
Tarih

Galileo Galilei’nin Yargılanmasından Michelangelo’nun Maaş Talebine: Vatikan’ın Özel Arşivinde Yer Alan 14 Belge

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları
Teknoloji - Bilim

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları

22 Mart 2024
Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi
Teknoloji - Bilim

Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi

29 Mart 2024
İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller
Sponsorlu İçerik

İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller

6 Mart 2021
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi
Dizi

Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi

17 Mayıs 2025
Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?
ListeList Özel

Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?

17 Mayıs 2025
Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen
Teknoloji - Bilim

Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen

17 Mayıs 2025
Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek
Seyahat

Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek

17 Mayıs 2025
Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri
Tasarım

Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri

16 Mayıs 2025
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri

16 Mayıs 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu