Kola deyince dünyada akla iki marka gelir. Bu iki marka, tam 120 yıldır rekabet halinde. Dünyanın en büyük kola markası 1886’da piyasaya çıktı. Pepsi ise tam 12 yıl sonra 1898’de. Pazara girdiğinde, rakibi yılda bir milyon galondan fazla kola satıyordu. Başlarda rekabete hızlı giren Pepsi, I. Dünya Savaşı’ndan olumsuz etkilendi. 1923 ve 1931’de iki kere iflas yaşadı. Fakat, 1939’da ilk reklam jingle’ını yayınladı, logosunu değiştirdi. İkinci Dünya Savaşı’nın arifesinde, kendiyle özdeşleşen kırmızı, beyaz ve mavi renklerini kullanmaya başladı. Ve çok daha sıkı rekabet etmeye başladı.
1. Adı hazımsızlık için kullanılan bir kelimeden geliyor
Pepsi, eczacı ve öğretmen Caleb Bradham tarafından icat edildi. Bradham, içeceğinin formülünü 1893’te New Bern, Kuzey Kaliforniya’da çalıştığı bir eczanede buldu. Bu siyah tatlı içeceğe “Brad’s Drink” adını verdi. İçecek, su, şeker, limon yağı, karamel, muskat ve halen gizli olan birkaç basit doğal malzemenin karışımıydı. Müşteriler, bu içeceği oldukça sevdi. 28 Ağustos 1898’de Caleb Bradham içkisinin adını değiştirdi. “Hazımsızlığa iyi geliyor” diye sattığı için “dyspepsia” kelimesini kullanmaya başladı. Bu kelime “hazımsızlık” anlamına geliyordu. Daha sonra kısaltma olarak Pepsi adını kullanmaya başladı. Rakibi pazarda iyice yaygınlaşınca sonuna “Cola” kelimesini eklemeyi uygun buldu. Bradham 1902 yılına gelindiğinde kendi şirketinin başkanı olmuştu.
2. Crystal Pepsi’nin rakibi yüzünden başarısız olduğu söyleniyor
Pek çok şirketin başarısız olan ürünleri var ama Pepsi’nin piyasaya çıkardığı açık renkli kola, insanlar sevmediği için başarısız olmadı. Pepsi, Crystal Pepsi’yi üretmek için 40 milyon dolar para harcadı. Şirketin o zamanki CEO’su David Novak, ürünün testlerinin oldukça beğenildiğini ve pazarda ellerini güçlendireceğini söyledi. Ürün, Nisan 1992’de geniş bir bölgede piyasaya çıktı. En büyük rakibi altı ay sonra Tab Clear adlı renksiz kola ile karşılık verdi. Ancak bu ürün gerçekten kötüydü. Pepsi’nin önünü kesmek için kasıtlı olarak kötü bir ürün piyasaya sürüldüğü ve imaj zedelenmesi yaşamamak için de Tab Clear markasının kullanıldığı iddia edildi. Gerçekten de bu ürün, içeceğin satışlarını aşağıya çekti. Ve milyar dolarlar kazandırması beklenen bu parlak fikir, bir daha çıkarılmamak üzere tozlu raflara kaldırıldı.
3. Rakibinin yeni ürün formülünü ele geçirmeyi kabul etmedi
2006 yılında çok ilginç bir olay yaşandı. Pepsi’nin rakibinin gizli formülünü ele geçirmek için her şeyi yapacağını düşünebilirsiniz. Ancak şirket, kendisine gelen bu fırsatı geri çevirdi. Joya Williams, o yıllarda dünyanın en büyük kola şirketinin global marka direktörünün asistanıydı ve piyasaya yeni çıkaracakları kolanın formülü eline geçti. Hemen soluğu Pepsi’de aldı ve onlardan 1,5 milyon dolar istedi. Şirket, 1,5 milyon dolar ödeyip formülü almak yerine durumu FBI’a haber verdi. FBI, Williams’ı suç üstü yakaladı. O zamanki sözcü Dave DeCecco, olayla ilgili olarak “Rekabet bazen şiddetli olabilir ama aynı zamanda adil ve yasal olmalı” dedi.
4. Irkçılık bariyerlerini yıktı
Pennsylvania Üniversitesi, Pepsi’nin pazarlama tarihini inceledi. Bu incelemede, Pepsi’nin 1940’larda siyahlara kurumsal dünyanın kapılarını açtığı ortaya çıktı. O zamanlar şirketin başkanı olan Walter Mack, cesur bir hamle yaptı ve Herman T. Smith adında siyahi bir adamı işe aldı. Burada amaç azınlık grupların desteğini kazanmaktı. 1947’de Mack, bu sefer Afrika kökenli Amerikalıların rol aldığı bir reklam kampanyası yayınladı. Ayrıca, ABD’de ırk ayrımcılığın yoğun yaşandığı bölgelere giden satış ekibinin başına Edward F. Boyd adlı bir siyahiyi getirdi. Bu hamle Jim Crow yasaları ve Klu Klux Klan’ın ölüm tehditleriyle sonuçlandı. Ancak Pepsi, Amerikan kurumsal hayatında yeni bir sayfa açmayı başardı.
5. Joan Crawford ve Pepsi
Amerikalı aktris Joan Crawford’un dördüncü kocası Alfred Steele, Pepsi’nin uzun yıllardır yönetim kurulu başkanıydı. 1959’da kalp krizinden öldü ve Crawford çok üzüldü. O kadar üzüldü ki, şirketin yönetim kuruluna girerek, parlak bir iş insanı oldu. Crawford önemli iş kararları aldı. Şirketi temsil etti, hatta fabrikaları gezdi. Görevi ölümünden dört yıl önceye yani 1973’e kadar sürdü.
6. Başarısız ürünleri oldu
Pepsi’nin tıpkı en büyük rakibi gibi başarısız olan ürünleri oldu. Örneğin Pepsi Blue, tam bir fiyaskoydu. Süper tatlıydı ve karadut aroması vardı. Ömrü kısa sürdü. Pepsi, Josta isimli bir ürünle, enerji içeceği pazarına girmek istedi. Doksanlı yıllardaki bu girişim sadece dört yıl hayatta kalabildi. Mad Men hayranı olanlar, Don Draper’ın Patio Diet Cola ile ilgili fikirlerini hatırlayabilir. Bu ürün gerçekten Pepsi tarafından 1963’te piyasaya çıkarılmıştı ve sadece bir yıl ömrü oldu. Ayrıca Pepsi AM (kahvaltı içeceği), Pepsi Wild Bunch (çilek, tropik ve ahududu aromalı Pepsi), Diet Pepsi Jazz (çilek ve krema, karamel ve krema, vişne ve Fransız vanilyası aromalı) gibi başka başarısız ürünleri oldu.
7. Kurmaca Pepsi gerçek oldu
Geleceğe Dönüş, herkesin sevdiği filmlerden biri. Serinin ikinci filminde Marty McFly, 1985 yılından 21 Ekim 2015 tarihine gider. Orada uçan kaykay ve benzeri bir sürü tuhaf şeye maruz kalan Marty, gittiği bir mekânda da sıra dışı bir tasarıma sahip Pepsi Perfect’i görür. Filmden 30 yıl sonra, 21 Ekim 2015 tarihinde sadece 6.500 şişe Pepsi Perfect’i satışa çıkarıldı. Bu sınırlı seriyi satın alıp açmadan saklamak yerine, içmeyi tercih eden CNET editörleri Pepsi Perfect’in klasik tadında olduğunu ama fütüristtik göründüğünü söyledi.
8. Çin pazarına tuhaf marka vaatleri verdiği iddia ediliyor
Pepsi’nin başına 1960’larda Çin’de tuhaf bir olay geldiği iddia ediliyor. İddia ediliyor diyoruz, çünkü kesin bilgi değil. 1963 – 1967 yılları arasında şirket slogan olarak “Canlan! Pepsi kuşağındasın” cümlesini kullanıyordu. Ancak iddiaya göre bu slogan, o tarihlerde Çin pazarında satışları düşürdü. Buna sebep olarak, sloganın Çince çevirisinin hatalı yapılması ve “Pepsi içmenin ölüleri dirilteceği” manasının slogan olarak kutuların üzerine yazılması gösteriliyor. Olduysa gerçekten tuhaf.
Kaynak: 1
