Binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan Türk tarihinde pek çok önemli olay, pek çok önemli olgu var. Kimi zaman savaşlar, kimi zaman fetihler, kimi zaman da şehirler, bu köklü tarihe yön veren unsurlar arasında. Şüphesiz, köklü Türk tarihi incelendiğinde öne çıkan şehirlerin başında ise Ötüken geliyor! Ancak görkemli dağların ve uçsuz bucaksız ormanların çevrelediği bu şehir, Türk kültürü için alelade bir yerleşim yeri değil. Ötüken, Türklerin ilk ve kadim, kutsal başkenti! Gelin, Türk kültüründe sarsılmaz bir konuma sahip olan Ötüken’in neden önemli olduğuna birlikte bakalım, Ötüken nerede sorusuna birlikte yanıt arayalım.
Türklerin kadim ve ilk başkenti olan Ötüken, Türk kültüründeki en önemli şehirler arasında yer alıyor
Şehrin Göktürkler ve Uygurlar başta olmak üzere çok sayıda Türk devletine başkentlik yaptığı biliniyor
Tarihi kaynaklara göre Ötüken, etrafı görkemli dağlarla ve uçsuz bucaksız ormanlarla çevrili, son derece korunaklı bir şehir
Ötüken şehri, Çin kaynaklarında Ötüken Dağı olarak ifade ediliyor. Eski Türkler ise bölge için Ötüken Ormanı ifadesini kullanıyor
Bazı uzmanlara göre şehrin, çok sayıda Türk devleti tarafından başkent olarak kullanılmasının nedenlerinden biri de bu korunaklı yapısı
Bununla birlikte başta Orhun ve Selenge ırmakları olmak üzere bölgede yer alan su kaynakları ve verimli topraklar, bölgeyi tüm Orta Asya’daki en ideal yaşam alanlarından biri haline getiriyor
Yani bu kadim şehir, fiziksel koşulları itibarıyla son derece stratejik ve kıymetli bir bölgede yer alıyor
Ancak Ötüken’in Türk kültürü içerisinde önemli bir yer edinmesine sebep olan unsurlar bunlarla sınırlı değil
Türklerin ilk ve kadim başkenti, eski Türk inancında kutsal kabul ediliyor!
Ötüken’i binlerce yıl önceki Türkler için kutsal hale getiren pek çok sebep var. Her şeyden önce Ötüken, eski Türklerin inanışında Toprak Ana’ya verilen isimlerden biri
Çünkü şehrin de kurulduğu bölge, Asya’nın en verimli topraklarına ev sahipliği yapıyor. Ötüken’i kutsal hale getiren sebeplerden birisi de bu
Öte yandan günümüzden uzun zaman önce Ötüken’i önemli bir yaşam ve kültür merkezi haline getiren Türk topluluklarının, şehrin Nama adı verilen bir tür kutsal ruh tarafından korunduğuna inandığı biliniyor.
Yani Ötüken eski Türkler için hem fiziksel hem de manevi olarak korunaklı bir şehir!
Üstelik şehrin dağlar ve ormanlarla çevrili olması da kutsal olarak kabul edilmesine neden olan diğer unsurlar arasında bulunuyor. Çünkü Türklerin eski inanç sisteminde, hem ormanlar hem de dağlar son derece önemli ve kutsal kabul ediliyor.
Ötüken’e atfedilen kutsallık, Orhun Yazıtları’nda da net bir şekilde görülüyor
Göktürkler döneminde Ötüken bölgesinde dikilen yazıtlarda, Göktürk hükümdarı Bilge Kağan Ötüken’i “Türk memleketinin yüreği” olarak tanımlıyor. Ayrıca Türklere, Çin tehlikesine karşı direnebilmeleri için Ötüken’i terk etmeme öğüdünde bulunuyor.
Peki, Türklerin kutsal başkenti Ötüken nerede?
Her şeyden önce şunu belirtmekte fayda var, Ötüken bazı uzmanlara göre belirli bir yerleşim yerinin yanı sıra aynı zamanda geniş bir coğrafi bölgenin adı. Bu nedenle şehrin tam olarak nerede olduğu konusunda bazı tartışmalar var. Ancak kimi uzmanlar kadim yazıtlardaki bilgiler sayesinde Ötüken’in yerinin tam olarak tespit edilebileceğini dile getiriyor.
Ötüken şehri günümüzde, Moğolistan’ın Arhangay eyaleti sınırları içerisinde yer alıyor
