ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » ListeList Özel » 11 Nadide Kelâmda Osmanlıca Argosu: Lisân-ı Erâzil

11 Nadide Kelâmda Osmanlıca Argosu: Lisân-ı Erâzil

Engin Özer Yazar: Engin Özer
5 Aralık 2014
Kategori: ListeList Özel
Google Haberler'de ListeList'e Abone Ol
6
11 Nadide Kelâmda Osmanlıca Argosu: Lisân-ı Erâzil
Share on FacebookShare on Twitter

Efendim bir lisanı hakkaniyetiyle öğrenmek için ilk evvela o lisanını argosunu bilmek gerekir; zira argo dediğimiz sine-i milletin dilidir. Argo, yani daha doğru anlamıyla Lisân-ı Erâzil, halka tepeden bakan monşerlerin değil sokağın konuşma dilidir, sıcaktır, samimidir, tıpkı Osmanlıca argosu gibi.

Argonun söz dağarcığında, kelimelere ikinci anlamlar verilir, dilin lehçelerinden ve dile girmiş yabancı kökenli kelimelerden de faydalanılır. Örneğin zamanında Haliç’e gemileri bırakıp Galata’da takılan İtalyan denizcilerden dilimize hayli fazla argo kelime geçmiştir. Mesela yelken direğinin en üstteki kısmı anlamına gele Babafingo, İtalyanca “Pappafico” kelimesinden dile girer ve argoda erkek cinsel organı anlamında kullanılır.

Madem kelimelere girdik en hakiki belleme misallerle uygundur diyelim ve nadide Osmanlıca Argosu – Lisan ı Erazil dersine giriş yapalım.

Lisân-ı erâzil, Lisân-ı hezele: Argo

tosun-pasa
Evet başta da dediğimiz gibi bu argo irezilliğin başka bir anlamı da Lisân-ı hezele’dir. Halk arasında bu örneğe “külhanbeyi, tulumbacı veya ayak takımı ağzı” da denmektedir.

Dedik ya argo, kimi kelimelerin farklı anlamlarda kullanılmasından da oluşur. Tıpkı Külhanbeyinin esasen Osmanlılarda hamam ocağının sürekli yanmasını sağlamak için ocağa kömür atan kişi olması gibi. Günümüzdeyse külhanbeyi daha çok idareci takımı için kullanılmakta.

Akcinnü: Rakı

osmanli-raki

İnanılmak istenilenin aksine rakı ve şarap Osmanlı’da hayli sık ve sevilerek tüketilen rahiyalı içkilerdendir. Hatta II. Abdülhamid’in torunu, Ertuğrul Osman Osmanoğlu dedesinin rom içtiğini bizzat zikredeli henüz 3 vakit olmamıştır. Aynı zamanda dile Yunanca’dan giren “Duziko” da rakı anlamına gelmektedir.

Kokonos: Yaşlı adam


Yaşlı adama kokonos dendiği gibi çirkin kadına Romence’den dile girme “kokoroz” genç kıza da yine aynı kökenden gelme “kokoniça” denmektedir.

Kokot: Hafif kadın


Fransızca’dan geçme bu kelime de 60’lı, 70’li yıllara kadar kullanılmıştır. Malum Osmanlı’da İngilizinden Fransızına, Yunanından Ermenisine, İtalyanından Arnavutuna ve Arabına çeşit çeşit millet hem sınırlar içinde yaşar hem de ticaret ve siyaset için sıkça gelir gider. Bu tip dillerden çokça kelime argoya girdiği gibi has Osmanlıca kelimeler de vardır.

Nabz-Aşna: Durumdan anlayan, mizaç bilen


Tıpkı aşna-fişne tabirindeki gibi bu kelime grubu da Osmanlıca’da sık kullanılır.

Fino: Esrar

osmanli-fino
İtalyanca’dan bir zevk-ü sefa kelimesi daha. “Fino çekmek” bağzı dumanlı geceleri anlatmak için kullanılmış bağzı bağzı.

Aru götü: Bal


Buna bi açıklama gerekir mi bilemedik. Ecdadımız gayet net insanlarmış diyelim

Plaçka: Çapul – çapulcu

capulcu_456379

Arapçadan dile girmiş bu kelime plaçkacı olunca daha da çok sevdiğimiz çapulcu kelimesine dönüşüveriyor. Alâ.

Abaşo: Altta olan – Alttaki

terazi
Özellikle esnaf ağzında sıkça kullanılan yine İtalyanca kökenli bir laftır. “Teraziye değil abaşo‘ya kitakse, en az iki kilo kurşun var orada” Buradaki “Kitakse” kelimesi ise dile Yunancadan girme ve “bakmak” anlamına gelmektedir. Terazide hile hurda var denmek istenmiş.

Zingilli ziyarat: Paramparça elbiseli adam


Farklı ağızlardan gelen kelimelerin argoya katkısından bahsetmiştik. Daha çok Urfa taraflarından gelen bu tabir kulaklarda hoş bir seda da (fonetik) bırakmakta.

Deli ormanı: Kıllı erkek

news_02012012154529
Osmanlıca dediğimiz Lisān-ı Türkī ve Lisān-ı Osmānī için Arapça ve Farsçadan etkilenmiş bir Türk dilidir diyebiliriz. Yazı dilinde kullanılan Arapça temeli ise Arap alfabesinin Farsça ve Türkçe için uyarlanmış bir biçimidir. Kimileri bu dili öz Türkçe kimileri eski Türkçe diye bellemiş. Eski olduğu kesindir ancak öz Türkçe için Divânu Lügati’t-Türk zamanlarına bakmak gerekir. Yalnız Orta Asya’dan Anadolu’ya, ortam ne kadar kıllı erkek gördüyse argoya “Deli ormanı” gibi bir tabir bile girmiş.

Badana Saykal-ı der ü divâr ve cilla-yı rûy-i dildâr

kokot

“Kapıya, duvara ve sevgilinin çehresine parıltı veren araç, cila” anlamına gelen bu cümle, Direktör Ali Bey olarak tanınan tiyatro yazarı ve gazeteci Mehmet Ali Bey tarafından kaleme alınmış. Aşırı makyaj yapan kadınlarla dalga geçmek için ince bir mizah anlayışıyla uzunca bir cümle kurmuş Ali Bey.

O devirde mizahi anlamlarla bir argo sözlüğü türetmiş olan Ali Bey’in bu eseri malum sansür kafası yüzünden o devirde de sıkıntılar yaşamış ve 2. baskısını ancak Mısır’da yapabilmiş. Eser hayli tutsa da 3. baskısı ancak II. Meşrutiyetten sonra 1908’de İstanbul’da yapılabilmiştir.

…
Ne demiş Namık Kemal
Görüp ahkâm-ı asrı münharif sıdk u selâmetten
Çekildik izzet ü ikbal ile bâb-ı hükûmetten
Selametle.

Kaynaklar: Osmanlı Argosu Sözlüğü (Tanıklarıyla) / Filiz Bingölçe, Beyoğlu Kısa Geçmişi Argosu / Özdemir Kaptan, Argo Sözlükleri / Prof. Dr. Gülden Sağol Yüksekkaya

Paylaş1TweetleGönder
Engin Özer

Engin Özer

İleri
Gelmiş Geçmiş En Çok Kanka Olunmak İstenilen 22 Ünlü

Gelmiş Geçmiş En Çok Kanka Olunmak İstenilen 22 Ünlü

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

İlgili İçerikler

Futbol Terimlerinin Osmanlıca Olması Halinde Oldukça Eğlenceli Olacağının Kanıtı 56 Kelime
Spor

Futbol Terimlerinin Osmanlıca Olması Halinde Oldukça Eğlenceli Olacağının Kanıtı 56 Kelime

18 Maddede Mekteplerin Sultanı Galatasaray Lisesi
Tarih

18 Maddede Mekteplerin Sultanı Galatasaray Lisesi

19 Maddede Hayatı Sansasyonel İddialarla Çevrili, Ölümsüz Eserlerin Sahibi: Hâlid Ziyâ Uşaklıgil
Edebiyat

19 Maddede Hayatı Sansasyonel İddialarla Çevrili, Ölümsüz Eserlerin Sahibi: Hâlid Ziyâ Uşaklıgil

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları
Teknoloji - Bilim

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları

8 Eylül 2021
Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi
Teknoloji - Bilim

Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi

24 Mayıs 2021
İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller
Sponsorlu İçerik

İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller

6 Mart 2021
Boğaza Yakın İstanbul Otelleri: Şehre Farklı Bir Açıdan Bakmanızı Sağlayacak 11 Otel
Seyahat

Boğaza Yakın İstanbul Otelleri: Şehre Farklı Bir Açıdan Bakmanızı Sağlayacak 11 Otel

7 Mart 2021
İstanbul’da Ailenizle Birlikte Güvenli Bir Şekilde Tatil Yapabileceğiniz 11 Harika Otel
Sponsorlu İçerik

İstanbul’da Ailenizle Birlikte Güvenli Bir Şekilde Tatil Yapabileceğiniz 11 Harika Otel

8 Mart 2021
Radyoaktif İlaçlar Nedeniyle Çenesi Parçalanan Eben Byers’ın Trajik Hikayesi
Tarih

Radyoaktif İlaçlar Nedeniyle Çenesi Parçalanan Eben Byers’ın Trajik Hikayesi

21 Mayıs 2022
Piramitlerin Ötesinde: Mısır’da Tarihe Tanıklık Eden Birbirinden Eşsiz 8 Yapı
Seyahat

Piramitlerin Ötesinde: Mısır’da Tarihe Tanıklık Eden Birbirinden Eşsiz 8 Yapı

21 Mayıs 2022
Gerçek Bir Denizci Gibi Hissetmenizi Sağlayacak En İyi Denizcilik Oyunları
Oyun

Gerçek Bir Denizci Gibi Hissetmenizi Sağlayacak En İyi Denizcilik Oyunları

21 Mayıs 2022
Finansal Kaygıyla Mücadele Etmenize Yardımcı Olacak 5 Tavsiye
İş Yaşamı

Finansal Kaygıyla Mücadele Etmenize Yardımcı Olacak 5 Tavsiye

21 Mayıs 2022
Her Erkeğin Dikkate Alması Gereken 8 Sağlık Sorunu Belirtisi
Sağlıklı Yaşam

Her Erkeğin Dikkate Alması Gereken 8 Sağlık Sorunu Belirtisi

21 Mayıs 2022
Tığ İşinden Çiçek Dalına: Birbirinden Güzel ve Pratik Lif Örnekleri
Tasarım

Tığ İşinden Çiçek Dalına: Birbirinden Güzel ve Pratik Lif Örnekleri

21 Mayıs 2022
Camille Pissarro
Tarih

İzlenimciliğin Babası Olarak Kabul Edilen Ressam Camille Pissarro’nun Hayat Hikayesi

20 Mayıs 2022
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 31 Tweeti
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 31 Tweeti

20 Mayıs 2022
Hayranlarına Müjde: Squid Game Dizisinin 2. Sezonu Hakkında Yeni Detaylar Ortaya Çıktı
Dizi

Hayranlarına Müjde: Squid Game Dizisinin 2. Sezonu Hakkında Yeni Detaylar Ortaya Çıktı

20 Mayıs 2022
Hızla Yayılıyor! Avrupa ve Amerika Kıtalarında Görülen Maymun Çiçeği Hastalığı Nedir?
Gündem

Hızla Yayılıyor! Avrupa ve Amerika Kıtalarında Görülen Maymun Çiçeği Hastalığı Nedir?

20 Mayıs 2022
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü Önerisi

9 Ağustos 2021
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020
Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 30 Tablet Modeli ve Özellikleri
Alışveriş

Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 30 Tablet Modeli ve Özellikleri

4 Ağustos 2021
Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?
Sağlıklı Yaşam

Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?

10 Nisan 2019
Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
Alışveriş

Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

8 Nisan 2020
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları
Alışveriş

Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları

8 Nisan 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020
Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
Gündem

Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

9 Nisan 2020
“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
Gündem

“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

9 Nisan 2019
Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
Teknoloji - Bilim

Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

28 Eylül 2019
İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
ListeList Özel

İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

7 Ekim 2020
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Oturum süresi doldu

Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

>

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

Gizlilik

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

Kullanılması gerekli çerezler

Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.