8. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar Orta Çağ dünyası, İslam’ın Altın Çağı olarak adlandırılan döneme tanıklık etti. Bu süre zarfında Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Avrupa’daki Müslüman bilginler, çok sayıda kültürel, sosyal ve bilimsel yeniliğe öncülük etti. Örneğin hastaneler, üniversiteler, kahve ve hatta modern kemanın öncüsü olan rebab dahi bu dönemde bulundu. İşte, İslam’ın Altın Çağı’nda Müslümanlar tarafından icat edilenler..
1. Kahve
Kahvenin ilk olarak işlenip içecek şeklinde tüketilmesi, 9.yüzyıl civarında Yemen’de gerçekleşti. Sufiler ve Mollalar, ayin gecelerinde geç saatlere kadar uyanık kalabilmek adına kahveden faydalanıyordu. Daha sonra bir grup öğrenci tarafından Kahire’ye ulaşan kahve, 13. yüzyılda Türkiye’ye, bundan 300 yıl kadar sonra da Avrupa’ya ulaştı.
2. Uçan makine
Leonardo Da Vinci, ilk uçan makinelerin tasarımları ile ilişkilendirilse de 9. yüzyılda bu cihazı yapan ve teknik olarak gerçekten de uçurmayı başarabilen kişi Endülüs doğumlu astronom ve mühendis Abbas İbn Firnas’tır. Firnas’ın tasarımı, kişinin etrafını saran ipekten yapılmış büyük kanatlar içeriyordu. İspanya’nın Cordoba kentinden başarısız bir uçuş denemesi yapan Firnas, bu sırada kısa bir süreliğine de olsa yukarı doğru uçmayı başarmıştı. Ondan geriye kalan tasarımların ise Leonardo Da Vinci için ilham kaynağı olduğu iddia ediliyor.
3. Cebir
Cebir kelimesi, İranlı matematikçi ve astronom Muhammed İbn Musa El-Harezmî’nin 9. yüzyılda yazdığı “Kitab Al-Jabra” adlı kitabının başlığından geliyor. 820 dolaylarında yazılan bu kitap, ticaretten ölçüme kadar çok geniş yelpazedeki problemlerin çözümü için örnekler ve uygulamalarla doluydu. Eserin özgün bir Arapça kopyası Oxford’da bulunurken, Latince çevirisi günümüzde Cambridge’de muhafaza ediliyor.
4. Hastaneler
Dönemin şartlarına göre ilk tam teşekküllü hastane 9. yüzyıl civarı Mısır’da kuruldu. 872 yılında Mısır’ın Abbasi valisi Ahmed bin Tolun tarafından inşa ettirildiği düşünülen hastane, ihtiyaç duyan herkese ücretsiz bir şekilde hizmet veriyordu. Benzer hastaneler Kahire’den diğer Müslüman ülkelere, oradan sonra ise tüm dünyaya yayıldı.
5. Modern optik
Isaac Newton, tüm zamanların en önemli fizikçilerinden biri. Kendisi aynı zamanda mercekler ve prizmalarla yaptığı ünlü deneyler nedeniyle modern optiğin kurucusu olarak anılıyor. Tüm bunlar doğru olsa da optik alanındaki çalışmaların Isaac Newton’dan yaklaşık 700 yıl önce yaşayan İbn-i Heysem tarafından yapıldığını unutmamak gerekir. İbn-i Heysem batı tarafından çok geç tanınsa da artık günümüzde modern optik biliminin babası olarak biliniyor. Zira ilk filozoflar ışığın gözden doğduğunu düşünürken İbn-i Heysem ışığın gözden çıkmadığını, aksine geometrik yasalara göre düz çizgiler halinde gözün içine seyahat ettiğini savunuyordu.
6. Ameliyat
936’da Güney İspanya’da doğan saray doktoru El Zehravi’nin tıbba yaptığı en büyük katkı, “Kitab Al-Tasrif” adıyla yayınladığı 1.500 sayfalık kitabıydı. Resimli cerrahi teknikler ve aletlere yer verdiği bu kitap, neredeyse 500 yıl boyunca başta Avrupa olmak üzere birçok bölgede önemli bir tıbbi referans olarak kullanıldı. Sezaryen doğum ve katarakt ameliyatı için cerrahi aletler geliştiren Zehravi, aynı zamanda böbrek taşını kırmak için de bir cihaz icat etmişti. 50 yılı aşkın kariyerinde kadın hastalıkları ile de ilgilenen Müslüman bilim insanı, dış gebeliği ilk tanımlayan doktor oldu. Ayrıca ilk trakeotomi ameliyatını yaptı ve yaraları dikmek için eriyen iplikleri keşfetti. Zehravi’nin kullandığı cerrahi aletler modern tıbba öncülük ederken bazıları günümüzde hala kullanılıyor.
7. Üniversiteler
Dünyanın ilk üniversitesi Fas’ın Fez kentindeki Karaviyyin Üniversitesi’dir. Tunuslu Müslüman bir kadın olan Fatima El-Fihri tarafından inşa ettirilen kurum, ilk olarak 859 yılında cami olarak kullanıldı. Daha sonra hem cami hem de üniversite olarak hizmetine devam etti. Günümüzde hala eğitime devam eden kurum, zamanında İbn Haldun, İbn Meymun, Muhammed İdrisi ve İbn Hazım gibi önemli isimleri ya öğrenci ya da öğretmen olarak misafir etmişti.
8. Krank
İsmal El-Cezeri tarafından 1206 yılında icat edilen krank mili, o dönemlerde iki silindirli bir su pompasında kullanılmıştı. Günümüzdeki örneklere oldukça benzeyen bu sistemde, dönen çarka krank mili ile bağlı olan çubuklar çarkın dairesel hareketine karşılık doğrusal hareketler meydana getirerek sistemin diğer araçlarıyla birlikte suyu 12 metre yukarı taşıyordu. Tarihteki en önemli keşiflerden biri olarak kabul edilen krank mili günümüzde en çok otomobillerde kullanılıyor.
9. Yaylı enstrümanlar
Geleneksel bir Arap enstrümanı olan rabab, bilinen ilk yaylı çalgıdır. Orta Doğu üzerinden Avrupa’ya kadar yayılan rabab, 15. yüzyıl civarı Fransa ve İspanya’da oldukça yaygın kullanılan kemanın atası olarak da anılıyor.
Müslümanlar tarafından icat edilen buluşlar listemizin sonuna geldik! Beğendiyseniz bu içeriğimiz de ilginizi çekebilir:
