Ana sayfa » Tarih » 2024 Yılında Bilim İnsanlarını Hayrete Düşüren Heyecan Verici 7 Arkeolojik Keşif
2024 Yılında Bilim İnsanlarını Hayrete Düşüren Heyecan Verici 7 Arkeolojik Keşif
Arkeolojik keşifler, insanlık tarihini anlamamıza yardımcı olmakla kalmaz, bazen de hayal gücümüzü sınırları zorlar. 2024 yılı, keşifler açısından oldukça heyecan vericiydi!
Arkeoloji, tarihe dalmak gibidir ama biraz da Indiana Jones havası taşır! 2024 yılı, kazı yapan bilim insanlarına gerçekten büyük sürprizler sundu ve biz de bu heyecan verici keşiflerin tadını çıkardık. İşte, yıl içinde yapılan önemli arkeolojik keşifler…
Arkeolojide tarihi kalıntılar lidar tarama (lazer) ile bulunuyor
Lidar diye bir teknoloji var, belki de uzaydan gelen bir şey gibi düşünüyorsunuz ama aslında dünyada harikalar yaratıyor! Ormanların altına gizlenmiş kaybolmuş şehirleri, terkedilmiş tapınakları ve hatta eski yerleşim yerlerini bulmak için kullanılıyor. 2024’te, bu “görünmeyen” teknoloji sayesinde, eski medeniyetlerin kaybolmuş izlerine rastladık! Yani, artık kazı yapmadan kayıp şehirleri bulmak mümkün – teknoloji varken, kazma kürek neden? Bu, arkeolojinin geleceği!
Özellikle Orta ve Güney Amerika’daki yoğun ormanlarda bu teknoloji, adeta bir röntgen cihazı gibi çalışıyor. 2024’te, lidar sayesinde Meksika’nın Campeche bölgesindeki eski Maya yerleşimlerine, Ekvador’un Amazon yağmur ormanındaki antik bahçelere ve yollarına, hatta Tonga’daki Pasifik adalarında kaybolmuş kalıntılara rastlandı! Ama durun, daha bitmedi! Lidar, Özbekistan’daki İpek Yolu boyunca uzanan iki Orta Çağ kentinin kalıntılarını da gün yüzüne çıkardı. Hadi bakalım, tarihçiler bu “uçan röntgen”le daha neler bulacak, merakla bekliyoruz!
Mısır’da ortaya çıkarılan mezarlar, muskalar ve daha fazlası
Mısır, modern arkeolojinin adeta “eski okul” öğretmeni gibi! Her keşif, tarihe olan ilgimizi arttırarak bilim insanlarına ilham veriyor. 2024 yazında, Güney Mısır ve Nil Deltası’nda yapılan kazılar, bizlere 33 mezar ve 63 yeni mezar daha sundu! Bu mezarlardan çıkan altın muskalar, parıldayan sikkeler ve zarif çömlekler, Mısır’ın eski dönemlerine dair pek çok yeni bilgi veriyor. Ve tabii ki, yaklaşık 2.000 yıllık bu buluntular, Mısır’ın sonrasındaki dönemleri anlamamıza yardımcı olacak. Ama sadece mezarlarla kalmadılar! Mısırlı katiplerin omuzlarını eğip, kollarını uzun saatler boyunca yazı yazmaya zorlayan çalışma pozisyonlarını da belgelediler! Hadi ya, demek ki onlar da “omuz ağrısı” çekiyormuş!
Bir diğer şaşırtıcı keşif, Nil Nehri’nin kaybolmuş bir kolunun bulunmasıydı! Bu eski kolun, binlerce yıl önce Giza’daki piramitlerin yapımında taş taşımak için kullanıldığını öğrenmek ise gerçekten büyüleyiciydi. Görünüşe göre, piramitler sadece taşlardan yapılmış değil, bir zamanlar “taş taşıma yolları” da vardı! Mısır, hala bizlere ne kadar çok sır sakladığını gösteriyor!
Petra, herkesin bir zamanlar kaybolduğuna inandığı kayalara oyulmuş şehirlerle ünlü. Ama bu yıl Petra, bize bir kez daha “hey, beni unutmayın!” dedi. 2024’ün en dikkat çekici keşiflerinden biri, Ürdün’deki Petra’dan geldi! Evet, o meşhur çöl kentinde, kırmızı kumtaşı kayalarına işlenmiş ayrıntılı yapılarıyla tanınan Hazine’nin hemen altındaki bir mezarda 12 antik iskelet bulundu! Arkeologlar, MÖ 4. yüzyılda Petra’da ölülerini gömmeye başlayan Nebatiler’i, yani Arap halkının erken bir kolunu bu mezarlara yerleştiriyorlar.
Daha sonra, MÖ 2. yüzyılda Petra Nebatilerin başkenti oldu ve su sağlamak için karmaşık bir sarnıç sistemi kuruldu. Hazine’nin etrafındaki kayalara oyulmuş sütunlar – ya da Arapça adıyla Al-Khazneh – Petra’nın simgesi haline geldi. Bu yapının adı, dış cephesindeki dev küpün içinde saklanan değerli bir hazineye dair efsaneden geliyor. Ama işin ilginç tarafı şu ki, o küp aslında katı kumtaşından yapılmış, içindeki altın değil! Efsane doğru çıkmadı ama yine de Al-Khazneh’in altındaki bu mezar, kaybolan Nebatiler hakkında çok daha fazlasını öğrenmemize olanak tanıyacak. Arkeologlar, bu keşfin, bu eski halkın gizemlerini çözüme kavuşturmak için paha biçilmez bir anahtar olduğunu söylüyorlar.
Vezüv’ün korkunç patlamasından geriye kalan sadece kül değil, aynı zamanda kaybolmuş yazılı eserlerdi. Ama 2024’te yapay zekâ, yıllardır yok olan parşömenleri okuyabilen bir sistem geliştirdi! 2024’ün en heyecan verici arkeolojik olaylarından biri, Vezüv’ün 79’daki patlamasında kaybolmuş 2.000 yıllık parşömenleri geri getiren yapay zekâ keşfi! Evet, doğru duydunuz, arkeologlar, Pompeii’ye 10 mil uzaklıkta bulunan eski Herculaneum kasabasındaki kömürleşmiş papirüs parşömenlerinin sırlarını çözmek için bir yapay zekâ sistemi kullandılar.
Bu parşömenler, Vezüv’ün patlamasından çıkan aşırı ısınmış kül, kaya ve gazla yok olmuştu, ancak bir grup cesur bilim insanı, X-ışınlarıyla bu kömürleşmiş yığınları tarayarak ne yazdığını keşfetmeye çalıştı. Gerçekten de eski dünyanın kaybolmuş sözleri günümüz teknolojisiyle yeniden canlanıyor.
Evet, atlı kültürler hakkında her gün biraz daha fazla bilgi sahibi oluyoruz ama 2024 bir başka! Şimdiye kadar keşfedilen en eski eyer, 2024’ün “en eski ve en şaşırtıcı” buluntularından biri. Çin’in kuzeybatısındaki Taklamakan Çölü’nün kenarındaki Yanghai mezarlığında bulundu! Bu 2.700 yıllık eyer, bir kadının mezarından çıkarıldı ve aslında tarih kitaplarını bir kez daha yeniden yazdırıyor. Binlerce yıl önce insanlar atları evcilleştirmiş olsa da antik dönemlerde atlara binerken genellikle çıplak sırtla ya da sadece bir matla yol alıyorlardı.
Ancak bu eyer, at binme işinin teknolojiyle tanışmaya başladığının kanıtı! Eyer, binicilerin daha uzun mesafeleri daha rahat bir şekilde kat etmelerini sağlayan ilk teknolojik yeniliklerden biriydi. Araştırmacılar, at binmenin Orta Asya’nın kuzeyinden Çin’e taşındığını düşünüyorlar, ancak Yanghai’daki bu eyer, şimdiye kadar bulunan en eski eyer olarak kayıtlara geçti. Bu eyer, birbirine dikilmiş ve samanla doldurulmuş deri parçalarından yapılmış.
Yeşim maskesi ve daha fazla Maya mezar buluntusu
Maya uygarlığı, her zaman büyüleyici olmuştur. 2024’te bizi hayrete düşüren önemli arkeolojik keşifler arasında gösterebileceğimiz, Orta Amerika’da yapılan kazılarda, eski bir Maya mezarından nadir bir yeşim maskesi çıktı. Bu maske, Maya halkının ölümden sonraki dünyaya inançlarını gözler önüne seriyor. Ayrıca altın takılar ve eski taş tabletler de bulundu! Maya’ların gizemli dünyası, her geçen gün biraz daha aydınlanıyor.
2024 önemli arkeolojik keşifler listemizde son olarak Stonehenge var! Evet, o efsane taş yapılar! 2024 yılında yapılan kazılar, Stonehenge’in etrafında ilginç yeni yapılar ve hatta bir “sunağın” kalıntılarını ortaya çıkardı. Arkeologlar ise tüm bu yapıların eski ritüellerin bir parçası olabileceğini söylüyor. Ve tam da eğlenceli bir şekilde söylemek gerekirse, Stonehenge’in sırlarını çözme yolunda bir adım daha atılmış oldu. Belki de orada, zamanın başlangıcına dair daha fazla şey var! 2024, arkeoloji dünyasında bir yılı daha geride bırakırken, geçmişin kapalı kapılarını biraz daha araladı. Her keşif, tarihe olan ilgimizi körüklüyor ve bilinmeyenlere olan merakımızı ateşliyor. Kim bilir, belki de bir sonraki keşif, hepimizi bir kez daha hayrete düşürecek!
