Büyüklerin bir bildiği varmış demek ki, “icat çıkarma” diye boşuna dememişler. Acil bakımın en önemli kısmını oluşturan oksijen tüpü, özellikle yatalak hastaların hayatını kolaylaştıran mekanik yatak, kan transferi gibi hayat kurtarıcı pek çok icadın, mucitlerinin ölümüne sebep olduğunu biliyor muydunuz?
Yaşam koşullarını kolaylaştırmaya çabalarken hayatından olan 20 mucidin hikâyesi, hem bilime emek vermiş insanları tanımanızı hem de günlük hayatta kullandığımız pek çok icadın hikâyesini öğrenmenizi sağlayacak.
1. İsmail Cevheri’nin Tahta Kanatları
İbrahim Müteferrika’nın matbaada bastığı ilk kitabın sahibi İsmail bin Hammad el Cevheri, uçuş denemesi yapmak için kendi imal ettiği tahta kanatları iki koluna bağlayarak Nişabur’da bir camiinin tepesine çıktı. Orada toplanan halka: “Ey ahali benim yaptığım buluşu şimdiye kadar kimse yapmadı. Dünyada yapılacak en mühim şey göklere uçmaktır. Sizin gözlerinizin önünde şimdi uçacağım” diyerek kendini boşluğa bıraktı. Bir müddet uçtuktan sonra düşerek hayatını kaybeden İsmail Cevheri bu denemesini Wright Kardeşler’den 900 yıl önce yaptı. Bu, tarihteki en eski uçuş denemesi olarak kayıtlara geçti.
2. Hezârfen De İcadından Dolayı Sürüldüğü Cezayir’de Öldü
Türk âlimlerinden olan İsmail Cevheri’den ilham alan ve kendi geliştirdiği takma kanatlarla uçmayı başaran Hezârfen Ahmed Çelebi, 1632 yılında, lodoslu bir havada, Galata Kulesi’nden kendini boşluğa bıraktığında kollarında kuş kanatlarına benzer bir kanat takılıydı. İstanbul Boğazı’nı uçarak geçip, 3.358 metre ötedeki Üsküdar’a konmayı başardı. Hezârfen’in adı ilerleyen yıllarda dünya havacılık tarihine geçti. Ancak bu derece bilgili ve becerikli birinin tehlikeli olabileceği düşüncesiyle Cezayir’e sürülen mucit, burada hayata gözlerini yumdu.
3. Baskı Makinesinin Mucidi William Bullock Kangren Oldu
Baskı makineleri konusunda yeni bir dönem açan Bullock, “Dönerbasar”ı icat ederek dünya tarihine adını altın harflerle kazıdı. Ancak icadını test ederken ayağı makineye sıkan Bullock kangren olarak hayatını kaybetti.
4. Sieur Freminet’in Oksijen Tüpü
Bugün hastaların yaşama sürelerini uzatmak, hayatlarını daha kaliteli hale getirmek, hastanede yatma sürelerini kısaltmak, sağlayacağı havayla uzun süre denizin dibinde kalmayı kolaylaştırmak gibi türlü gerekçelerle kullanılan oksijen tüpü, Sieur Freminet tarafından 1772 yılında icat edildi. Ancak icadına güvenip suya dalan mucit ilk dakikalarda başarılı buluşunun sevincini yaşamış olsa da, tüp tam olarak çalışmayınca boğularak can verdi.
5. Henry Fleuss’un Geliştirilmiş Oksijen Tüpü
İlk oksijen tüpü denemesinden ders çıkaran Fleuss, güvenli bir oksijen tüpü icat etmek istedi. Kullandığı kompresör sayesinden nefessiz kalmayacaktı. Fakat Fleuss, icadını denerken aşırı oksijene maruz kalınca hayatından oldu.
6. Aurel Vlaicu’nun Tek Kişilik Uçağı
Romanyalı mucit Vlaicu, 1913 yılında tek kişilik bir uçak geliştirdi. Kendi adını verdiği bu uçakla ilk denemesini Karpat Dağları’nın üzerinde yaptı. Ancak umduğu başarıyı yakalayamadı ve yere çakılan uçak hayatına mal oldu.
7. Franz Reichelt’in Paraşüt Elbisesi
Sadece mucit değil aynı zamanda bir terzi olan Franz Reichelt, 1912 yılında kendi icadı olan paraşüt elbiseyi büyük bir kalabalık eşliğinde denemek üzere Eyfel Kulesi’ne tırmandı. Kameralar önünde 60 metreden gerçekleştirdiği atlayış ne yazık ki beklediği gibi sonuçlanmadı.
8. Thomas Midgley’in Hastalar İçin Mekanik Yatağı
Çok ünlü bir mucit ve mühendis olan Midgley, 51 yaşında hastalanıp yerinden kalkamaz olunca kendisi gibi sıkıntılar yaşayan insanlar için bir yatak tasarladı. Ancak 1944 yılında mekanik yatağın bozulması nedeniyle parçaların arasında kalan Midgley boğularak öldü.
9. Max Valier’in Roket Arabası
Avusturyalı mucit Valier 1930 yılında, alkolle çalışan bir roket araba icat etti. İlk denemesini Berlin’de bir pistte, halkın önünde yapacaktı. Ancak araç test sürüşü sırasında havaya uçtu. Valier ise yanarak can verdi.
10. Horace Lawson Hunley’in Savaş Denizaltısı
Horace Lawson Hunley, ilk savaş denizaltısını 1863’te tasarladığında iki trajediye birden sebep olacağını bilmiyordu. İlk tasarım battı ve içindeki mürettebatın yarısını öldürdü. İkincisi de battı ama bu sefer içinde Hunley’in kendisi de vardı.
11. Otto Lilienthal’in Glider’i
Otto Lilienthal 1896 yılında gökyüzüne uçmayı sağlayabilecek Glider adını verdiği aracı icat etti. Ekip, araç ile yüksek bir noktadan atlayarak deneme yapıyordu. Dördüncü denemede Lilienthal aracı kendisi kullanmak istedi. Ancak araç kırılıp yere çakıldı. Otto Lilienthal ağır yaralandı ve kazadan 36 saat sonra vefat etti.
12. Karel Soucek’in Darbe Emici Varili
Profesyonel bir dublör olan Kanadalı Karel Soucek, Niagara Şelalesi’nden aşağı atlamasını sağlayacak modifiye edilmiş bir varil geliştirdi. Niagara Şelalesi’nden atladıktan sonra ufak birkaç kanamayla hayatta kalan Soucek, 1985 yılında Teksas’ta Houston Astrodome adındaki özel olarak yapılmış, 180 fit yüksekliğindeki şelaleden yapacağı atlayışı finanse etmesi için bir şirketi ikna etti. Maalesef atlayış başarısızlıkla sonuçlandı. Karel Soucek havuzun merkezi yerine kenarına çarpınca kapsül parçalara ayrıldı ve Soucek hayatını kaybetti.
13. William Nelson’un motorlu bisikleti
General Electric için çalışan 24 yaşındaki mucit William Nelson icat etmiş olduğu motorlu bisikletin test sürüşünde kaza yaptı ve bu kaza sonrasında yaşama veda etti.
14. Dinamitin Mucidi Nobel Kendinin Değil Kardeşinin Ölümüne Sebep Oldu
Çocukluğu fakirlik içinde geçen Alfred Bernhard Nobel, 28 yaşına geldiğinde, kendisine ufak da olsa bir kimya laboratuvarı kurmayı başardı. O yıllarda kömür ve diğer değerli madenlerin çıkarılmasında, tünellerin açılıp, köprülerin yapılmasında dev kayalar büyük engeldi. Nobel bu yüzden özellikle patlayıcılar üzerinde çalışıyordu. Ancak yaptığı deneylerden biri hem laboratuvarına hem de kardeşiyle birlikte dört kişinin hayatına mal oldu. Bu nedenle Nobel, listenin, icadı ile kendinin değil başkalarının ölümüne sebep olan tek ismi. Araştırmalarına bin bir zorlukla da olsa devam etti ve sonunda başarıya ulaştı. 1865 yılına gelindiğinde o artık dinamitin mucidi olarak anılıyordu. Ailesi bir anda zengin oldu, ünü ve icadı bütün Avrupa’ya yayıldı.
15. Alexander Bogdanov’un Kan Transferi
Alexander Bogdanov, kan transferi yoluyla gençleşilebileceğine inanıyordu. 1928’de kendi üzerinde yaptığı 12’nci test sırasında yanlış kan tipi sebebi ile hayata veda etti.
16. Sylvester H. Roper’in Buhar Gücüyle Çalışan Bisikleti
Buhar gücüyle çalışan bisiklet -aslında bir tür otomobil- tasarlayan Sylvester H. Roper, bu bisikletin test sürüşü sırasında hayatını kaybetti.
17. Thomas Andrews’in Titanik’i
1912 yılında batan ve hikâyesi filmlere konu olan Titanik’in baş mimarı Andrews de bir buzdağına çarpan ve yaklaşık iki saat kırk dakika içinde Kuzey Atlantik’in buzlu sularına gömülen geminin ilk seferine katılan ve orada ölenler arasındaydı.
18. Henry Smolinski’nin Uçan Arabası
Henry Smolinski’nin tek amacı vardı o da uçan arabayı icat etmek. Kendi yapmış olduğu Ave Mızar’ın prototipini test ederken öldü. Sene 1973’tü.
19. Marie Curie’nin Uranyumu
Marie Curie radyoaktivite üzerine yaptığı çalışmalarla iki farklı alanda Nobel Ödülü kazandı. Uranyumla yaptığı deneyler sonucu radyoaktiviteyi keşfetti. Toryumun radyoaktif özelliğini buldu ve radyum elementini ayrıştırdı. 1903 Nobel Fizik Ödülü, 1911 Nobel Kimya Ödülü sahibi ve radyoloji biliminin kurucusu olan Curie, çalışmalarıyla bir çığır açtı. Nobel Ödülü’nü alan ilk kadın, bu ödülü iki kere alan ilk bilim insanı oldu. 1934 yılında Fransa’nın Savoy kentinde kan kanserinden öldü. Hastalığı, aşırı dozda radyasyona maruz kalmasına bağlandı. Bu yüzden ona “bilim için ölen kadın” denildi.
20. Louis Alexander Slotin’ın Fisyon Deneyi
Manhattan Projesi’nde görev almış, Kanadalı fizikçi ve kimyager Louis Alexander Slotin’ın 21 Mayıs 1946’da yaptığı fisyon deneyinde yoğun miktarda katı yayınım açığa çıktı; bu durum, Slotin’in dokuz gün içinde yaşamını yitirmesine yol açtı. Slotin II. Dünya Savaşı sırasında Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’nda araştırmalar yapmış, uranyum ve plütonyum çekirdeklerinin kritik kütlesini hesaplamaya çalışmıştı.
