Türk müzik tarihinin yaşayan efsanelerinden olan Okay Temiz, müzik kariyerine 1967 yılında Avrupa’da, caz müziğinin merkezi olan İsveç’te başladı. İsveç’te Türk müziğinin resmi olmayan müzik elçisi haline gelen Okay Temiz, senelerce birçok ünlü caz sanatçısı ile birlikte çaldı. Gelin, 308 festivalde ve 3.600 konserde sahne alan ve altı albüm çıkaran yetenekli sanatçıyı daha yakından tanıyalım.
Okay Temiz kimdir?
Okay Temiz, 1939 yılında İstanbul yakınlarında doğdu. Annesi, 1924 yılında kurulan Musiki Muallim Mektebi’nde eğitim gören ve ud çalan bir müzisyendi. Daha sonra ailesiyle birlikte Ankara’ya taşınan Temiz, Ankara Konservatuarı’nda davul ve perküsyon eğitimi aldı. Profesyonel kariyerine Kuzey Afrika, Yakın Doğu ve tüm Türkiye’yi gezdiği gösteri gruplarının bir üyesi olarak başladı. Avrupa’da özellikle İskandinavya’da yeteneğini sergileyen Okay Temiz, hem İsveç’i hem de Finlandiya’yı ikinci vatanı olarak benimsedi. Kısa sürede gerçek bir dünya müzisyeni olmayı başaran Temiz, Türk müziğine derin bir sevgi besleyen trompetçi Don Cherry gibi ünlü caz müzisyenleriyle çaldı. Türk, Afrika, Güney Afrika, Makedon ve Hint ezgilerini bir arada kullanarak Dünya Müziği türünün ortaya çıkmasında önemli rol oynamıştır.
Alışılmadık derecede hassas bir kulağa sahip olan Okay Temiz; traktör ve egzoz boruları gibi şaşırtıcı nesneleri müzik aletine dönüştürmesiyle ünlü
Okay’ın hayatı hep müzikle iç içeydi. Babası Okay’a, askerlik hizmeti sırasında yedek subay olabilmesi için Tophane Sanat Okulu’na kaydolmasını teklif etmişti. Bu teklifi kabul ederek Tophane Sanat Enstitüsü’nde eğitim alan sanatçı, müzik aletleri yapmaya başladı. Alışılmadık nesnelerle, kendine has tınıları olan birçok müzik aleti yaptı. Bu enstrümanlar o zamandan beri dünyanın dört bir yanındaki müzik severlerin kalbini fethetti. Türk ezgilerini caz ile birleştiren Okay Temiz, müziğinde tarım aletleri kullanmayı sevmesi nedeniyle Anadolu’ya tarım kültüründen gelen müzik tarzını da tanıttı. Yetenekli sanatçı bununla da kalmayıp, İsveç’te traktörlerle müzik atölyesi bile yaptı.
Okay Temiz, 1967 yılında İsveç’e giderek hayatında yeni bir dönem başlattı. Bu sırada Amerikalı caz trompetçisi Don Cherry ile tanıştı
İkili çok sayıda konser verdi ve albüm yaptı. Ardından gruba basçı Johnny Dyani katıldı. Temiz; Dexter Gordon, George Russell ve Clark Terry gibi ünlü caz müzisyenleriyle de çaldı. 1972 yılının başlarında basçı Dyani ve Güney Afrikalı trampetçi Mongezi Feza ile birlikte Xaba grubunu kurdular. İsveç’te Kültür Bakanlığı desteğiyle 30 yıllık kariyeri boyunca farklı ülkelerden gelen birçok müzisyenle çaldı. Temiz’in birlikte çaldığı Türk müzisyenler arasında Salih Baysal, ney sanatçısı Aka Gündüz ve Hacı Tekbilek, klarnetçi Saffet Gündeğer ve zurna sanatçısı Binali Selman gibi isimler bulunuyor. 1972’de Salih Baysal, Muvaffak Falay Bernt Rosengren, Günnar Bergsten ve Uvve Gustafsson ile “Sevda” isimli müzik grubunu kurdu. Sevda, İsveç devletinden maddi yardım alan ilk grup oldu ve sonunda 1974 yılında dünya çapında üne kavuşan “Oriental Wind”i grubu kuruldu.
Müziğin kendi hayatı, cazın da hayatını adapte edebileceği bir müzik türü olduğunu vurgulayan Okay Temiz, bunu bir düşünce biçimi olarak görüyor
Ritmin müzikte çok önemli bir unsur olduğunu söyleyen Temiz, Türk müziğinde de ritim kullanımının ön planda olması gerektiğini düşünüyor. Ünlü sanatçı, Türk popüler müziğinin besteden çok sözlere öncelik verdiğini söylüyor. Caz müziğinin artık Türkiye’de daha popüler olduğunu düşünen Temiz, biletlerin daha ucuz olması gerektiğinin, böylece herkesin satın alabileceğinin altını çiziyor.
Ünlü sanatçı ortaokul öğrencilerine ritim dersleri veriyor
Okay Temiz, 1993 yılı itibariyle Finlandiya’da çalışmalarına devam etti ve 1994 yılında Anna Temiz ile evlendi. 1998 yılında ise Türkiye’ye yerleşerek, Kültür Bakanlığı Türk Müziği Topluluğu’nun kadrolu sanatçısı olarak pek çok şehirde konserler vermeye devam etti. Dünyanın pek çok ülkesinde Türk ve dünya ritimlerini tanıtan programlar düzenledi. Temiz, kendi bestelerinden oluşan “Kuzeyden Güneye Yansımalar” isimli albümünü, İzmir Devlet Senfoni Orkestrası ile kaydetti. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti’nin 75.yılı anısına da “Kutlama” isimli bir CD kaydetti.
Yetenekli ritim virtüözü, Yalova’da ortaokul öğrencilerine ritim dersleri vermeye devam ediyor. Ayrıca Eylül-Mayıs ayları arasında Galata Kuledibi’ndeki Ritim Atölyesi’nde her yaştan müziksevere ders vermektedir. Atölyesinde, kendi yaptığı enstrümanlar da dahil olmak üzere farklı türde vurmalı çalgılar bulunuyor. Okay Temiz, ritim derslerinin hafıza becerilerini, konsantrasyonu, dengeyi ve iş birliği yapma yeteneğini geliştirdiğini söylüyor. Ayrıca ritim derslerinin, konsantrasyon sorunları olan çocuklara yardımcı olduğunu ve Alzheimer’ı önlediğini düşünüyor.
