ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Darwin’den 600 Yıl Önce Evrim Teorisini Anlatan İranlı İslam Filozofu Nasîrüddin Tûsî

Darwin’den 600 Yıl Önce Evrim Teorisini Anlatan İranlı İslam Filozofu Nasîrüddin Tûsî

Müge Bal Yazar: Müge Bal
21 Ekim 2016
Kategori: Tarih, Teknoloji - Bilim
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
1
Share on FacebookShare on Twitter

Evrim teorisinin doğruluğunu yanlışlığını tartışmak bir kenarda dursun, bu önemli teorinin Darwin‘den 600 yıl önce bir İslam filozofu tarafından öne sürülmüş olması apayrı düşüncelere sürüklüyor insanı. Bahsettiğimiz insan, Nasîrüddin Tûsî.

Tûsî aynı zamanda, Azerbaycanlı halk bilimci Memmedhüseyn Tehmasib’a göre, efsanevi kişilik Nasreddin Hoca’nın gerçek kimliğidir. Bilgeliği ve bilim dünyasına getirdiği onca önemli katkıyı düşününce, bu yakıştırmayı çok da uzak bir ihtimal gibi görmüyoruz.

Kendisinin 13. yüzyılda kaleme aldığı ve ufkumuzu bir anda göklere çıkarmayı başaran eserine buyrun şöyle bir göz atalım.

Nasīr al-Dīn Tūsī İranlı bir bilge ve üretken bir yazar. Aynı zamanda mimar, biyolog, gök bilimci, kimyager, matematikçi, filozof, fizikçi, bilim insanı ve ilahiyatçı

tusi
1332–1406 yılları arasında yaşayan müslüman bilim insanı Ibn-i Haldun, Nasīr al-Dīn Tūsī’yi, İran’ın en önemli alimlerinden biri olarak göstermiştir. Tusi’nin Farsça, Arapça ve Türkçe olmak üzere, yaklaşık 150 çalışması bulunuyor.

Tusi’nin yazıları hem İslami hem de din harici (antik bilimden), seküler konuları içeriyor. Onun çalışmaları için, aslında Öklit ve Arşimet gibi bilim insanlarının çalışmalarının Arapça versiyonları da denilebilir

tusi-eseri

Tusi’nin en dikkat çekici eserlerinden biri olan ve 13. yüzyıla ait Akhlaq-i-Nasiri’de Charles Darwin’in, türlerin evrimi hakkındaki teorisinden bahseden bölümler yer alıyor

Nasiruddin-Tusi

Tusi’nin evrim teorisi şu şekilde başlıyor; “Başlangıçta evren eşit ve benzer elementlerden oluşuyordu. Zaman içinde içsel çelişkiler belirmeye başladı ve sonunda, bazı maddeler diğerlerinden daha hızlı ve farklı gelişmeye başladı…”

tusi2

Tusi kitabında elementlerin minerallere nasıl evrildiğini anlatıyor. Ve sonra bitkilerin, hayvanların, nihayetinde de insanların… Sonrasında ise, kalıtsal çeşitliliğin canlılardaki biyolojik evrim üzerinde ne kadar önemli bir faktör olduğunu açıklıyor:

Azerbaycan-Tusi
“Yeni özellikleri daha hızlı kazanan organizmalar daha değişkendir. Ve bu sayede, diğer canlılar üzerinde avantaj kazanırlar. Bedenler, dış ve iç etkileşimler sonucunda değişir.”

Tusi, bu çalışmasında organizmaların çevrelerine nasıl adapte olduklarını da ele alıyor:

tusi-damga
“Hayvanların ve kuşların dünyasına bakınız. korunma, savunma, ve günlük yaşam için gereken her şeye sahipler. Buna güç, cesaret, ve uygun araçlar (organlar) da dahil… Bu organlardan bazıları gerçek birer silahlar. Örneğin, boynuzlar, dişler, pençeler veya iğneler.” Bazı hayvanlarda bulunan iğneler, tıpkı bir oka benzer. Korunmak için özel bir organı olmayan hayvanlar, (ceylan veya tilki gibi) kendilerini hızlıca kaçarak veya kurnaz zekalarıyla korurlar. Bazılarıysa (arı, karınca ve bazı kuş türleri) kendilerini korumak ve birbirlerine yardım etmek için birlikte hareket ederler.

Tusi, canlıları 3 tipte ele alıyor: bitkiler, hayvanlar ve insanlar. Ve şunları yazıyor:

Nasir-al-Dīn-Tusi.
“Hayvanlar bitkilerden yukarıdadır çünkü bilinçli hareket etme yetisine sahiptirler. Yiyeceğin peşinden giderler, işe yarayan şeyleri bulur ve yerler. Hayvan ve bitki türleri arasında pek çok fark vardır. Öncelikler, hayvanlar alemi daha karmaşıktır. Ayrıca, mantıkları, hayvanların en fayda veren özelliğidir. Mantık sayesinde, yeni şeyler öğrenebilir, yeni olana yani doğalarında olmayan şeye adapte olabilirler. Örneğin, eğitimli bir at veya avcı bir kartal, hayvanlar alemindeki en üst noktadadırlar. İnsanın mükemmelliğinin ilk adımları burada başlar.”

Tusi daha sonra, insanın gelişmiş hayvanlardan nasıl evrildiğini açıklıyor:

tusi-kapak
“Batı Sudan’da ve dünyanın diğer uzak köşelerinde yaşayan bazı insanlar. Yaşadıkları bölgelerdeki hayvanlarla çok yakın, benzer alışkanlıklara ve davranışlara sahiptirler. İnsanoğlu, kendisini diğer canlılardan ayıran bazı özelliklere sahip olduğu gibi, hayvanlar, hatta bitkiler alemine uyan özellikleri de mevcuttur. İnsanoğlu meydana gelene kadar, organizmalar arasındaki tüm farklılık doğayla ilgiliydi. Bir sonraki adım, ruhsal mükemmeliyet, irade, gözlem ve bilgi ile ilgili olacak. Tüm bu gerçeklikler, insanoğlunun evrim merdivenlerinde orta aşamada olduğunu kanıtlıyor. İnsan, doğasına bakıldığında daha aşağıdaki varlıklarla ilişkili görünüyor. Ve onu üst düzeye taşıyacak tek şey, iradesi olacak.”

Kaynaklar; 1, 2

Paylaş10TweetleGönder
Müge Bal

Müge Bal

İleri
Wes Anderson’ın Tüm Buhranınızı Ciğerinizden Silip Atacak 10 Mutluluk Kaynağı Filmi

Wes Anderson'ın Tüm Buhranınızı Ciğerinizden Silip Atacak 10 Mutluluk Kaynağı Filmi

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Zamana Meydan Okuyorlar! Uzun Yaşam Süreleriyle Rekor Kıran 10 Hayvan
Hayvansever

Zamana Meydan Okuyorlar! Uzun Yaşam Süreleriyle Rekor Kıran 10 Hayvan

Depresyona Elveda! Sağlık Uzmanlarına Göre Gerçekten Etkili Olan 14 Doğal Antidepresan
Sağlıklı Yaşam

Depresyona Elveda! Sağlık Uzmanlarına Göre Gerçekten Etkili Olan 14 Doğal Antidepresan

Ayrıntılı El Falı Rehberi: Elinizin Farklı Yerlerindeki Benler Ne Anlama Geliyor?
Yaşam

Ayrıntılı El Falı Rehberi: Elinizin Farklı Yerlerindeki Benler Ne Anlama Geliyor?

Ağustos Ayında Kaçırmamanız Gereken Gökyüzü Olayları
Teknoloji - Bilim

Ağustos Ayında Kaçırmamanız Gereken Gökyüzü Olayları

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Bilim İnsanları Şaşkın! Kanada’da Keşfedilen Gözleri Ağzında Olan Kurbağa Hakkında Ne Biliniyor?
Hayvansever

Bilim İnsanları Şaşkın! Kanada’da Keşfedilen Gözleri Ağzında Olan Kurbağa Hakkında Ne Biliniyor?

Sık Sık İdrar Yolu Enfeksiyonu Geçirenler Buraya! Sistite İyi Gelen Yiyecekler Ve Kaçınmanız Gereken Besinler
Sağlıklı Yaşam

Sık Sık İdrar Yolu Enfeksiyonu Geçirenler Buraya! Sistite İyi Gelen Yiyecekler Ve Kaçınmanız Gereken Besinler

Dazzle Kamuflajı: I. Dünya Savaşı’nda Donanma Gemilerini Korumak İçin Geliştirelen Optik İllüzyon Yöntemi
Tarih

Dazzle Kamuflajı: I. Dünya Savaşı’nda Donanma Gemilerini Korumak İçin Geliştirelen Optik İllüzyon Yöntemi

Kış Aylarını Seven İnsanları Tanımlamak İçin Kullanılan Çiniofil Kavramı Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Yaşam

Kış Aylarını Seven İnsanları Tanımlamak İçin Kullanılan Çiniofil Kavramı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Dev Bir Mezarlık! Everest Dağı’nda Ölen İnsanların Cesetleri Neden Aşağı İndirilmiyor?
ListeList Özel

Dev Bir Mezarlık! Everest Dağı’nda Ölen İnsanların Cesetleri Neden Aşağı İndirilmiyor?

Matthew Etkisi Nedir? Bilim İnsanlarına Göre Zengin Olanlar Neden Daha Fazla Zenginleşiyor?
Teknoloji - Bilim

Matthew Etkisi Nedir? Bilim İnsanlarına Göre Zengin Olanlar Neden Daha Fazla Zenginleşiyor?

Mannheim: Hem Arabanın Hem de Bisikletin İcat Edildiği Alman Kasabası
Seyahat

Mannheim: Hem Arabanın Hem de Bisikletin İcat Edildiği Alman Kasabası

The New York Times İçin Seçti! Nuri Bilge Ceylan’a Göre 21. Yüzyılın En İyi Filmleri
Film

The New York Times İçin Seçti! Nuri Bilge Ceylan’a Göre 21. Yüzyılın En İyi Filmleri

İnsan Testlerinde Başarı Sağlandı! Erkekler İçin Yan Etkisi Olmayan Doğum Kontrol Hapı Hakkında Neler Biliniyor?
Gündem

İnsan Testlerinde Başarı Sağlandı! Erkekler İçin Yan Etkisi Olmayan Doğum Kontrol Hapı Hakkında Neler Biliniyor?

Ruhunuzu Arındırmaya Başlayın! Karmanızı Temizlemek İçin Uygulamanız Gereken 10 Şey
Yaşam

Ruhunuzu Arındırmaya Başlayın! Karmanızı Temizlemek İçin Uygulamanız Gereken 10 Şey

Jumanji Benzeri Filmler: Gerçek Dünyayla Fantastik Evrenleri Harmanlayan 18 Sürükleyici Yapım
Fantastik Filmler

Jumanji Benzeri Filmler: Gerçek Dünyayla Fantastik Evrenleri Harmanlayan 18 Sürükleyici Yapım

Sanki Hiç Var Olmamış Gibi! Ölmeden Önce Kendi Geçmişini Silen Peter Bergmann’ın Hikayesi
ListeList Özel

Sanki Hiç Var Olmamış Gibi! Ölmeden Önce Kendi Geçmişini Silen Peter Bergmann’ın Hikayesi

Gökyüzünü Seyretmeyi Sevenler Buraya! 2025 Perseid Meteor Yağmuru Ne Zaman, Türkiye’den İzlenebilecek Mi?
Teknoloji - Bilim

Gökyüzünü Seyretmeyi Sevenler Buraya! 2025 Perseid Meteor Yağmuru Ne Zaman, Türkiye’den İzlenebilecek Mi?

İlişkinizde Sorun Olduğunu Gösterebilecek 10 Beden Dili İşareti
Yaşam

İlişkinizde Sorun Olduğunu Gösterebilecek 10 Beden Dili İşareti

Görkemli Tarihiyle Büyüleyen Persepolis Antik Kenti Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Görkemli Tarihiyle Büyüleyen Persepolis Antik Kenti Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Binlerce Yıl Önce Duvarlara Kazınmış Antik Çağ’ın En Dikkat Çekici Grafiti Örnekleri
Tarih

Binlerce Yıl Önce Duvarlara Kazınmış Antik Çağ’ın En Dikkat Çekici Grafiti Örnekleri

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?
Astroloji

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?

1 Temmuz 2025
Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem
Sağlıklı Yaşam

Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem

16 Kasım 2021
Evde İngilizce öğrenmek
ListeList Özel

Evde İngilizcenizi Geliştirmek İçin Yapabileceğiniz 12 Şey

2 Ocak 2021
Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime
Edebiyat

Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime

25 Şubat 2021
Zamana Meydan Okuyorlar! Uzun Yaşam Süreleriyle Rekor Kıran 10 Hayvan
Hayvansever

Zamana Meydan Okuyorlar! Uzun Yaşam Süreleriyle Rekor Kıran 10 Hayvan

2 Ağustos 2025
Depresyona Elveda! Sağlık Uzmanlarına Göre Gerçekten Etkili Olan 14 Doğal Antidepresan
Sağlıklı Yaşam

Depresyona Elveda! Sağlık Uzmanlarına Göre Gerçekten Etkili Olan 14 Doğal Antidepresan

2 Ağustos 2025
Ayrıntılı El Falı Rehberi: Elinizin Farklı Yerlerindeki Benler Ne Anlama Geliyor?
Yaşam

Ayrıntılı El Falı Rehberi: Elinizin Farklı Yerlerindeki Benler Ne Anlama Geliyor?

2 Ağustos 2025
Ağustos Ayında Kaçırmamanız Gereken Gökyüzü Olayları
Teknoloji - Bilim

Ağustos Ayında Kaçırmamanız Gereken Gökyüzü Olayları

1 Ağustos 2025
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

1 Ağustos 2025
Bilim İnsanları Şaşkın! Kanada’da Keşfedilen Gözleri Ağzında Olan Kurbağa Hakkında Ne Biliniyor?
Hayvansever

Bilim İnsanları Şaşkın! Kanada’da Keşfedilen Gözleri Ağzında Olan Kurbağa Hakkında Ne Biliniyor?

1 Ağustos 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu