ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Darwin’den 600 Yıl Önce Evrim Teorisini Anlatan İranlı İslam Filozofu Nasîrüddin Tûsî

Darwin’den 600 Yıl Önce Evrim Teorisini Anlatan İranlı İslam Filozofu Nasîrüddin Tûsî

Müge Bal Yazar: Müge Bal
21 Ekim 2016
Kategori: Tarih, Teknoloji - Bilim
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
1
Share on FacebookShare on Twitter

Evrim teorisinin doğruluğunu yanlışlığını tartışmak bir kenarda dursun, bu önemli teorinin Darwin‘den 600 yıl önce bir İslam filozofu tarafından öne sürülmüş olması apayrı düşüncelere sürüklüyor insanı. Bahsettiğimiz insan, Nasîrüddin Tûsî.

Tûsî aynı zamanda, Azerbaycanlı halk bilimci Memmedhüseyn Tehmasib’a göre, efsanevi kişilik Nasreddin Hoca’nın gerçek kimliğidir. Bilgeliği ve bilim dünyasına getirdiği onca önemli katkıyı düşününce, bu yakıştırmayı çok da uzak bir ihtimal gibi görmüyoruz.

Kendisinin 13. yüzyılda kaleme aldığı ve ufkumuzu bir anda göklere çıkarmayı başaran eserine buyrun şöyle bir göz atalım.

Nasīr al-Dīn Tūsī İranlı bir bilge ve üretken bir yazar. Aynı zamanda mimar, biyolog, gök bilimci, kimyager, matematikçi, filozof, fizikçi, bilim insanı ve ilahiyatçı

tusi
1332–1406 yılları arasında yaşayan müslüman bilim insanı Ibn-i Haldun, Nasīr al-Dīn Tūsī’yi, İran’ın en önemli alimlerinden biri olarak göstermiştir. Tusi’nin Farsça, Arapça ve Türkçe olmak üzere, yaklaşık 150 çalışması bulunuyor.

Tusi’nin yazıları hem İslami hem de din harici (antik bilimden), seküler konuları içeriyor. Onun çalışmaları için, aslında Öklit ve Arşimet gibi bilim insanlarının çalışmalarının Arapça versiyonları da denilebilir

tusi-eseri

Tusi’nin en dikkat çekici eserlerinden biri olan ve 13. yüzyıla ait Akhlaq-i-Nasiri’de Charles Darwin’in, türlerin evrimi hakkındaki teorisinden bahseden bölümler yer alıyor

Nasiruddin-Tusi

Tusi’nin evrim teorisi şu şekilde başlıyor; “Başlangıçta evren eşit ve benzer elementlerden oluşuyordu. Zaman içinde içsel çelişkiler belirmeye başladı ve sonunda, bazı maddeler diğerlerinden daha hızlı ve farklı gelişmeye başladı…”

tusi2

Tusi kitabında elementlerin minerallere nasıl evrildiğini anlatıyor. Ve sonra bitkilerin, hayvanların, nihayetinde de insanların… Sonrasında ise, kalıtsal çeşitliliğin canlılardaki biyolojik evrim üzerinde ne kadar önemli bir faktör olduğunu açıklıyor:

Azerbaycan-Tusi
“Yeni özellikleri daha hızlı kazanan organizmalar daha değişkendir. Ve bu sayede, diğer canlılar üzerinde avantaj kazanırlar. Bedenler, dış ve iç etkileşimler sonucunda değişir.”

Tusi, bu çalışmasında organizmaların çevrelerine nasıl adapte olduklarını da ele alıyor:

tusi-damga
“Hayvanların ve kuşların dünyasına bakınız. korunma, savunma, ve günlük yaşam için gereken her şeye sahipler. Buna güç, cesaret, ve uygun araçlar (organlar) da dahil… Bu organlardan bazıları gerçek birer silahlar. Örneğin, boynuzlar, dişler, pençeler veya iğneler.” Bazı hayvanlarda bulunan iğneler, tıpkı bir oka benzer. Korunmak için özel bir organı olmayan hayvanlar, (ceylan veya tilki gibi) kendilerini hızlıca kaçarak veya kurnaz zekalarıyla korurlar. Bazılarıysa (arı, karınca ve bazı kuş türleri) kendilerini korumak ve birbirlerine yardım etmek için birlikte hareket ederler.

Tusi, canlıları 3 tipte ele alıyor: bitkiler, hayvanlar ve insanlar. Ve şunları yazıyor:

Nasir-al-Dīn-Tusi.
“Hayvanlar bitkilerden yukarıdadır çünkü bilinçli hareket etme yetisine sahiptirler. Yiyeceğin peşinden giderler, işe yarayan şeyleri bulur ve yerler. Hayvan ve bitki türleri arasında pek çok fark vardır. Öncelikler, hayvanlar alemi daha karmaşıktır. Ayrıca, mantıkları, hayvanların en fayda veren özelliğidir. Mantık sayesinde, yeni şeyler öğrenebilir, yeni olana yani doğalarında olmayan şeye adapte olabilirler. Örneğin, eğitimli bir at veya avcı bir kartal, hayvanlar alemindeki en üst noktadadırlar. İnsanın mükemmelliğinin ilk adımları burada başlar.”

Tusi daha sonra, insanın gelişmiş hayvanlardan nasıl evrildiğini açıklıyor:

tusi-kapak
“Batı Sudan’da ve dünyanın diğer uzak köşelerinde yaşayan bazı insanlar. Yaşadıkları bölgelerdeki hayvanlarla çok yakın, benzer alışkanlıklara ve davranışlara sahiptirler. İnsanoğlu, kendisini diğer canlılardan ayıran bazı özelliklere sahip olduğu gibi, hayvanlar, hatta bitkiler alemine uyan özellikleri de mevcuttur. İnsanoğlu meydana gelene kadar, organizmalar arasındaki tüm farklılık doğayla ilgiliydi. Bir sonraki adım, ruhsal mükemmeliyet, irade, gözlem ve bilgi ile ilgili olacak. Tüm bu gerçeklikler, insanoğlunun evrim merdivenlerinde orta aşamada olduğunu kanıtlıyor. İnsan, doğasına bakıldığında daha aşağıdaki varlıklarla ilişkili görünüyor. Ve onu üst düzeye taşıyacak tek şey, iradesi olacak.”

Kaynaklar; 1, 2

Paylaş10TweetleGönder
Müge Bal

Müge Bal

İleri
Wes Anderson’ın Tüm Buhranınızı Ciğerinizden Silip Atacak 10 Mutluluk Kaynağı Filmi

Wes Anderson'ın Tüm Buhranınızı Ciğerinizden Silip Atacak 10 Mutluluk Kaynağı Filmi

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi
Kadın

Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi

Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu
Sağlıklı Yaşam

Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu

Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne
Teknoloji - Bilim

Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne

Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?
Yeme - İçme

Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?

Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan
Hayvansever

Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan

Hem Sağlıklı Hem Lezzetli! Her Gün Zencefil ve Zerdeçal Tüketmeniz İçin 7 Neden
Yeme - İçme

Hem Sağlıklı Hem Lezzetli! Her Gün Zencefil ve Zerdeçal Tüketmeniz İçin 7 Neden

Yeni Flört Terimi! Fiziksel Olarak Çekici Bulmadığınız Biriyle Sevgili Olmayı Tanımlayan Shrekking Nedir?
Yaşam

Yeni Flört Terimi! Fiziksel Olarak Çekici Bulmadığınız Biriyle Sevgili Olmayı Tanımlayan Shrekking Nedir?

İkiye Ayrılan Deniz Mucizesi: Güney Kore’de Yılda Sadece İki Kez Ortaya Çıkan Jindo Denizi’ndeki Kara Parçası
Seyahat

İkiye Ayrılan Deniz Mucizesi: Güney Kore’de Yılda Sadece İki Kez Ortaya Çıkan Jindo Denizi’ndeki Kara Parçası

Araştırma: Sevgilinizin Kokusu Uyku Kalitesi Üzerinde Melatonin Takviyesi Kadar Etkili
Teknoloji - Bilim

Araştırma: Sevgilinizin Kokusu Uyku Kalitesi Üzerinde Melatonin Takviyesi Kadar Etkili

İnsanların Yaş Aldıkça Sevmeye Başladığı 14 Basit Şey
Yaşam

İnsanların Yaş Aldıkça Sevmeye Başladığı 14 Basit Şey

Haftalık Burç Yorumları: 8-14 Eylül Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 8-14 Eylül Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

Masalsı Bir Yer! Ateş Böceklerinin Aynı Anda Yanıp Söndüğü Anamalai Tiger Koruma Alanı
Ekoloji

Masalsı Bir Yer! Ateş Böceklerinin Aynı Anda Yanıp Söndüğü Anamalai Tiger Koruma Alanı

Dünyanın En Küçük 3. Ülkesi Nauru Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Dünyanın En Küçük 3. Ülkesi Nauru Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Soru İşaretlerini Gideriyoruz! Umumi Tuvaletlerden Hastalık Bulaşır Mı?
Sağlıklı Yaşam

Soru İşaretlerini Gideriyoruz! Umumi Tuvaletlerden Hastalık Bulaşır Mı?

Gelirlerse İlk Durakları Burası Olacak! Kanada’daki Dünyanın İlk UFO Pisti
Seyahat

Gelirlerse İlk Durakları Burası Olacak! Kanada’daki Dünyanın İlk UFO Pisti

Popüler Filmlerle İlgili En Sıkı Takipçilerini Bile Şaşkına Çevirecek 9 Bilgi
Film

Popüler Filmlerle İlgili En Sıkı Takipçilerini Bile Şaşkına Çevirecek 9 Bilgi

Dünyada Sadece Bir Ülkede Yok! Sivrisineklerin Yaşayamadığı Ülke Hangisi?
Ekoloji

Dünyada Sadece Bir Ülkede Yok! Sivrisineklerin Yaşayamadığı Ülke Hangisi?

Aman Dikkat! Buzdolabı Kapağında Asla Saklamamanız Gereken 5 Besin
Yaşam

Aman Dikkat! Buzdolabı Kapağında Asla Saklamamanız Gereken 5 Besin

Hitler’in Polonya’daki Gizli Üssü “Kurt İni” Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Tarih

Hitler’in Polonya’daki Gizli Üssü “Kurt İni” Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?
Astroloji

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?

1 Temmuz 2025
Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem
Sağlıklı Yaşam

Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem

16 Kasım 2021
Evde İngilizce öğrenmek
ListeList Özel

Evde İngilizcenizi Geliştirmek İçin Yapabileceğiniz 12 Şey

2 Ocak 2021
Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime
Edebiyat

Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime

25 Şubat 2021
Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi
Kadın

Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi

11 Eylül 2025
Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu
Sağlıklı Yaşam

Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu

11 Eylül 2025
Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler

10 Eylül 2025
Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne
Teknoloji - Bilim

Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne

10 Eylül 2025
Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?
Yeme - İçme

Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?

10 Eylül 2025
Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan
Hayvansever

Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan

9 Eylül 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu