ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Darwin’den 600 Yıl Önce Evrim Teorisini Anlatan İranlı İslam Filozofu Nasîrüddin Tûsî

Darwin’den 600 Yıl Önce Evrim Teorisini Anlatan İranlı İslam Filozofu Nasîrüddin Tûsî

Müge Bal Yazar: Müge Bal
21 Ekim 2016
Kategori: Tarih, Teknoloji - Bilim
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
1
Share on FacebookShare on Twitter

Evrim teorisinin doğruluğunu yanlışlığını tartışmak bir kenarda dursun, bu önemli teorinin Darwin‘den 600 yıl önce bir İslam filozofu tarafından öne sürülmüş olması apayrı düşüncelere sürüklüyor insanı. Bahsettiğimiz insan, Nasîrüddin Tûsî.

Tûsî aynı zamanda, Azerbaycanlı halk bilimci Memmedhüseyn Tehmasib’a göre, efsanevi kişilik Nasreddin Hoca’nın gerçek kimliğidir. Bilgeliği ve bilim dünyasına getirdiği onca önemli katkıyı düşününce, bu yakıştırmayı çok da uzak bir ihtimal gibi görmüyoruz.

Kendisinin 13. yüzyılda kaleme aldığı ve ufkumuzu bir anda göklere çıkarmayı başaran eserine buyrun şöyle bir göz atalım.

Nasīr al-Dīn Tūsī İranlı bir bilge ve üretken bir yazar. Aynı zamanda mimar, biyolog, gök bilimci, kimyager, matematikçi, filozof, fizikçi, bilim insanı ve ilahiyatçı

tusi
1332–1406 yılları arasında yaşayan müslüman bilim insanı Ibn-i Haldun, Nasīr al-Dīn Tūsī’yi, İran’ın en önemli alimlerinden biri olarak göstermiştir. Tusi’nin Farsça, Arapça ve Türkçe olmak üzere, yaklaşık 150 çalışması bulunuyor.

Tusi’nin yazıları hem İslami hem de din harici (antik bilimden), seküler konuları içeriyor. Onun çalışmaları için, aslında Öklit ve Arşimet gibi bilim insanlarının çalışmalarının Arapça versiyonları da denilebilir

tusi-eseri

Tusi’nin en dikkat çekici eserlerinden biri olan ve 13. yüzyıla ait Akhlaq-i-Nasiri’de Charles Darwin’in, türlerin evrimi hakkındaki teorisinden bahseden bölümler yer alıyor

Nasiruddin-Tusi

Tusi’nin evrim teorisi şu şekilde başlıyor; “Başlangıçta evren eşit ve benzer elementlerden oluşuyordu. Zaman içinde içsel çelişkiler belirmeye başladı ve sonunda, bazı maddeler diğerlerinden daha hızlı ve farklı gelişmeye başladı…”

tusi2

Tusi kitabında elementlerin minerallere nasıl evrildiğini anlatıyor. Ve sonra bitkilerin, hayvanların, nihayetinde de insanların… Sonrasında ise, kalıtsal çeşitliliğin canlılardaki biyolojik evrim üzerinde ne kadar önemli bir faktör olduğunu açıklıyor:

Azerbaycan-Tusi
“Yeni özellikleri daha hızlı kazanan organizmalar daha değişkendir. Ve bu sayede, diğer canlılar üzerinde avantaj kazanırlar. Bedenler, dış ve iç etkileşimler sonucunda değişir.”

Tusi, bu çalışmasında organizmaların çevrelerine nasıl adapte olduklarını da ele alıyor:

tusi-damga
“Hayvanların ve kuşların dünyasına bakınız. korunma, savunma, ve günlük yaşam için gereken her şeye sahipler. Buna güç, cesaret, ve uygun araçlar (organlar) da dahil… Bu organlardan bazıları gerçek birer silahlar. Örneğin, boynuzlar, dişler, pençeler veya iğneler.” Bazı hayvanlarda bulunan iğneler, tıpkı bir oka benzer. Korunmak için özel bir organı olmayan hayvanlar, (ceylan veya tilki gibi) kendilerini hızlıca kaçarak veya kurnaz zekalarıyla korurlar. Bazılarıysa (arı, karınca ve bazı kuş türleri) kendilerini korumak ve birbirlerine yardım etmek için birlikte hareket ederler.

Tusi, canlıları 3 tipte ele alıyor: bitkiler, hayvanlar ve insanlar. Ve şunları yazıyor:

Nasir-al-Dīn-Tusi.
“Hayvanlar bitkilerden yukarıdadır çünkü bilinçli hareket etme yetisine sahiptirler. Yiyeceğin peşinden giderler, işe yarayan şeyleri bulur ve yerler. Hayvan ve bitki türleri arasında pek çok fark vardır. Öncelikler, hayvanlar alemi daha karmaşıktır. Ayrıca, mantıkları, hayvanların en fayda veren özelliğidir. Mantık sayesinde, yeni şeyler öğrenebilir, yeni olana yani doğalarında olmayan şeye adapte olabilirler. Örneğin, eğitimli bir at veya avcı bir kartal, hayvanlar alemindeki en üst noktadadırlar. İnsanın mükemmelliğinin ilk adımları burada başlar.”

Tusi daha sonra, insanın gelişmiş hayvanlardan nasıl evrildiğini açıklıyor:

tusi-kapak
“Batı Sudan’da ve dünyanın diğer uzak köşelerinde yaşayan bazı insanlar. Yaşadıkları bölgelerdeki hayvanlarla çok yakın, benzer alışkanlıklara ve davranışlara sahiptirler. İnsanoğlu, kendisini diğer canlılardan ayıran bazı özelliklere sahip olduğu gibi, hayvanlar, hatta bitkiler alemine uyan özellikleri de mevcuttur. İnsanoğlu meydana gelene kadar, organizmalar arasındaki tüm farklılık doğayla ilgiliydi. Bir sonraki adım, ruhsal mükemmeliyet, irade, gözlem ve bilgi ile ilgili olacak. Tüm bu gerçeklikler, insanoğlunun evrim merdivenlerinde orta aşamada olduğunu kanıtlıyor. İnsan, doğasına bakıldığında daha aşağıdaki varlıklarla ilişkili görünüyor. Ve onu üst düzeye taşıyacak tek şey, iradesi olacak.”

Kaynaklar; 1, 2

Paylaş10TweetleGönder
Müge Bal

Müge Bal

İleri
Wes Anderson’ın Tüm Buhranınızı Ciğerinizden Silip Atacak 10 Mutluluk Kaynağı Filmi

Wes Anderson'ın Tüm Buhranınızı Ciğerinizden Silip Atacak 10 Mutluluk Kaynağı Filmi

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din
ListeList Özel

Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din

Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?
Teknoloji - Bilim

Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?

Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?
Gündem

Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?

Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu
Sağlıklı Yaşam

Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu

Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?
ListeList Özel

Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?

Ekranların Sessiz Kahramanları: Herkesin Tanıdığı Ama İsmini Bilmediği Türk Oyuncular
Sinema

Ekranların Sessiz Kahramanları: Herkesin Tanıdığı Ama İsmini Bilmediği Türk Oyuncular

Penis Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 8 Bilimsel Gerçek
Sağlıklı Yaşam

Penis Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 8 Bilimsel Gerçek

Matruşka Gibi! Bir Adanın İçindeki Gölün İçindeki Adanın İçindeki Gölde Yer Alan Vulcan Point Adası
Seyahat

Matruşka Gibi! Bir Adanın İçindeki Gölün İçindeki Adanın İçindeki Gölde Yer Alan Vulcan Point Adası

Kadim Zamanların Bilgi Tapınakları: Antik Dönemlerde Kurulan En Önemli 8 Kütüphane
Tarih

Kadim Zamanların Bilgi Tapınakları: Antik Dönemlerde Kurulan En Önemli 8 Kütüphane

Hava Durumunu Kontrol Etmek Mümkün Mü? Bulut Tohumlama Hakkında Bilmeniz Gereken 6 Şey
Teknoloji - Bilim

Hava Durumunu Kontrol Etmek Mümkün Mü? Bulut Tohumlama Hakkında Bilmeniz Gereken 6 Şey

Addams Ailesi Hayranları Buraya! Burcunuza Göre Hangi Wednesday Karakterisiniz?
Astroloji

Addams Ailesi Hayranları Buraya! Burcunuza Göre Hangi Wednesday Karakterisiniz?

Kendi Döneminin Çehresini Değiştiren Tarihin En Ünlü 20 Kadın Lideri
Kadın

Kendi Döneminin Çehresini Değiştiren Tarihin En Ünlü 20 Kadın Lideri

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Filenin Sultanları 2025 FIVB Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası Maç Programı
Gündem

Filenin Sultanları 2025 FIVB Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası Maç Programı

Sessiz Bir Gece Uykusu Mümkün! Horlamayı Durdurmak İçin Denemeniz Gereken 9 Şey
Sağlıklı Yaşam

Sessiz Bir Gece Uykusu Mümkün! Horlamayı Durdurmak İçin Denemeniz Gereken 9 Şey

Tartarya: Dünyanın Dört Bir Yanındaki Görkemli Yapıları İnşa Ettiği İddia Edilen Uygarlık
Tarih

Tartarya: Dünyanın Dört Bir Yanındaki Görkemli Yapıları İnşa Ettiği İddia Edilen Uygarlık

Görünce Sarılmak İsteyeceksiniz! Japonya’nın Hokkaido Adası’na Özgü 7 Sevimli Hayvan
Hayvansever

Görünce Sarılmak İsteyeceksiniz! Japonya’nın Hokkaido Adası’na Özgü 7 Sevimli Hayvan

Mikrodalga Fırından Aynalara: Wi-Fi Sinyalinizi Bozabilecek 7 Eşya
Teknoloji - Bilim

Mikrodalga Fırından Aynalara: Wi-Fi Sinyalinizi Bozabilecek 7 Eşya

Kadınlar Ne İster Diye Merak Eden Erkeklerin Bilmesi Gereken 19 Şey
Kadın

Kadınlar Ne İster Diye Merak Eden Erkeklerin Bilmesi Gereken 19 Şey

İnsan Bedeni, Hastalıklar Ve Bilimin Karanlık Yüzüne “Işık Tutan” Tartışmalı Mütter Müzesi
Seyahat

İnsan Bedeni, Hastalıklar Ve Bilimin Karanlık Yüzüne “Işık Tutan” Tartışmalı Mütter Müzesi

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?
Astroloji

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?

1 Temmuz 2025
Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem
Sağlıklı Yaşam

Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem

16 Kasım 2021
Evde İngilizce öğrenmek
ListeList Özel

Evde İngilizcenizi Geliştirmek İçin Yapabileceğiniz 12 Şey

2 Ocak 2021
Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime
Edebiyat

Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime

25 Şubat 2021
Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din
ListeList Özel

Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din

11 Ağustos 2025
Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?
Teknoloji - Bilim

Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?

11 Ağustos 2025
Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?
Gündem

Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?

11 Ağustos 2025
Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu
Sağlıklı Yaşam

Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu

11 Ağustos 2025
Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

10 Ağustos 2025
Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?
ListeList Özel

Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?

10 Ağustos 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu