ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Uzay Meraklısı ve Kandilli Rasathanesinin Kurucusu Muhammed Fatin Gökmen Hakkında 8 Bilgi

Uzay Meraklısı ve Kandilli Rasathanesinin Kurucusu Muhammed Fatin Gökmen Hakkında 8 Bilgi

Mert Bekçi Yazar: Mert Bekçi
29 Kasım 2018
Kategori: Tarih
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Share on FacebookShare on Twitter

Ülkemizdeki astronomi çalışmaları, gözlem ve araştırmalarıyla bilinen Muhammed Fatin Gökmen (1877 – 1955) vaktiyle Türkiye’deki rasathane eksikliği duyan önemli bir isim. Onun en mühim özellikleri arasında devrindeki matematik bilgisinin, astronominin, fiziğin dünyaya oranla geride kaldığını hissetmesi olur. Bu iş için kolları sıvamaktan çekinmeyen Gökmen, uzay araştırmalarının gırla gittiği günümüz dünyasında mutlaka bilmemiz gereken bir isim. Bununla beraber daha eskilerde de Türklerin astronomi ile ilgili çalışmalarına dair; Uluğ Bey’den Ali Kuşçu’ya kadar sayabileceğimiz pek çok bilimci var. Ayrıca rasathane geçmişimiz de Osmanlı dönemlerine tesadüf eder. Şimdi yıldızlarla arası iyi olan Muhammed Fatin Gökmen’in hayatına detaylıca bir bakalım.

1. Çocukluk ve ilk yıllar


Muhammed Fatin Gökmen ailecek Antalya’nın Akseki ilçesine mensuptur. 1877’de babasının Rumeli kadılığı yaptığı sırada, Rumeli’de dünyaya gelir. Babası kadılık görevlerinde bulunan Abdülgaffâr Efendi’dir. İlk tahsilini amcasından alan Gökmen, daha sonra İstanbul’a gelerek Ödemişli Mustafa Fehmi Efendi’den dersler alıp eğitimini tamamlar. Ayrıca bir müneccimbaşı olan Karlova’lı Hüseyin Hilmi Efendi’den de astronomi ve takvim üzerine dersler alır. 1901’de İstanbul Darülfünun’una girerek Fen Fakültesi’nde eğitimini sürdürür. Öğrencilik yıllarında İttihad ve Terakkiye katıldığı için bir müddet Taşkışla’da hapis yatar. Bu yıllar aynı zamanda matematik kitaplarını kurcaladığı ve Fransızca öğrenmeye başladığı zamanlardır. Gökmen, 1904’te İstanbul Darülfünun’undan birincilikle mezun olur. Ayrıca Millî Mücadele yıllarında Kuva-yı Milliye’de aktif olarak görev alır. Öyle ki İttihatçılar Şeyhülislamlık teklif etseler de o kabul etmez.

2. Batıdan getirttiği kitaplar


Fatin Bey, okuduğu üniversitenin matematik ve astronomi alanlarındaki kitapları yetersiz bulur. Öyle ki kendi yapmak istediği işler için daha ileri düzey kitaplara ihtiyaç duyar. Bu nedenle olacak matematik kitaplarını Jean Gaston Darboux’dan (1842 – 1917), astronomi kitaplarını ise Faye, Poincare ve Tisseraud’dan seçer. Tüm bunların yanı sıra Batı’dan getirttiği ilmî kitaplar da gelecekte yapmak istediği işler için ona yardımcı olur.

3. Hocalık zamanları


Mezun olduktan sonra Dârüşşafaka, Halkalı Ziraat Mektebi ve Mercan İdadisi gibi mekteplerde matematik hocalığı yapar. 1909’da Darülfünun Fen Fakültesi’ne astronomi hocası olarak getirilir. Buradaki 1933’e kadar süren akademik hayatı boyunca pek çok öğrenci yetiştiren Gökmen, geçen bu sürede dekanlık da yapar.

4. Yeni bir rasathane kurma çabaları


Gökmen, matematik ve astronomi bilimlerinde yetersiz bir düzeyde olduğumuzu bilir. Öyle ki öğrencilik yıllarında farklı kaynaklara ulaşma çabası da bize bunun habercisidir. 1867’de kurulan Rasadhanei Amire de bir uzay gözleme yeri olmaktan çok meteoroloji istasyonudur. Gerekli malzeme ve tesislerden mahrum olduğumuzu bilen Gökmen, astronomide gelişmemiz için iyi bir tesise, rasathaneye ihtiyaç duyduğumuzun farkındadır. Rasadhane-i Amire müdürlüğüne tayin edilen Fatin Bey’e yeni bir rasathane kurulması için görev verilir. Bunun için yer olarak Üsküdar İcadiye Tepesi seçilir ve Eylül 1910’da tesisi kurmak için gerekli çalışmalar başlar.

5. Kandilli Rasathanesi


1911 yılında kurulumu tamamlanan Kandilli Rasathanesi ile artık geleceğe ve gökyüzüne biz de yakınlaşmaya başlarız. Rasathanenin yapımında Belçika’daki Uccle Rasathanesi model alınır. İlk çalışmalar meteoroloji istasyonu olarak başlasa da Gökmen bunun daha ötesine gitmeyi planlar. Cumhuriyet devrine değin esaslı çalışmalara girilemeyen rasathanede; saat ayarları ve hava olayları üzerine araştırmalar yapılır. İlgisizlik gereği henüz Gökmen Bey’in aklındakiler gerçekleştirilemese de Cumhuriyet ile beraber umut verici haberler de gelir.

6. Rasathanede sonraki yıllar


Fatin Gökmen 1926 başlarına dek Türkiye’de resmî olarak kullanılan hicrî takvimdeki aybaşlarının bilimsel verilere dayanması gerektiğini savunur. Böylece hicrî takvimi modern astronominin getirdiği yeniliklerle incelemeye koyulur. Bu girişimleri sonucunda hicrî takvimdeki aybaşlarının karışıklığı giderilir ve yöntem de güncellenir. Ayrıca 1925’te Almanya’da getirilen 20 cm uzunluğundaki dürbün sayesinde de güneş lekelerinin gözlemlenmesine başlanır.

7. Fatin Gökmen’in değeri


Fatin Bey, ömrünün büyük bölümünü astronomi bilimine ve Kandilli Rasathanesi’nin gelişimine adar. Öyle ki yaptırdığı binalardan birini astronomiye yönelik önemli eserlerin olduğu bir kütüphaneye dönüştürür. Kütüphane için pek çok kitap toplayan Gökmen, yabancı eserleri de mümkün mertebe temin etme gayreti gösterir. Ayrıca kütüphanedeki kitapların tümünü inceler ve her kitabın özelliğini yazıp o kitabın içine koyarak kolaylık sağlar. Dil gelişimi ve yabancı kaynaklara ulaşabilme açısından kendisine fayda sağlayan bir özelliği daha vardır: çok iyi derecede Farsça ve Arapça, Batı dillerinde de Fransızca, İngilizce ve Almancaya hâkimdir.

8. Gökmen’in yazdığı mektup


4 Mayıs 1932 tarihli mektup Gökmen’in Yüksek Öğretim Genel Müdür Vekili Nadir Bey’e gönderdiği mektubudur. Bu mektup Gökmen’in rasathaneyi bir ilim yuvasına çevirmeye ve hava olaylarından ziyade bir astronomi araştırma tesisi olmasına yönelik niyetlerini de belli eder:

İstanbul Rasathanesi başlangıçta cevvi bir merkez olarak tesis edilmiş ve hemen harbin zuhuru ile husule gelen mütemadi gayri tabilik içinde asıl maksadı olan Hey’i ve Fiziki ve Arzi teşkilatı vesaitini elde etmeğe fırsat bulamamıştı. Bu suretle mesaisini yalnız cevvi tetkikata vererek memleketin cevvi ahvaliyle alakadar olmuş ve 1924 den evvelki senelerde arasıra ve sonraki senelerde muntazaman İstanbul tehavulatı havaiyesini matbuata vermeği vazife edinmişti. Bugün ise Hey’i ve Fiziki Arzi tesisatımız oldukça ilerlemiş ve birçok vazaifi ilmiye meydana gelmiş ve gelmekte bulunmuş olduğundan işlerimizi ona göre sıralamak ve asıl alakadar olduğumuz mesai üzerinde yürümek zaruretinde kaldık. Ve binaenaleyh Hey’et ve Fiziki Arzi Rasathanesinin vezaifi İlmiyesi haricinde bulunan keşfi hava mes’elesini mesaimiz arasından çıkarmağa mecbur olduk. Zaten İstanbul Rasathanesinin keşfi hava ile alakadar olması, buhususda icap eden vesaiti haiz olması itibariyle değildi. Memlekette cevvi teşkilat bulunmamasından ileri gelmişti.

Paylaş99TweetleGönder
Mert Bekçi

Mert Bekçi

Artvin'den Kocaeli'ye, İzmir'den Eskişehir'e dört yıllık, çok şehirli edebiyat eğitimi. Edebiyat, dergicilik, yazarlık ve türevleriyle uğraşır.

İleri
2019’da Mutlaka Denenmesi Gereken 7 Saç Rengi

2019'da Mutlaka Denenmesi Gereken 7 Saç Rengi

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din
ListeList Özel

Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din

Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?
Teknoloji - Bilim

Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?

Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?
Gündem

Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?

Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu
Sağlıklı Yaşam

Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu

Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?
ListeList Özel

Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?

Ekranların Sessiz Kahramanları: Herkesin Tanıdığı Ama İsmini Bilmediği Türk Oyuncular
Sinema

Ekranların Sessiz Kahramanları: Herkesin Tanıdığı Ama İsmini Bilmediği Türk Oyuncular

Penis Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 8 Bilimsel Gerçek
Sağlıklı Yaşam

Penis Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 8 Bilimsel Gerçek

Matruşka Gibi! Bir Adanın İçindeki Gölün İçindeki Adanın İçindeki Gölde Yer Alan Vulcan Point Adası
Seyahat

Matruşka Gibi! Bir Adanın İçindeki Gölün İçindeki Adanın İçindeki Gölde Yer Alan Vulcan Point Adası

Kadim Zamanların Bilgi Tapınakları: Antik Dönemlerde Kurulan En Önemli 8 Kütüphane
Tarih

Kadim Zamanların Bilgi Tapınakları: Antik Dönemlerde Kurulan En Önemli 8 Kütüphane

Hava Durumunu Kontrol Etmek Mümkün Mü? Bulut Tohumlama Hakkında Bilmeniz Gereken 6 Şey
Teknoloji - Bilim

Hava Durumunu Kontrol Etmek Mümkün Mü? Bulut Tohumlama Hakkında Bilmeniz Gereken 6 Şey

Addams Ailesi Hayranları Buraya! Burcunuza Göre Hangi Wednesday Karakterisiniz?
Astroloji

Addams Ailesi Hayranları Buraya! Burcunuza Göre Hangi Wednesday Karakterisiniz?

Kendi Döneminin Çehresini Değiştiren Tarihin En Ünlü 20 Kadın Lideri
Kadın

Kendi Döneminin Çehresini Değiştiren Tarihin En Ünlü 20 Kadın Lideri

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Filenin Sultanları 2025 FIVB Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası Maç Programı
Gündem

Filenin Sultanları 2025 FIVB Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası Maç Programı

Sessiz Bir Gece Uykusu Mümkün! Horlamayı Durdurmak İçin Denemeniz Gereken 9 Şey
Sağlıklı Yaşam

Sessiz Bir Gece Uykusu Mümkün! Horlamayı Durdurmak İçin Denemeniz Gereken 9 Şey

Tartarya: Dünyanın Dört Bir Yanındaki Görkemli Yapıları İnşa Ettiği İddia Edilen Uygarlık
Tarih

Tartarya: Dünyanın Dört Bir Yanındaki Görkemli Yapıları İnşa Ettiği İddia Edilen Uygarlık

Görünce Sarılmak İsteyeceksiniz! Japonya’nın Hokkaido Adası’na Özgü 7 Sevimli Hayvan
Hayvansever

Görünce Sarılmak İsteyeceksiniz! Japonya’nın Hokkaido Adası’na Özgü 7 Sevimli Hayvan

Mikrodalga Fırından Aynalara: Wi-Fi Sinyalinizi Bozabilecek 7 Eşya
Teknoloji - Bilim

Mikrodalga Fırından Aynalara: Wi-Fi Sinyalinizi Bozabilecek 7 Eşya

Kadınlar Ne İster Diye Merak Eden Erkeklerin Bilmesi Gereken 19 Şey
Kadın

Kadınlar Ne İster Diye Merak Eden Erkeklerin Bilmesi Gereken 19 Şey

İnsan Bedeni, Hastalıklar Ve Bilimin Karanlık Yüzüne “Işık Tutan” Tartışmalı Mütter Müzesi
Seyahat

İnsan Bedeni, Hastalıklar Ve Bilimin Karanlık Yüzüne “Işık Tutan” Tartışmalı Mütter Müzesi

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?
Astroloji

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?

1 Temmuz 2025
Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem
Sağlıklı Yaşam

Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem

16 Kasım 2021
Evde İngilizce öğrenmek
ListeList Özel

Evde İngilizcenizi Geliştirmek İçin Yapabileceğiniz 12 Şey

2 Ocak 2021
Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime
Edebiyat

Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime

25 Şubat 2021
Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din
ListeList Özel

Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din

11 Ağustos 2025
Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?
Teknoloji - Bilim

Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?

11 Ağustos 2025
Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?
Gündem

Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?

11 Ağustos 2025
Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu
Sağlıklı Yaşam

Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu

11 Ağustos 2025
Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

10 Ağustos 2025
Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?
ListeList Özel

Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?

10 Ağustos 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu