ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Uzay Meraklısı ve Kandilli Rasathanesinin Kurucusu Muhammed Fatin Gökmen Hakkında 8 Bilgi

Uzay Meraklısı ve Kandilli Rasathanesinin Kurucusu Muhammed Fatin Gökmen Hakkında 8 Bilgi

Mert Bekçi Yazar: Mert Bekçi
29 Kasım 2018
Kategori: Tarih
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Share on FacebookShare on Twitter

Ülkemizdeki astronomi çalışmaları, gözlem ve araştırmalarıyla bilinen Muhammed Fatin Gökmen (1877 – 1955) vaktiyle Türkiye’deki rasathane eksikliği duyan önemli bir isim. Onun en mühim özellikleri arasında devrindeki matematik bilgisinin, astronominin, fiziğin dünyaya oranla geride kaldığını hissetmesi olur. Bu iş için kolları sıvamaktan çekinmeyen Gökmen, uzay araştırmalarının gırla gittiği günümüz dünyasında mutlaka bilmemiz gereken bir isim. Bununla beraber daha eskilerde de Türklerin astronomi ile ilgili çalışmalarına dair; Uluğ Bey’den Ali Kuşçu’ya kadar sayabileceğimiz pek çok bilimci var. Ayrıca rasathane geçmişimiz de Osmanlı dönemlerine tesadüf eder. Şimdi yıldızlarla arası iyi olan Muhammed Fatin Gökmen’in hayatına detaylıca bir bakalım.

1. Çocukluk ve ilk yıllar


Muhammed Fatin Gökmen ailecek Antalya’nın Akseki ilçesine mensuptur. 1877’de babasının Rumeli kadılığı yaptığı sırada, Rumeli’de dünyaya gelir. Babası kadılık görevlerinde bulunan Abdülgaffâr Efendi’dir. İlk tahsilini amcasından alan Gökmen, daha sonra İstanbul’a gelerek Ödemişli Mustafa Fehmi Efendi’den dersler alıp eğitimini tamamlar. Ayrıca bir müneccimbaşı olan Karlova’lı Hüseyin Hilmi Efendi’den de astronomi ve takvim üzerine dersler alır. 1901’de İstanbul Darülfünun’una girerek Fen Fakültesi’nde eğitimini sürdürür. Öğrencilik yıllarında İttihad ve Terakkiye katıldığı için bir müddet Taşkışla’da hapis yatar. Bu yıllar aynı zamanda matematik kitaplarını kurcaladığı ve Fransızca öğrenmeye başladığı zamanlardır. Gökmen, 1904’te İstanbul Darülfünun’undan birincilikle mezun olur. Ayrıca Millî Mücadele yıllarında Kuva-yı Milliye’de aktif olarak görev alır. Öyle ki İttihatçılar Şeyhülislamlık teklif etseler de o kabul etmez.

2. Batıdan getirttiği kitaplar


Fatin Bey, okuduğu üniversitenin matematik ve astronomi alanlarındaki kitapları yetersiz bulur. Öyle ki kendi yapmak istediği işler için daha ileri düzey kitaplara ihtiyaç duyar. Bu nedenle olacak matematik kitaplarını Jean Gaston Darboux’dan (1842 – 1917), astronomi kitaplarını ise Faye, Poincare ve Tisseraud’dan seçer. Tüm bunların yanı sıra Batı’dan getirttiği ilmî kitaplar da gelecekte yapmak istediği işler için ona yardımcı olur.

3. Hocalık zamanları


Mezun olduktan sonra Dârüşşafaka, Halkalı Ziraat Mektebi ve Mercan İdadisi gibi mekteplerde matematik hocalığı yapar. 1909’da Darülfünun Fen Fakültesi’ne astronomi hocası olarak getirilir. Buradaki 1933’e kadar süren akademik hayatı boyunca pek çok öğrenci yetiştiren Gökmen, geçen bu sürede dekanlık da yapar.

4. Yeni bir rasathane kurma çabaları


Gökmen, matematik ve astronomi bilimlerinde yetersiz bir düzeyde olduğumuzu bilir. Öyle ki öğrencilik yıllarında farklı kaynaklara ulaşma çabası da bize bunun habercisidir. 1867’de kurulan Rasadhanei Amire de bir uzay gözleme yeri olmaktan çok meteoroloji istasyonudur. Gerekli malzeme ve tesislerden mahrum olduğumuzu bilen Gökmen, astronomide gelişmemiz için iyi bir tesise, rasathaneye ihtiyaç duyduğumuzun farkındadır. Rasadhane-i Amire müdürlüğüne tayin edilen Fatin Bey’e yeni bir rasathane kurulması için görev verilir. Bunun için yer olarak Üsküdar İcadiye Tepesi seçilir ve Eylül 1910’da tesisi kurmak için gerekli çalışmalar başlar.

5. Kandilli Rasathanesi


1911 yılında kurulumu tamamlanan Kandilli Rasathanesi ile artık geleceğe ve gökyüzüne biz de yakınlaşmaya başlarız. Rasathanenin yapımında Belçika’daki Uccle Rasathanesi model alınır. İlk çalışmalar meteoroloji istasyonu olarak başlasa da Gökmen bunun daha ötesine gitmeyi planlar. Cumhuriyet devrine değin esaslı çalışmalara girilemeyen rasathanede; saat ayarları ve hava olayları üzerine araştırmalar yapılır. İlgisizlik gereği henüz Gökmen Bey’in aklındakiler gerçekleştirilemese de Cumhuriyet ile beraber umut verici haberler de gelir.

6. Rasathanede sonraki yıllar


Fatin Gökmen 1926 başlarına dek Türkiye’de resmî olarak kullanılan hicrî takvimdeki aybaşlarının bilimsel verilere dayanması gerektiğini savunur. Böylece hicrî takvimi modern astronominin getirdiği yeniliklerle incelemeye koyulur. Bu girişimleri sonucunda hicrî takvimdeki aybaşlarının karışıklığı giderilir ve yöntem de güncellenir. Ayrıca 1925’te Almanya’da getirilen 20 cm uzunluğundaki dürbün sayesinde de güneş lekelerinin gözlemlenmesine başlanır.

7. Fatin Gökmen’in değeri


Fatin Bey, ömrünün büyük bölümünü astronomi bilimine ve Kandilli Rasathanesi’nin gelişimine adar. Öyle ki yaptırdığı binalardan birini astronomiye yönelik önemli eserlerin olduğu bir kütüphaneye dönüştürür. Kütüphane için pek çok kitap toplayan Gökmen, yabancı eserleri de mümkün mertebe temin etme gayreti gösterir. Ayrıca kütüphanedeki kitapların tümünü inceler ve her kitabın özelliğini yazıp o kitabın içine koyarak kolaylık sağlar. Dil gelişimi ve yabancı kaynaklara ulaşabilme açısından kendisine fayda sağlayan bir özelliği daha vardır: çok iyi derecede Farsça ve Arapça, Batı dillerinde de Fransızca, İngilizce ve Almancaya hâkimdir.

8. Gökmen’in yazdığı mektup


4 Mayıs 1932 tarihli mektup Gökmen’in Yüksek Öğretim Genel Müdür Vekili Nadir Bey’e gönderdiği mektubudur. Bu mektup Gökmen’in rasathaneyi bir ilim yuvasına çevirmeye ve hava olaylarından ziyade bir astronomi araştırma tesisi olmasına yönelik niyetlerini de belli eder:

İstanbul Rasathanesi başlangıçta cevvi bir merkez olarak tesis edilmiş ve hemen harbin zuhuru ile husule gelen mütemadi gayri tabilik içinde asıl maksadı olan Hey’i ve Fiziki ve Arzi teşkilatı vesaitini elde etmeğe fırsat bulamamıştı. Bu suretle mesaisini yalnız cevvi tetkikata vererek memleketin cevvi ahvaliyle alakadar olmuş ve 1924 den evvelki senelerde arasıra ve sonraki senelerde muntazaman İstanbul tehavulatı havaiyesini matbuata vermeği vazife edinmişti. Bugün ise Hey’i ve Fiziki Arzi tesisatımız oldukça ilerlemiş ve birçok vazaifi ilmiye meydana gelmiş ve gelmekte bulunmuş olduğundan işlerimizi ona göre sıralamak ve asıl alakadar olduğumuz mesai üzerinde yürümek zaruretinde kaldık. Ve binaenaleyh Hey’et ve Fiziki Arzi Rasathanesinin vezaifi İlmiyesi haricinde bulunan keşfi hava mes’elesini mesaimiz arasından çıkarmağa mecbur olduk. Zaten İstanbul Rasathanesinin keşfi hava ile alakadar olması, buhususda icap eden vesaiti haiz olması itibariyle değildi. Memlekette cevvi teşkilat bulunmamasından ileri gelmişti.

Paylaş99TweetleGönder
Mert Bekçi

Mert Bekçi

Artvin'den Kocaeli'ye, İzmir'den Eskişehir'e dört yıllık, çok şehirli edebiyat eğitimi. Edebiyat, dergicilik, yazarlık ve türevleriyle uğraşır.

İleri
2019’da Mutlaka Denenmesi Gereken 7 Saç Rengi

2019'da Mutlaka Denenmesi Gereken 7 Saç Rengi

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi
Kadın

Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi

Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu
Sağlıklı Yaşam

Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu

Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne
Teknoloji - Bilim

Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne

Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?
Yeme - İçme

Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?

Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan
Hayvansever

Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan

Hem Sağlıklı Hem Lezzetli! Her Gün Zencefil ve Zerdeçal Tüketmeniz İçin 7 Neden
Yeme - İçme

Hem Sağlıklı Hem Lezzetli! Her Gün Zencefil ve Zerdeçal Tüketmeniz İçin 7 Neden

Yeni Flört Terimi! Fiziksel Olarak Çekici Bulmadığınız Biriyle Sevgili Olmayı Tanımlayan Shrekking Nedir?
Yaşam

Yeni Flört Terimi! Fiziksel Olarak Çekici Bulmadığınız Biriyle Sevgili Olmayı Tanımlayan Shrekking Nedir?

İkiye Ayrılan Deniz Mucizesi: Güney Kore’de Yılda Sadece İki Kez Ortaya Çıkan Jindo Denizi’ndeki Kara Parçası
Seyahat

İkiye Ayrılan Deniz Mucizesi: Güney Kore’de Yılda Sadece İki Kez Ortaya Çıkan Jindo Denizi’ndeki Kara Parçası

Araştırma: Sevgilinizin Kokusu Uyku Kalitesi Üzerinde Melatonin Takviyesi Kadar Etkili
Teknoloji - Bilim

Araştırma: Sevgilinizin Kokusu Uyku Kalitesi Üzerinde Melatonin Takviyesi Kadar Etkili

İnsanların Yaş Aldıkça Sevmeye Başladığı 14 Basit Şey
Yaşam

İnsanların Yaş Aldıkça Sevmeye Başladığı 14 Basit Şey

Haftalık Burç Yorumları: 8-14 Eylül Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 8-14 Eylül Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

Masalsı Bir Yer! Ateş Böceklerinin Aynı Anda Yanıp Söndüğü Anamalai Tiger Koruma Alanı
Ekoloji

Masalsı Bir Yer! Ateş Böceklerinin Aynı Anda Yanıp Söndüğü Anamalai Tiger Koruma Alanı

Dünyanın En Küçük 3. Ülkesi Nauru Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Dünyanın En Küçük 3. Ülkesi Nauru Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Soru İşaretlerini Gideriyoruz! Umumi Tuvaletlerden Hastalık Bulaşır Mı?
Sağlıklı Yaşam

Soru İşaretlerini Gideriyoruz! Umumi Tuvaletlerden Hastalık Bulaşır Mı?

Gelirlerse İlk Durakları Burası Olacak! Kanada’daki Dünyanın İlk UFO Pisti
Seyahat

Gelirlerse İlk Durakları Burası Olacak! Kanada’daki Dünyanın İlk UFO Pisti

Popüler Filmlerle İlgili En Sıkı Takipçilerini Bile Şaşkına Çevirecek 9 Bilgi
Film

Popüler Filmlerle İlgili En Sıkı Takipçilerini Bile Şaşkına Çevirecek 9 Bilgi

Dünyada Sadece Bir Ülkede Yok! Sivrisineklerin Yaşayamadığı Ülke Hangisi?
Ekoloji

Dünyada Sadece Bir Ülkede Yok! Sivrisineklerin Yaşayamadığı Ülke Hangisi?

Aman Dikkat! Buzdolabı Kapağında Asla Saklamamanız Gereken 5 Besin
Yaşam

Aman Dikkat! Buzdolabı Kapağında Asla Saklamamanız Gereken 5 Besin

Hitler’in Polonya’daki Gizli Üssü “Kurt İni” Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Tarih

Hitler’in Polonya’daki Gizli Üssü “Kurt İni” Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?
Astroloji

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?

1 Temmuz 2025
Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem
Sağlıklı Yaşam

Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem

16 Kasım 2021
Evde İngilizce öğrenmek
ListeList Özel

Evde İngilizcenizi Geliştirmek İçin Yapabileceğiniz 12 Şey

2 Ocak 2021
Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime
Edebiyat

Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime

25 Şubat 2021
Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi
Kadın

Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi

11 Eylül 2025
Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu
Sağlıklı Yaşam

Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu

11 Eylül 2025
Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler

10 Eylül 2025
Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne
Teknoloji - Bilim

Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne

10 Eylül 2025
Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?
Yeme - İçme

Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?

10 Eylül 2025
Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan
Hayvansever

Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan

9 Eylül 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu