Çok sayıda apartmanın bir arada bulunduğu ve yüzlerce insanın yaşam alanı konumundaki siteler günümüzde oldukça yaygın. Öyle bazı büyük sitelerin içerisinde alışveriş merkezleri, spor salonları, restoranlar ve kafeler bile var. Ancak bugün “devasa” olarak nitelendirdiğimiz bu sitelerin, 1800’lerin ikinci yarısında ortaya çıkan bir yapıyla kıyaslandığında gerçekten hayli küçük kaldığını söylersek, ne dersiniz? Öyle ki bu yazımıza konu olan yapı, kaynaklarda bir şehir olarak tarif ediliyor! Kowloon Walled City veya Kowloon Duvar Şehri olarak adlandırılan yapı pek çok özelliğiyle tarihteki en sıra dışı yerleşim yerlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Örneğin bir zamanlar dünyanın en yoğun nüfuslu yeri olan Kowloon Duvar Şehri yüzlerce farklı binadan oluşan tek bir yapı gibi görünüyor! Daha dorusu görünüyordu. İşte Kowloon Duvar Şehri hakkında bilmeniz gerekenler.
Kowloon Duvar Şehri’nin sıra dışı hikâyesini hakkıyla anlatabilmek için tarihte biraz geriye, 1856 yılına gitmek gerekiyor
1856, Çin ile Birleşik Krallık ve Fransa arasındaki II. Afyon Savaşı’nın başladığı tarih. Savaşın detaylarından bahsetmeyeceğiz. Ancak 1860 yılında sona eren kanlı çatışmaların ardından Birleşik Krallık’ın Kuzey Hong Kong Adası’ndaki Kowloon bölgesini ele geçirdiğini söylemek zorundayız. Çünkü bu gelişme Kowloon Duvar Şehri’nin tarihi için oldukça önemli.
II. Afyon Savaşı’nın ardından Kowloon bölgesi büyük oranda Birleşik Krallık kontrolüne geçti
Ancak çok önceki yıllarda bir Çin karakolunun yer aldığı ve daha sonra Kowloon Duvar Şehri haline gelecek olan bölge, mağlup ülkenin askerleri tarafından kontrol ediliyordu. Askerler için bir yaşam olanı olan bölge, çeşitli direniş faaliyetlerinin de merkez üssü konumundaydı. Fakat daha sonra taraf ülkeler arasında yapılan anlaşmalarla, bölgedeki Çin askerlerinin varlığı da sona erdi. Kowloon, sivil yerleşimcilere bırakılıdı.
Kowloon Duvar Şehri, her yıl artan bina ve yerleşimci sayısı ile giderek büyüyen bir yapıya dönüştü
Ancak bölgenin kaderi, II. Dünya Savaşı’nın ardına yaşanan mülteci patlaması ile önemli ölçüde değişti
Bölgedeki yoksulların birincil sığınağı olan Kowloon’daki binaların ve burada yaşayan insanların sayısı savaş sonrasında önemli ölçüde arttı
Nihayet bölge Kowloon Duvar Şehri halini aldı!
Kowloon, 300’den fazla binanın neredeyse birbirine değecek kadar yakın ve bağlantılı olduğu kaotik bir yerleşim yerine dönüştü!
Bazı kaynaklara göre şehir, en kalabalık olduğu dönemde 50.000 kişiye ev sahipliği yapıyordu
Bazı kaynaklara göre ise 35.000’den fazla insan bu sıkışık dünyada bir arada yaşıyordu. Bu noktada Kowloon Duvar Şehri’nin gerçek bir şehir olmadığını yalnızca birbiriyle bağlantılı yüzlerce binadan söz ettiğimizi hatırlatalım. Böylece “şehirdeki” nüfus yoğunluğu ve sıkışıklık, zihninize daha kolay canlanabilir!
Kowloon Duvar Şehri binlerce farklı insandan, yüzlerce farklı binadan, iç içe geçmiş onlarca farklı caddeden oluşan fakat tek bir yapı gibi görünen devasa bir yerleşim yeriydi!
Şehir, dışarıdan bakıldığında devasa bir sura benziyordu. Dış dünyaya açılan ilk apartmanların arasından geçtikten sonra ise ziyaretçileri yeni bir şehir ve yeni bir yaşam karşılıyordu. Kendine özgü kuralları olan bir yaşam…
Kowloon Duvar Şehri’nde dış dünyadaki kurallar geçerli değildi
Örneğin Kowloon Duvar Şehri sakinleri herhangi bir işte çalışmak için diplomaya ihtiyaç duymuyordu
Öte yandan bu sıra dışı yaşam alanı, Karanlık Şehir olarak da isimlendiriliyordu
Çünkü gerçekten de karanlıktı. Yüzlerce binadan oluşan duvarlar “şehrin” sokaklarına Güneş ışığının girmesine olanak vermediğinden bazı kaynaklarda bu yerleşim yerinden Karanlık Şehir olarak da bahsediliyor.
Şehir, 1950’li yılların başında bölgedeki suç çetelerinin kontrolüne geçti
Yerel polislerin yakınından geçmekten dahi çekindiği bu özerk yaşam alanı çetelerin yönetimi altında kumar, uyuşturucu ve fuhuş gibi suç unsurlarının merkez üssü haline geldi. Ancak bu, uzun yıllar boyunca kendi haline bırakılan şehrin özellikle de 1980’leirn sonunda dikkatleri üzerine çekmesine neden oldu.
Resmi yetkililer, 1980’lerin sonunda artık Anarşi Şehri olarak adlandırılan yapıyı yıkma kararı aldılar
1987’de ilan edilen yıkım kararı, tahliye işlemlerinin ardından ancak 1993 yılında başlayabildi. 1994 senesinde ise bir zamanlar dünyanın en kalabalık yerleşim yeri olan Kowloon Duvar Şehri, tamamen ortadan kaldırılmıştı.
Bugün, Kowloon Duvar Şehri’nin kalıntıları üzerinde Kowloon Walled City isimli park yükseliyor
İşte tarihin en ilginç “şehirlerinden” biri olan Kowloon Duvar Şehri’nden bazı etkileyici fotoğraflar
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Kaynak: 1