İstanbul, pek çok açıdan dünyadaki en önemli şehirlerden biri. Bu kadim şehri önemli hale getiren özelliklerinden birisi de elbette şehirdeki tarihi yapılar. İstanbul, pek çok farklı medeniyetten oldukça kıymetli tarihi yapılara ev sahipliği yapıyor. İşte, Kız Kulesi de bu önemli ve tarihi yapılardan biri. Kız Kulesi hakkındaki ilk kayıtlar milattan önce 400’lü yıllara tarihleniyor. Atinalı bir asker tarafından yaptırılan ahşap kule, Bizans ve sonraki Osmanlı dönemlerinde de varlığını sürdürüyor. Yapının bugünkü hali ise Bizans döneminde ortaya çıkıyor. Yani İstanbul’daki en önemli Bizans eserlerinden birisi olan Kız Kulesi, boğazın en güzel yerinden binlerce yıllık bir tarihe ve İstanbulluların yaşamına tanıklık ediyor. Ancak bir de kulenin yangınlar, depremler, yıkımlar ve restorasyonlarla dolu kendi tarihi var! Kız Kulesi, yıllar sonra yeniden restorasyon çalışmaları ile gündeme geldi. Ancak bu sefer yapılan çalışmalar, “kulenin yıkıldığı” iddialarını gündeme getirdi! İşte Kız Kulesi’nin restorasyon çalışmaları ile dolu tarihi hakkında bilmeniz gerekenler…
Kız Kulesi, İstanbul’un fethedilmesinden bu yana pek çok kez yenilendi
İstanbul’da 1509 yılında meydana gelen ve “küçük kıyamet” adı verilen deprem, tarihi kentteki pek çok yapıyı etkiledi. Depremde hasar gören yapılardan biri de Kız Kulesi idi. Kız Kulesi, yaşanan depremin ardından Yavuz Sultan Selim döneminde restore edildi. 1692 yılında meydana gelen başka bir deprem de yapının hasar görmesine ve bir kez daha onarılmasına neden oldu.
1721 yılında kuleye bir fener inşa edildi. 1729 yılına gelindiğinde bu fenerdeki kandil nedeniyle çıkan yangında ahşap olan yapı nerdeyse tamamen yandı
Bu nedenle bir kez daha kulede bakım ve onarım çalışmaları başladı. Kız Kulesi’nin kurşun kubbeli bölmesi de bu dönemde inşa edildi.
Kız Kulesi, bugünkü görünümüne büyük oranda II. Mahmud döneminde kavuştu
İstanbul’da 1766 yılında büyük ve şiddetli bir deprem meydana geldi. 1779-1803 yılları arasında Kız Kulesi’nde önemi bakım ve onarım çalışmaları yapıldı. Ancak kulenin Osmanlı dönemindeki son büyük onarım çalışması II. Mahmud döneminde gerçekleştirildi. 1832 yılında yapılan onarım çalışmaları sonunda Kız Kulesi bugünkü görüntüsüne kavuştu.
Özellikle II. Dünya Savaşı’nın sürdüğü yıllarda Kız Kulesi’nde önemli yenileme çalışmaları yapıldı. Kulenin bazı bölümleri bu dönemde yıkıldı betonarmeye dönüştürüldü
1965 yılına gelindiğinde ise kuledeki sarnıç, üzerine beton dökülerek kapatıldı. 1944 yılında kuleye ilave edilen bazı yapılar söküldü. 1999’daki Marmara Depremi’nden sonra Kız Kulesi’nde bir kez daha güçlendirme çalışmaları yapıldı. Kısacası Kız Kulesi, tarih boyunca çeşitli sebeplerle bazıları çok ciddi boyutlara ulaşan hasarlar gördü. Bu nedenle yine tarih boyunca kulede önemli bakım onarım restorasyon çalışmaları yapıldı…
Kız Kulesi bir kez daha restorasyon çalışmaları ile gündemde
Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları 2021 yılında başladı. Restorasyon çalışmaların 2022’nin sonunda tamamlanması ve 2023 yılında anıt eser ve müze olarak hizmet vermesi planlanıyor.
Ancak 2021 yılında başlayan restorasyon çalışmaları büyük bir tepkiye neden oldu
Tepkinin sebebi ise sosyal medyada restorasyon çalışmalarına dair paylaşılan bazı görüntülerdi. Görüntülerde, dış cephesi brandalarla kaplı yapının bazı kısımlarının yerinde olmadığı görülüyor! Bu görüntüler Kız Kulesi’nin yıkıldığı iddialarının ortaya atılmasına neden oldu ve çok sayıda sosyal medya kullanıcısının tepkisini çekti!
Kulenin yıkıldığı iddiaları üzerine Kültür Varlıkları ve Müzeler Müdürlüğü tarafından restorasyon çalışmaları hakkında bir açıklama yapıldı
Yapılan açıklamada, 1940’lı yıllardaki yangın sonrasında yapılan betonarme yapının depreme karşı dayanıklı olmadığı bu nedenle yapının kuleden uzaklaştırıldığı ve özgün malzemesi ile restorasyon çalışmalarının devam ettiği ifade edildi. Ayrıca bunu evrensel restorasyon ilkelerine uygun rutin bir durum olduğu belirtildi. Restorasyon çalışmalarına katılan bazı uzmanlar da betonarme yapının taşıyıcı özelliğini yitirdiğini ve yapının ahşap iskeletli olacak şekilde yenilendiğini ifade ediyor. Ayrıca yenileme çalışmalarında yer alan uzmanlar, restorasyon tamamlandıktan sonra Kız Kulesi’nin 1940’lı yıllardaki müdahalelerden önceki görünümüne kavuşacağını belirtiyorlar.
