Kırk uçurma (kırk çıkarma) bebeğin doğumundan kırk gün geçtikten sonra yapılan geleneğe veya ritüele verilen isimdir. Bu gelenek, anne ve bebeğin birbirini tanımaya çalıştığı kırk günün ardından yıkanmalarını ve dışarı çıkıp sosyalleşmelerini sağlar. Peki bu işin aslı nedir? Kırk uçurma nedir ve nasıl yapılır? Bu dini bir gelenek midir? 40 uçurma sepetine neler konur? Bu konuyla ilgili bilmeniz gereken her şeyi anlattık.
40 uçurma, eski bir şaman geleneğidir ve Göktürklere kadar uzanır. Bu gelenek, anne ve bebek için önemli olan kırk gün geçtikten sonra (lohusalığın bitimi), anne ve bebeğin dualar içinde banyo yapmasını ve yakınlarını ziyaret etmesini içerir. Kırk günlük süre zarfı içinde anne ve bebek arasında önemli bir bağ oluşur ve bu süreç bittikten sonra 40 uçurma adı verilen bir tören yapılır.
Dini bir gelenek olmasa da sadece iyi niyet ve duadan oluştuğu, sosyal bağları güçlendirdiği ve insanın yüreğini ferahlattığı için günümüzde de sıklıkla yapılmaktadır.
Kırk uçurma nasıl yapılır?
Hemen “bebeğin kırkında ne yapılır?” sorusuna cevap verelim. Kırklama veya kırk çıkarma olarak da bilinen bu gelenekte, kırk gün geçtikten sonra anneyle bebek birlikte banyo yapar ve gezmeye çıkar. Elbette yapılacak olan banyoda ve kırklama gezisinde uygulanması gereken bazı ritüeller vardır.
Anne ve bebeğe banyo yaptıracak olan kişi önceden belirlenir ve bu kişiye kırklama annesi denir. Kırklama annesi genelde bir aile büyüğü veya bir aile dostu olur. Kırklama banyosu sabah erken saatlerde evde yapılır. Banyoyu yaptıracak olan kırklama annesi gelirken yoldan 40 taş veya mevsim çiçeği toplar. Taşlar ve çiçekler sterilize edildikten sonra dualar edilip kırklama banyosundaki suya atılır. Ayrıca suyun içine nazardan korusun diye nazar boncuğu, ayı ve güneşi temsil etsin diye gümüş ve altın atılır.
Su hazırlandıktan sonra kırklama annesi abdestini alır ve dua ederek ellerini 40 kere suyun içine batırıp çıkarır. Ardından, ilk önce bebeğin başından aşağıya, daha sonra annenin başından aşağıya 40 tas su dökülür. Bu ritüel uygulanırken dualarla birlikte “su aşağı, boyu yukarı olsun, su gibi ömrü uzun olsun!” cümlesi kurulur. Banyo bittikten sonra anne ve bebek kırk çıkarma için hazırladıkları yeni elbiseleri giyerek geleneğin ikinci adımına geçerler.
Kırk çıkarma sepeti ve 7 ev gezmesi
Genelde aile büyüklerinin ziyaret edildiği ikinci adımda, anne ve bebeğin evden çıkışı kutlanır ve lohusalığı geçen annenin ferahlaması sağlanır. Ziyaret edilen evlerde anneye sütünün bol olması dileğiyle yarım bardak su verilir ve annenin bu suyun hepsini içmesi gerekir. Ayrıca ziyaret edilen evlerde her birinin ayrı anlamı olan tuz, şeker, un ve pirinç gibi şeyler verilir. Ancak bu gelenek eski zamanlarda kaldı. Günümüzde kırk uçurma sepetleri hazırlanıyor ve bu sepetin içine koyulan malzemelerin anlamları üzerlerine yazılıyor. Ziyaret edilen evlerde bu malzemeler dağıtılıyor. Peki bu sepetin içine hangi malzemeler koyuluyor?
Un: Uzun bir ömrü olsun.
Yumurta: Gürbüz ve sağlıklı olsun.
Bozuk para: Maddi açıdan sıkıntı çekmesin.
Şeker: Tatlı dilli olsun.
Tuz: Tuz gibi temiz ve kolay giden bir ömrü olsun.
Pamuk: Güzel yaşlansın, huzur ve refah içinde olsun.
Adım Caner Cem Martı, 1996 yılında Bartın'da doğdum. 2010 yılında geçirdiğim kaza sonucunda vücudumun %99'u felç kaldı. 2015'ten bu yana bazı cihazlar yardımıyla internet ortamında çalışabiliyorum. İçerik editörlüğü ve sosyal medya uzmanlığı gibi alanlarda tecrübe sahibiyim, ancak asıl uzmanlık alanım SEO uyumlu makale yazmak. Ayrıca front-end tasarımlar yapıyorum. Sinema, spor ve tarih gibi konular çok dikkatimi çekiyor. Özellikle sinema tutkunuyum.
