Frigya mitolojisinde bir ana tanrıça olan Kibele’ye dağ zirvelerinde tapınılırdı ve Kibele adeta doğa ile özdeşleştirilmiş bir tanrıçaydı. Bereket tanrıçası Kibele, özellikle bazı vahşi hayvanlarla ilişkilendirilmiş. Anadolu’da ise çok sayıda Kybele anıtı bulunmakta. Peki bereket tanrıçası olarak da bilinen Tanrıça Kibele kimdir? Kibele heykeli nerededir? Tanrıça Kibele hangi uygarlığa aittir? Kibele ne demek? Tanrıça Kibele heykeli hangi uygarlığa aittir? Tüm merak edilenleri sizin için yanıtladık. Hazırsanız tanrıça Kibele’yi biraz yakından tanıyalım.
Tanrıça Kibele kimdir?
Ana tanrıça inanışı Anadolu ve civarında M.Ö. 6500’lere dek uzanır. Çok tanrılı inanışın egemen olduğu bu bereketli topraklarda bütün tanrılara sözü geçen bir figür tartışmasız önem arz eder. Doğurganlığın ve bereketin simgesi olan bu figüre tarihte oldukça sık rastlanılır. Arkeolojik çalışmalar sonucu ana tanrıça kültürünün kaynağı Frigya Medeniyeti ve Friglerin bereket tanrıçası Kibele’ye kadar uzanmakta. Oldukça önem taşıyan bu bulgular Anadolu’nun köklü tarihi bakımından pek çok medeniyete örnek olmuştur.
Toprak tanrıçası Kibele, neyi temsil eder?
Peki tanrıça Kibele neyi temsil eder? Tanrıça Kibele yukarıda söz ettiğimiz gibi bereket tanrıçasıdır. Tüm yaşamları tarıma dayanan toplumlarda bolluk ve bereket en önemli tanımlar arasına girer. Bu nedenle Kibele önemli bir tanrı figürü olarak karşımıza çıkar. Bahsettiğimiz bereket kavramı ise kadına has bir özellik olan doğurganlık ile temsil edilir. Tanrıça Kybele heykeli incelendiği zaman iri bir kadın figürü çizilerek doğurganlık yani bereketin sembolize edildiği görülür. Kibele figürünün yanında yer alan iki hayvan ise leopar. Leopar hayvanların kraliçesidir ve sonsuz özgürlüğü temsil eden bir sembol niteliğindedir. Tanrıça Kibele pek çok dini ve dilleri de etkisi altına almış bir tanrıçadır. Özellikle kullandığımız dile 9000 yıl öncesinden etki edebiliyor olması oldukça önemli bir nokta.
Heykeli nerede bulunur?
Tanrıça Kibele heykeli nerede sorusunun yanıtı kesin olarak bilinmemekte. Çünkü Anadolu’nun dört bir tarafında bulunan Kibele heykelleri bu soruya net bir yanıt vermeyi zorlaştırıyor. Ayrıca genel hatlarıyla bahsettiğimiz Tanrıça Kybele heykeli farklı figürlerde karşımıza çıkmaktadır. Son olarak 2017 yılında Ordu’da bulunan 2100 yıllık Kybele Tanrıça heykeli daha zarif bir kadın görünümü yansıtmakta. Yine aynı şekilde burada kendisine leopar yerine aslan eşlik etmektedir. Genellikle yüksek noktalarda yer alan Tanrıça Kybele heykelleri sergilendikleri müzelerde oldukça yoğun ilgi görüyor. Özellikle Frig vadisi olarak anılan Eskişehir, Kütahya, Afyon civarında yapılan kazılarda ulaşılan değerli heykeller günümüzde hala oldukça fazla ilgi görmekte.
Bonus: Kibele efsanesi
Son olarak bereket tanrıçasının hikayesinden bahsetmek isteriz. Tanrıça Kybele mitoloji sayfalarında oldukça kıymetli bir figür olduğu için bugüne kadar onun hakkında pek çok efsane anlatılmış. Bu efsanelerden en çok rağbet göreni Bereket Tanrısı Kibele efsanesi olarak da bilinen Kybele ve Attis’in öyküsü. Tanrıça Kibele tapınağının hizmetlisi olan ölümlü Attis’e aşık olmuş. Attis’de Kibele’ye karşı aynı yoğun duyguları beslemektedir. Ancak Kibele tutkuyla bağlı olduğu aşkını çok kıskandığı için ona bekaret yemini etmesini şart koşar. Attis de bu yemini etmeyi kabul eder. Fakat Attis günün birinde ölümlü bir kıza tutkuyla aşık olur ve Kibele’ye verdiği sözü unutur. Attis bu kızla evlenmeye karar verir ve yakın zamanda düğünleri olacaktır. Ancak görkemli düğünün davetsiz bir misafiri vardır; tanrıça Kibele. Attis, Kybele’yi karşısında görünce ona verdiği sözü ve ettiği yemini hatırlar ve çok üzülür. Attis bu kedere daha fazla dayanamaz ve cinsel organını keser. Kanlar içerisinde yerde kıvranan Attis’in bu şekilde acı çekmesine Kibele dayanamaz ve onu hemen orada bir çam ağacına dönüştürür. O günden sonra çam ağaçları dört mevsim yemyeşil kalır ve çam kozalağı artık Attis’in sembolü haline gelir. Tanrıça Kybele efsanesi olarak da bilinen bu efsane dilden dile anlatılarak günümüze kadar ulaşır.
