Nobel edebiyat ödüllü yazar Jose Saramago Portekiz’in dünyaya kazandırdığı en büyük ve değerli muhalif seslerden biridir. Romanlarında hiçbir zaman gerçek isimler ve mekanlardan bahsetmez. Adı ve coğrafyası belli olmayan ülkelerde, kimliksiz insanların hayatlarıyla eleştirir çarpık dünya düzenini. Onun dahiyane kurgularındaki metafor, etkileyici ve okuyanı şaşırtan şiddettedir.
Sevindirici düzeyde üretken bir yaşam süren yazarın, siyasal düzen ve kabullenen toplum üzerine eleştiri bombaları yaptığı romanlarından alıntıları derledik.
1. “Körler ülkesinde tek gözlüler baş olur.”
(Körlük)
2. “Kurbanın kendi celladı üzerinde hiçbir hakkı yoksa adalet yok demektir.”
(Körlük)
3. “Ertesi gün hiç kimse ölmedi.”
(Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş)
4. “İnsanın düşüncelerini değiştirebilmesi için sağlam bir umuda bel bağlaması yeterli…”
(Körlük)
5. “Herkes elinden geleni yapsa dünya kesinlikle daha iyi bir yer olurdu.”
(Filin Yolculuğu)
6. “Daha bir saniye önce iyi hırsızı övüp kötü hırsızı söven bu adam, ikisi arasında bir fark olmadığını anlayamadı.”
Belki ikisi birbirinden farklıydı ama, bu onun sandığı gibi bir fark değildi, çünkü iyiyle kötü kendi başlarına var olmazlar, iyi kötünün, kötü de iyinin yokluğudur.
(İsa’ya Göre İncil)
7. “İnsan aklı, kendi yarattığı canavarlara teslim olacak kadar ileri gidebiliyordu.”
(Körlük)
8. “Hepimiz, bilgili olduğumuz kadar cahiliz de.”
(Kabil)
9. “Toprak toprağa, küller küllere, toz toza, sonu olmayan başlayamaz, hiçbir şey başlamadan son bulmaz.”
(İsa’ya Göre İncil)
10. “Korku insanı kör eder, dedi koyu renk gözlüklü genç kız.”
Haklısınız, gözlerimiz görmemeye başlamazdan önce bizler zaten kör olmuştuk, korku bizi kör etmişti, aynı korku yüzünden körlüğümüz sürüp gidecek.
(Körlük)
11. “Vicdanlar olması gerekenden daha fazla susarlar, o yüzden yasalar yaratılmıştır.”
(Bütün İsimler)
12. “… ejderhayı öldürmenin yolu, kafasını kesmekten geçer, tırnaklarını törpüleyerek bir yere varamayız.”
(Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş)
13. “…ölüm anı tüm anların en kısasıdır, bir iç çekilir ve tamam.”
Bir benzetme yapmak gerekirse, bu olay kimsenin üflemesine gerek kalmaksızın kendi kendine sönen bir muma benzetilebilir.
(Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş)
14. “Göz belki de insan bedeninin içinde hâlâ bir ruh barındıran tek uzvudur ve insanlar gözlerini yitirdiklerinde…”
(Körlük)
15. “Bu dünyanın bir yanlışlıklar komedyası olduğunu söylemekten bıkmayacağız.”
(Bilinmeyen Adanın Öyküsü)
16. “Ölüm ortadan kalktığında, diriliş de olmayacaktır, dirilme umudu ortadan kalktığında da kilise yok olur.”
(Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş)
17. “En güzel bardaklarımızı çıkaracağım ve temiz su içeceğiz.”
(Körlük)
18. “Görmekle dokunmak arasında bir ilişki olduğunu okumuştum bir yerlerde…”
Gözler toprağa dokunmadan parmakların ötesini görebilir, parmaklarsa gözün ne hissettiğini hiçbir şeye dokunmadan anlayabilirmiş.
(Mağara)
19. Yapacağımız her hareketten önce ciddi olarak düşünmeye başlasak, vereceği sonuçları önceden kestirmeye çalışsak…”
“…önce kesin sonuçları, sonra olası sonuçları, sonra rastlantısal sonuçları, daha sonra da ortaya çıkması düşünülebilecek sonuçları düşünmeye kalksak, aklımıza bir şey geldiğinde, bulunduğumuz yere çakılır, hangi yöne olursa olsun bir adım bile atamazdık.”
(Körlük)
