Attila İlhan’dan Sunay Akın’a, Orhan Veli’den Vedat Türkali’ye kadar birçok şairin şiirlerine de konu ettiği, romantik ve nahif duygularımızın mekanı olan vapurlar, boğazın ve hatta İstanbul’un simgelerinden kabul edilir.
Kökeni eskiye dayanan boğazdaki ulaşım faaliyetleri Osmanlı Devleti zamanına dek uzanmakta. Dönem koşullarında boğazdaki ulaşım ve taşımacılık ihtiyaçlarını gidermesi için kurulan Şirket-i Hayriye 1945 yılına dek bu görevle çalışır. Ardından konu hakkında karar yetkisi olan sorumluların girişimleri devam edince vapurların bizler için önemi de devam etti.
Her gün 39 iskeleden onlarca sefer gerçekleştiren şehit hatlarında kullanılan vapurların isimlerini seçmek için belirli sebepler arandı. Genellikle ismi anılması gerektiğine inanılan tarihi şahsiyetlerin isimlerinin hangi kriterlere göre verildiği bilinmez ancak toplum nazarında kabul görmüş kişilerin seçildiği görülmektedir.
Bu vapurların da aralarında bulunduğu şehir hatlarında geçtiğimiz yılın verilerine göre deniz yolunu kullanan yolcu sayısı 2018 Ekim ayına dek 9 aylık süre içinde yaklaşık 30 milyon olarak açıklandı. Bu veri deniz ulaşımının bu kent için var olan önemini yeterince ortaya koymaktadır.
Boğazın trafiğinde martılara simit attığımız, kitabımızı okuduğumuz veya amatör müzisyenlerin söylediği güzel şarkılara eşlik ettiğimiz bu vapurların isimleri hangi şahsiyetlerden geliyor?
1.Ahmet H. Yıldırım
Ahmet Hulusi Yıldırım, 1984-1988 yılları arasında Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nde Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür olarak birçok projeye imza attı. Ahmet Hulusi Yıldırım’ın İzmit Körfezi’nde Eskihisar – Topçular arasına kurduğu Araba vapuru hattının yanında, yeni, modern gemiler ve kıyı emniyeti fenerlerini güneş enerjisine dönüştürmesi projelerinin altında da imzası bulunuyor.
Hala çalışan 50 adet motorlu gemi, onun çabaları sonrası dönemin sorumlu kuruluşu olan TDİ bünyesine dahil oldu.
2.Emin Kul
Türk sendikacılığında önemli bir isim olan Emin Kul sendikalaşma döneminde defalarca başarısızlığa uğramış olsa da sonunda istediğini elde edip Denizciler Sendikasının kurucusudur.
Bir dönem Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanı olarak da görev yapan Kul, Şubat 2004 tarihinde vefat etti.
3.İsmail Hakkı Durusu
Atatürk, Padişah Vahdettin tarafından 9. Ordu Kıt’aları Müfettişi olarak görevlendirildikten sonra kendisi ve beraberindeki 18 subayı Samsun’a götüren Bandırma Vapuru’nun kaptanıdır. Kurtuluş Savaşı’nı başlatacak olan ekibi 61 saatlik zorlu yolculuğun ardından Samsun’a ulaştırır.
Soyadı kanunu çıktıktan sonra “Durusu” soyadını alan tarihi kişilik, Karaköy-Kadıköy hattındaki bir vapurda yaşatılıyor.
4.Fahri S. Korutürk
Türk Deniz Kuvvetleri eski komutanlarından olan Fahri Sabit Korutürk, 1973-1980 yılları arasında da Cumhurbaşkanlığı yapmış ve Cumhuriyet’in Cumhurbaşkanları listesinde 6. Sırada bulunmaktadır.
5.Prof. Dr. Aykut Barka
Şehit Hatları’nda ismi vapura verilmesi uygun bulunan bir başka isim Prof. Dr. Aykut Barka. Kendisi, sismoloji alanında önemli isimlerden biridir. Türkiye’nin yaşadığı 17 Ağustos depremi sonrası en ufak bir sarsıntıda aklımıza gelip sorular yönelttiğimiz isimlerin başında gelir.
Barka, 2002 yılında hayatını kaybetti.
6.Nurettin Alptoğan
Eski adı Bayraklı olan gemiye ismi verilen Alptoğan, Türkiye Denizcilik İşletmelerine makine mühendisi olarak girmiş ve uzun süreler bu kurumda çalışmış.
Aynı kurumun başkan yardımcılığını da yapan bu tarihi şahsiyet aynı zamanda Atatürk’ün Nutuk’ta anlattığı Sakallı Nurettin Paşa’nın da torunudur.
7.Metin Sülüş
Kıbrıs Barış Harekatı’nın ikinci gününde yanlış istihbarat sonrası kendi uçaklarımızın vurduğu Kocatepe gemisinin makine dairesinden sorumlu subayı Binbaşı Metin Sülüş’tür.
Bu elim kazada kendisiyle birlikte 53 denizci şehit düşmüştür.
8.Şehit İlker Karter
Üsteğmen rütbesiyle Kıbrıs Barış Harekatı’nda görev alan Pilot İlker Karter bu harekatın tek hava şehididir.
9.Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça
Listenin ikinci profesörü olan Yavaşça, tıp doktoru olmasından ziyade musikiye olan ilgisi nedeniyle dikkat çeken bir isimdir. Bu alanda birçok ciddi ödülün de sahibidir.
