Ülkemizde art arda yaşanan korkunç kadına şiddet olayları, incel kavramını yeniden gündeme getirdi. Sadece Türkiye’de değil dünya da tartışılan bu kavram, 1990’ların sonunda yalnızlık ve sosyal dışlanma yaşayan bireylerin bir araya gelmesiyle ortaya çıktı. Nasıl mı? 1997 yılında Toronto’da genç bir kadın tarafından kurulan “Involuntary Celibacy Project” (İstemsiz Bekarlık Projesi), toplumun ön yargılarıyla mücadele eden kişilere destek sağlamak amacıyla oluşturulmuştu. Bu proje, başlangıçta kadınlar ve erkekler için bir arkadaşlık ve sohbet alanı sunuyordu. Ancak zamanla incel kültürü, bu olumlu başlangıcından uzaklaşıp kadın düşmanlığına dayalı bir ideolojiye dönüştü. Peki, incel kültürü nedir?
İncel kavramı, “involuntary celibate” ifadesinin kısaltması olarak, romantik bir ilişki kurmakta zorlanan veya uzun süre yalnız kalan bireyleri tanımlıyor
Başlangıçta cinsel çekim eksikliğini ve romantik hayal kırıklıklarını ifade eden bu terim, zamanla internette yayılan nefret dolu bir kültür haline geldi. İncel gruplarının büyük çoğunluğunu erkekler oluşturuyor ve bu topluluklar, kadınları romantik başarısızlıklarının nedeni olarak suçluyorlar. Özellikle “Stacy” ve “Chad” gibi karakterler üzerinden oluşturulan cinsiyetçi dil, kadınları manipülatif, erkekleri ise genetik olarak üstün veya başarısız kategorilerine ayırıyor. Bu gruplar arasında, kadınlara karşı duyulan öfke derinleşiyor ve şiddet dolu ideolojilere evriliyor.
Başlangıçtaki anlamını kaybeden incel kültürü, yaklaşık 30 yıllık bir sürede kadına nefretle özdeşleşen bir topluluğa evrildi. Yakın zamanda ise ülkemizde yaşanan korkunç cinayetler bu terimi yine gündeme getirdi
4 Ekim’de İstanbul’un Fatih ilçesinde iki kadını canice öldüren Semih Çelik, cinayetlerinin ardından intihar etmişti. Bu kan donduran olayın üstüne incel kültürü nedir merak edilmeye başladı. Çünkü Türkiye’de incel toplulukları, kadın düşmanı içeriklerle dolu paylaşımlar yaparken, zaman zaman ırkçı söylemler de yayıyorlar. Türkiye’deki çevrim içi topluluklarda bu tür içeriklerin yer aldığı gözlemleniyor ve bu platformlar hızla genişliyor.
Günümüzde incel kültürü, kadınlara karşı düşmanca inanışlar besleyen ve bazı korkunç saldırılarla ilişkilendirilen bir ideoloji haline gelmiş durumda
İncellerin sosyal medya platformlarında birçok topluluğu var ve ne yazık ki teknoloji şirketlerinin bu toplulukları kapatmak gibi önlemleri tam olarak sonuç vermiyor. İncel kültürü, özellikle 2014 ve 2018 yıllarında Kuzey Amerika’da meydana gelen kitlesel saldırılarla daha fazla dikkat çekti. Bu olaylar, incel hareketiyle bağlantılı genç erkekler tarafından gerçekleştirilmişti. Özellikle, kadınlara yönelik şiddet ve düşmanlık üzerine kurulu bu ideoloji, medyada daha fazla yer bulmaya başladı.
2021 yılında yayınlanan bir raporda, Avrupa’da incel topluluklarının en fazla üyeye sahip olduğu ülkeler Almanya, İngiltere, İsveç ve İtalya olarak sıralanıyor
Bu rapor, çevrim içi platformlarda incel topluluklarının gittikçe büyüyen bir tehdit olduğunu ortaya koyuyor. İngiltere’de 2021 yılında beş kişinin öldürülmesiyle gündeme gelen Jake Davison da bu çevrim içi incel topluluklarıyla bağlantılıydı. İngiltere’deki Dijital Nefretle Mücadele Merkezi, 2022’de incel forumlarında her 29 dakikada bir tecavüzle ilgili bir paylaşım yapıldığını bildiriyor. Ayrıca, bu forumlarda toplu katliamlara ilişkin paylaşımların da bir yıl içinde %59 oranında arttığı tespit edildi.
Swansea Üniversitesi’nin Ocak 2023’te yayımladığı bir çalışma, incel toplulukların kadınlarla ilgili ciddi düşünce hataları barındırdığını ortaya koyuyor
Araştırmacılar, incellerin şeytanlaştırılmaktan ziyade akıl sağlığı desteğine ihtiyaç duyduğunu belirtiyor. Çalışmalar, incellerin büyük bir kısmının derin bir yalnızlık içinde olduğunu ve %20’sinin her gün intiharı düşündüğünü ortaya koyuyor. Araştırmacılara göre, incellerin birçoğu depresyonla mücadele ediyor ve bu kişilerin önemli bir bölümü antidepresan tedavisine ihtiyaç duyuyor.
İncel forumlarında yaygın olan “kırmızı hap” ve “siyah hap” metaforları, bu grupların nihilist bakış açısını simgeliyor
Kırmızı hap, kadınların cinsel yaşamı kontrol ettiğini ve erkeklerin bu oyunda dezavantajlı olduğunu iddia eden bir dünya görüşünü temsil ederken, siyah hap ise bu durumu değiştiremeyeceklerini savunan karamsar bir yaklaşımı ifade ediyor. Bu platformlar, sadece kadın düşmanlığını yaymakla kalmayıp aynı zamanda erkeklerin de toplumsal ilerlemelerde geri kaldığını öne süren diğer oluşumlarla bağlantılıdır. “Manosphere” adı verilen bu çevrim içi topluluklar, kadın haklarına karşı çıkarken erkek haklarının ihlal edildiğini savunuyor.
İncel kültürü, 1990’larda yalnız bireyler için bir destek alanı yaratmak amacıyla ortaya çıkmışken, bugün tehlikeli bir nefret ideolojisine dönüşmüş durumda
Toplumdaki cinsiyet eşitsizliğini derinleştirip şiddet ve kadın düşmanlığını körükleyen bu gruplar, çevrim içi platformlarda hızla büyüyor ve dünya genelinde ciddi bir tehdit oluşturuyor. Ne yazık ki, bu kültürün etkilerini ülkemizde de görüyoruz. Yeni kanunlar, gerçekçi projeler ve somut adımlarla ülkemizdeki ve dünyadaki kadına şiddet vakalarının son bulmasını umuyoruz.
İlginizi çekebilir:
Şiddete Uğrayan Kadınların Destek Alabileceği 8 Sivil Toplum Kuruluşu