ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Akad İmparatorluğu’ndan Maya Uygarlığına: İklim Değişikliği Nedeniyle Yok Olan 5 Medeniyet

Akad İmparatorluğu’ndan Maya Uygarlığına: İklim Değişikliği Nedeniyle Yok Olan 5 Medeniyet

Eski medeniyetlerin gündelik yaşamını tamamen coğrafi koşullar şekillendiriyordu. İşte iklim değişikliğinin yıkıma sürüklediği medeniyetler.

Yunus Aygün Yazar: Yunus Aygün
23 Ağustos 2024
Kategori: Tarih
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Share on FacebookShare on Twitter

İklim değişikliği, insanlık tarihinin en büyük medeniyetlerini bile yerle bir edebilecek kadar güçlü bir etkendir. Geçmişte büyük şehirler inşa eden, gelişmiş tarım ve ticaret ağları kuran uygarlıklar, ani iklim değişiklikleri karşısında ayakta kalamamıştır. Tarımsal üretimdeki düşüşler, su kaynaklarının tükenmesi ve doğal afetler, toplumları krizlere sürüklemiş; sonunda büyük göçler, iç savaşlar ve çöküşler meydana gelmiştir. Bu yazıda, iklim değişikliğinin yıkıma sürüklediği medeniyetler ve hikayelerine yakından bakacağız. İşte iklim değişikliği nedeniyle yok olan medeniyetler…

1. Khmer İmparatorluğu, Kamboçya

İklim değişikliği nedeniyle yok olan medeniyetler listemize Khmer İmparatorluğu ile başlıyoruz. Bugün, Kamboçya’daki Angkor Wat tapınak kompleksinin kalıntıları her yıl 2 milyondan fazla ziyaretçi ağırlıyor. 12. yüzyılın başlarında inşa edilen bu tapınak, Khmer İmparatorluğu’nun dini başkenti olarak hizmet vermiştir.

Khmer İmparatorluğu’nun 1431’de komşu Ayutthaya İmparatorluğu (günümüz Tayland’ı) tarafından başkentinin yağmalanması sonucu çöktüğü düşünülüyordu. Ancak Sidney Üniversitesi’ndeki Greater Angkor Projesi’nde çalışan bilim insanları, iklim değişikliğinin asıl neden olabileceğine inanıyor.

Angkor, İmparatorluğun diğer bölgeleri gibi, 1 milyon nüfusa su sağlamak için kanallar ve rezervuarlarla desteklenen bir “hidrolik şehir”di. 1300’lerde başlayan Küçük Buzul Çağı ile birlikte küresel sıcaklıklar düşmeye başladı ve bu durum 1800’lere kadar sürdü. Ağaç halkalarından elde edilen veriler, Angkor’un su altyapısının aşırı musonlar yüzünden tıkanmaya başladığını gösteriyor. Şehirdeki nüfus azalınca sulama sistemini onarmak imkansız hale geldi.

Bu durum mahsul kıtlığına ve su sıkıntısına yol açtı, bu da toplumda huzursuzluk yarattı. Halk Budizm’e yöneldi, prensler arasında iktidar mücadelesi başladı ve Ayutthaya İmparatorluğu bu zayıflığı fırsat bilerek şehri işgal etti. 1431’de gerçekleşen bu yağma, Angkor’un sonunu getirdi.

2. Mississippian Kültürü, Amerika Birleşik Devletleri

Cahokia, bir zamanlar Mississippian kültürünün en büyük kentsel merkeziydi ve bugün Illinois eyaletinde UNESCO Dünya Mirası olarak korunan bir alan. Modern St. Louis’e sadece 15 dakika mesafede bulunuyor.

Mississippian kültürü, 800 ile 1500 yılları arasında ABD’nin güneydoğu ve orta batı bölgelerinde gelişti. Halk, karmaşık toprak işleri, geniş ticaret ağları ve mısır bazlı tarım sistemleriyle tanınıyordu. Cahokia, küçük bir tarım köyünden on binlerce insanın yaşadığı önemli bir politik ve dini merkeze dönüştü.

Ancak Küçük Buzul Çağı’nın başlangıcıyla birlikte bu kültür çökmeye başladı. Yakındaki göllerden alınan çekirdek örnekleri, yağışların batıya kaydığını ve bunun mısır üretimini etkilediğini gösteriyor. Ayrıca, Mississippi Nehri’nin taşmasıyla Cahokia MS 1150 civarında sular altında kaldı.

Arkeologlar, bu dönemde savunma amaçlı inşa edilen duvarların arttığını ve yakılmış köyler olduğunu belirtiyor. Yani o döneme ait her kalıntı iç karışıklığa işaret ediyor. Avrupalılar 1500’lerde bölgeye ulaştığında, Mississippian kültüründen geriye sadece harabeler kalmıştı.

3. Maya Uygarlığı, Orta Amerika

iklim değişikliği nedeniyle

Günümüz güneydoğu Meksika, Guatemala ve Belize bölgelerinde gelişen Maya Uygarlığı, mimarisi, hiyeroglif yazısı ve astronomi bilgisiyle tanınır. Ancak MS 900 civarında Maya Uygarlığı bir siyasi çöküş yaşadı.

Maya toplumu, her biri dini ve politik olarak bir “k’uhul ajaw” tarafından yönetilen yaklaşık 60 şehir devleti içeriyordu. Her şehir devleti kendi bölgesine göre ormanları temizleyip tarım alanları kurdular ve sulama sistemleri geliştirdiler. Mayalar, Orta Amerika’daki koşullara uyum sağlamışlardı, ta ki büyük bir kuraklık baş gösterene kadar.

Belize’deki bir mağara sarkıtlardan elde edilen verilere göre, Mayalar alışılmadık derecede yağışlı bir dönemde gelişmişlerdi ve çöküşleri tarihin en büyük kuraklıklarından biriyle çakıştı.

Zaten kaynaklar konusunda rekabet eden Maya şehir devletleri, bu kuraklıkla birlikte birbirleriyle savaşa girdi. Halk şiddetten kaçmak için göç etmeye başladı ve ticaret yolları değişti. Birkaç nesil içinde, bir zamanlar büyük olan şehirler terk edilip neredeyse unutuldu.

4. İndus Vadisi Uygarlığı, Pakistan ve Hindistan

iklim değişikliği nedeniyle

Harappan kültürü, MÖ 3300 civarında Pakistan ve Hindistan’ın İndus Nehri Vadisi’ne yerleşerek İndus Vadisi Uygarlığı’nı kurdu. Bu uygarlık, şehirlerin su yönetim sistemleri sayesinde nehrin yıllık taşkınlarından faydalanarak dikkat çekici bir kentsel planlama geliştirdi.

Yaklaşık 4200 yıl önce gerçekleşen ani bir iklim değişikliği İndus Vadisi Uygarlığı’nı vurdu. Okyanus akıntılarındaki kesintiler muson yağmurlarını zayıflattı, bu da nehrin taşkınlarına engel oldu. Bu durum, uygarlığın şehirlerini terk edip kıyı bölgelerine taşınmalarına neden oldu. Arkeologlar, bu göçün Antik Mısır ve Orta Doğu ile olan ticareti de bozduğunu düşünüyor.

Bu iklimsel olaya dair kanıt, Hindistan’ın Meghalaya Mağaraları’ndaki sarkıtlardan elde edilmiştir. Bu olay o kadar etkiliydi ki 2018’de Uluslararası Jeolojik Bilimler Birliği, mevcut jeolojik dönemi “Meghalayan Çağı” olarak tanımladı.

5. Akad İmparatorluğu, Irak

iklim değişikliği nedeniyle

İklim değişikliği nedeniyle yok olan medeniyetler listemizin sonuna geldik.Dünyanın ilk imparatorluğu olarak kabul edilen Akad İmparatorluğu, MÖ 2300’den 2150’ye kadar hüküm sürdü. Bu medeniyet, kayıp şehir Akad’da kurulmuş ve günümüz Irak topraklarında genişlemiştir.

İndus Vadisi Uygarlığı’nı yok eden iklim krizi Akad İmparatorluğu’nu da sert vurdu. Irak, Ürdün ve Suriye’de “shamal” adı verilen ve genellikle kum fırtınasına dönüşen sert rüzgarlar eser. Bu rüzgarlar saatte 40 mile ulaşabilir ve toprakta kum birikmesine neden olabilir. Soğuyan ve kuruyan iklim, shamalların daha sık ve uzun süreli hale gelmesine yol açtı. Ömer Körfezi’nden alınan tortu örnekleri, bölgenin yiyecek yetiştirmek için elverişsiz hale geldiğini gösteriyor. Arkeolojik bulgular, kuzeydeki şehirlerin terk edildiğini ve güneye kitlesel bir göç yaşandığını ortaya koyuyor.

Ancak Akadlar, kendi çöküşlerini ilahi bir ceza olarak görüyordu. Tanrıları kızdırdıklarına ve Gutian halkının bu yüzden gönderildiğine inanıyorlardı. Ancak tıpkı Khmer İmparatorluğu’nda olduğu gibi, işgalciler yıkımın gerçek nedeni değildi; imparatorluğun sonu, iklim değişikliği tarafından çoktan belirlenmişti.

Kaynak: 1

PaylaşTweetleGönder
Yunus Aygün

Yunus Aygün

İleri
Yalnız Değilsiniz! Sabah İnsanı Olmayanların Bilmesi Gereken 10 Gerçek

Yalnız Değilsiniz! Sabah İnsanı Olmayanların Bilmesi Gereken 10 Gerçek

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi
ListeList Özel

Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi

İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya
Tarih

İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya

Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?
Yeme - İçme

Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?

Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos
Yeme - İçme

Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos

Yeni Başlayanlar İçin En Etkili Core (Merkez) Bölgesi Egzersizleri
Spor

Yeni Başlayanlar İçin En Etkili Core (Merkez) Bölgesi Egzersizleri

Aman Dikkat! Farklı Kültürlerde Kötü Şans Getirdiğine İnanılan 13 Şey
ListeList Özel

Aman Dikkat! Farklı Kültürlerde Kötü Şans Getirdiğine İnanılan 13 Şey

Tokyo’dan Paris’e: Popüler Video Oyunlarına İlham Veren Gerçek Yerler
Oyun

Tokyo’dan Paris’e: Popüler Video Oyunlarına İlham Veren Gerçek Yerler

Toplanın Açıklıyoruz! Sabun Mikropları Ve Kirleri Nasıl Temizler?
Teknoloji - Bilim

Toplanın Açıklıyoruz! Sabun Mikropları Ve Kirleri Nasıl Temizler?

İngiliz Heykeltıraş Robin Wight’ın Masal Kitaplarından Fırlamış Gibi Görünen Peri Heykelleri
Tasarım

İngiliz Heykeltıraş Robin Wight’ın Masal Kitaplarından Fırlamış Gibi Görünen Peri Heykelleri

Çiçek Desenlerinden Matcha Yeşiline: Yaz Aylarına Damgasını Vuracak 9 Pedikür Trendi
Kadın

Çiçek Desenlerinden Matcha Yeşiline: Yaz Aylarına Damgasını Vuracak 9 Pedikür Trendi

Saraylardan Köşklere: Dünya Liderlerinin Yaşadığı 15 Ünlü Başkanlık ve Kraliyet Konutu
ListeList Özel

Saraylardan Köşklere: Dünya Liderlerinin Yaşadığı 15 Ünlü Başkanlık ve Kraliyet Konutu

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Zihin Körlüğü Olarak da Tanımlanan Afantazya Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Sağlıklı Yaşam

Zihin Körlüğü Olarak da Tanımlanan Afantazya Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Bilim Dünyası Açıklıyor! İnsan DNA’sının %60’ı Muzla Aynı Mı?
Teknoloji - Bilim

Bilim Dünyası Açıklıyor! İnsan DNA’sının %60’ı Muzla Aynı Mı?

Peru Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 20 İlginç Bilgi
Seyahat

Peru Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 20 İlginç Bilgi

Nörobilimciler Açıklıyor! İnsan Zihni Bilgisayara Yüklenebilir mi?
Teknoloji - Bilim

Nörobilimciler Açıklıyor! İnsan Zihni Bilgisayara Yüklenebilir mi?

Ekran Süresini Azaltmak İsteyenlerin Bilmesi Gereken 8 İpucu
Yaşam

Ekran Süresini Azaltmak İsteyenlerin Bilmesi Gereken 8 İpucu

Tükettikten Sonra Vücut Kokunuzun Değişmesine Neden Olabilecek 7 Besin
Yaşam

Tükettikten Sonra Vücut Kokunuzun Değişmesine Neden Olabilecek 7 Besin

İçinizi Isıtacak Resimler: Sanat Tarihinin Mutluluk Temalı En Ünlü 11 Tablosu
Tasarım

İçinizi Isıtacak Resimler: Sanat Tarihinin Mutluluk Temalı En Ünlü 11 Tablosu

Evlenme Korkusu Olarak Bilinen Gamofobi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Yaşam

Evlenme Korkusu Olarak Bilinen Gamofobi Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları
Teknoloji - Bilim

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları

22 Mart 2024
Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi
Teknoloji - Bilim

Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi

29 Mart 2024
İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller
Sponsorlu İçerik

İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller

6 Mart 2021
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi
ListeList Özel

Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi

16 Haziran 2025
İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya
Tarih

İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya

16 Haziran 2025
Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?
Yeme - İçme

Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?

16 Haziran 2025
Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

15 Haziran 2025
Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos
Yeme - İçme

Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos

15 Haziran 2025
Yeni Başlayanlar İçin En Etkili Core (Merkez) Bölgesi Egzersizleri
Spor

Yeni Başlayanlar İçin En Etkili Core (Merkez) Bölgesi Egzersizleri

15 Haziran 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu