Beyaz bir tene sahipseniz veya güneş altında çok zaman geçiriyorsanız, güneşin cildinize zarar verme riski her zaman var demektir. Şiddetli güneş yanığının iyileşmesi, daha hafif vakalara göre daha uzun sürebiliyor. Bununla birlikte, diyabet veya arter hastalığı gibi yaraların geç iyileşmesine sebep olan hastalıklara sahip insanlarda yanıkların iyileşmesi çok daha yavaştır. Gelin güneş yanığını daha hızlı bir şekilde iyileştirebilmenin en etkili yollarına göz atalım. İşte güneş yanığı ve hızlı tedavi yöntemleri…
Birinci derece güneş yanığının iyileşme sürecini hızlandırmak ve semptomları hafifletmek için uygulanabilecek bazı yollar vardır
Birinci derece güneş yanığı sadece cildin dış tabakasını etkiler. Cilt kırmızı görünür ve birkaç gün sonra kendini değiştirmeye başlayarak soyulabilir. Vücudun doğal iyileşme sürecini en üst düzeye çıkarabilmek için izlenebilecek yollardan bazıları şu şekildedir?
Cildinizi nemli tutun: Güneş yanığı cildinizdeki nemi çeker. Bol miktarda sıvı tüketmek cildinizin yeniden nemlenmesine yardımcı olabilir.
Soğuk kompres uygulayın: Yanık meydana geldikten kısa süre sonra cildinize soğuk kompres uygulamak, cildinizdeki fazla ısıyı ve iltihaplanmayı azaltmanıza yardımcı olabilir. Bu işlemi yaparken, soğuk kompresi doğrudan güneş yanığı olan bölgeye uygulamamaya dikkat edin.
Hidrokortizon kremini kullanın: Hidrokortizon kremleri şişlik, tahriş ve kaşıntıyı tedavi etmek için kullanılır. Doktorunuza danışarak bu kremi kullanabilirsiniz.
Soğuk duş alın: Amerikan Dermatoloji Akademisi, cildinizdeki güneş yanığını yatıştırmak için soğuk bir duş almanızı önerir. Duşun ardından kuruduktan sonra cildinizi nemlendirici bir kremle nemlendirin.
Güneş yanığı olan bölgeye aloe vera sürün: Aloe vera, aloin adı verilen bir madde içerir. Bu madde de iltihabın azaltılmasına yardımcı olur. Bununla birlikte aloe vera, cildinizi nemlendirebilir ve ayrıca soyulmayı önleyebilir.
Güneşten kaçının: Güneş yanıklarını daha fazla ultraviyole ışınlarına maruz bırakmak cildinize daha fazla zarar verebilir. Dışarı çıkmanız gerekiyorsa, yanık olan kısımları giysi ile kapatmaya çalışın ve güneş kremi kullanın.
Uyku düzeninize dikkat edin: Yetersiz uyku, vücudun iltihabı yönetmesine yardımcı olan bazı sitokinlerin üretilmesini engeller. Bu durum, vücudunuzun kendini iyileştirme yeteneğini olumsuz yönde etkileyebilir.
Tütün kullanımından kaçının: Sigara içmek veya diğer tütün ürünlerini kullanmak vücudunuzun doğal iyileşme sürecini yavaşlatabilir.
Yanık bölgeye yulaf ezmesi sürmeyi deneyin: Yulaf ezmesi, cildinizi yatıştırmaya ve tahrişi azaltmaya yardımcı olabilir. Birkaç yemek kaşığı kabartma tozu ve yaklaşık bir fincan yulafı soğuk suyla karıştırarak yanık bölgeye uygulayabilirsiniz.
Yanığınız hafif olsa bile güneş yanığından bir gecede kurtulamayacağınızı unutmayın. Cilt Kanseri Vakfı’na göre, birinci derece güneş yanığı vakalarının çoğu, uygun şekilde tedavi edilse bile iyileşmesi en az bir hafta sürüyor. Daha şiddetli yanıkların iyileşmesi ise haftalar hatta aylar alabiliyor.
Şiddetli güneş yanığı
Güneş yanığı olan alanlar tipik olarak birinci derece yanıklardır. Güneşin ikinci veya üçüncü derece yanığa sebep olması için güneşte çok daha fazla zaman geçirmiş olmanız gerekir ve bu yanıklar çok daha ciddidir. İkinci derece güneş yanığı, cildin ikinci tabakası olan epidermise ulaşır. İkinci derece yanıklar tipik olarak ciltte kabarmaya neden olur. Üçüncü derece güneş yanığı ise derinin altındaki yağlara ulaşır ve sinirleri tahrip edebilir. Tahrip olan sinirler sonucunda acıyı hissetmeyebilirsiniz. İkinci veya üçüncü derece güneş yanığı yaşıyorsanız, bunu evde tedavi etmemelisiniz. Bu tür güneş yanıkları tıbbi bir acil durum olarak kabul edilir ve derhal doktora görünmeniz gerekir.
İyileşmeyi etkileyen faktörler
Güneş yanığı, UV ışınlarına aşırı maruz kalmaktan kaynaklanır. Bu ışınlara ne kadar uzun süre maruz kalırsanız, cildinizin yanma olasılığı ve yanık derecesi o kadar artar. Açık tenli insanlar, koyu tenli insanlara göre daha hızlı yanarlar. Bunun nedeni, koyu tenli insanlarda cildi UV hasarından koruyan pigment melanininin daha fazla üretilmesidir.
Yanığınız ne kadar şiddetliyse, vücudunuzun hasarlı deri tabakasını değiştirmesi o kadar uzun sürer. Hafif güneş yanığı semptomları genellikle 3 ila 5 gün sürerken, daha şiddetli yanıkların iyileşmesi ise birkaç hafta sürebilir. 2020’de yayınlanan bir araştırmaya göre vücudunuzun iyileşme oranı genetik olarak belirlense de yaşınız ve genel sağlığınız gibi diğer faktörler de rol oynuyor. Bağışıklık sisteminizi zayıflatan koşullar ve yaşam tarzı alışkanlıkları, vücudunuzun yanıkları onarma hızını da yavaşlatabilir. Bu koşullar ve alışkanlıklardan bazıları şunlardır:
diyabet
sigara içmek
yetersiz beslenme
obezite
kronik stres
arter hastalığı
zayıf dolaşım sistemi
Güneş yanığı için risk faktörleri
Güneş yanığı söz konusu olduğunda göz önünde bulundurulması gereken en büyük risk faktörleri, güneşte ne kadar süre kaldığınız ve güneş ışınlarının yoğunluğudur. Güneşte ne kadar uzun süre kalırsanız ve güneş ışınları ne kadar güçlüyse, güneş yanığı yaşama olasılığınız o kadar yüksektir ve yanığınız o kadar şiddetli olabilir. Bununla birlikte, güneş yanığı olasılığını artırabilecek faktörlerden bazıları şunlardır:
Güneş ışınlarının en güçlü olduğu saat 10:00 ile 16:00 arasında dışarıdaysanız
UV ışınlarından koruyan atmosferik korumanın daha az olduğu yüksek rakımdaysanız
Ozon tabakasının inceldiği bir bölgedeyseniz
Diüretikler, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar ve retinoidler gibi takviyeler alıyorsanız, güneş yanığı yaşama olasılığınız artabilir.
Ayrıca, ekvatora yakınsanız UV ışınlarına daha fazla maruz kalabilirsiniz.
Doktora görünmeniz gerektiğini gösteren belirtiler
Güneş yanığınız hafifse, tıbbi tedaviye gerek yoktur ve muhtemelen kendi kendine iyileşir. Bununla birlikte, yanığınız ikinci derece veya daha şiddetli ise bir doktora görünmeniz gerekebilir. Aşağıdaki belirtilerden herhangi birisini yaşıyorsanız, doktorunuza görünmeyi ihmal etmeyin:
Yanıklarınız kabarıyor veya şişiyorsa
Ateşiniz çıktıysa, titremeniz varsa veya aşırı sıcak hissediyorsanız
Mide bulantısı veya kusma yaşıyorsanız
Başınız dönüyor, hasta veya yorgun hissediyorsanız
Başınız ağrıyorsa
Kas krampları geliştiriyorsanız
Güneş yanığı nasıl önlenir
UV ışınları sabahın ilerleyen saatlerinde ve öğleden sonra erken saatlerde en güçlüdür. Bu yüzden, 10:00 ve 16:00 saatleri arasında dışarda, güneşin altında olmamaya çalışın.
Bir şapka kullanabilirsiniz. Geniş kenarlı bir şapka yüzünüzü, kulaklarınızı ve boynunuzu güneşe maruz kalmaktan koruyabilir.
Uzmanlar, bulutlu günlerde bile geniş spektrumlu bir güneş kremi kullanmanızı öneriyor.
Yanınızda bir güneş gözlüğü bulundurun. Güneş gözlükleri gözlerinizi ve göz çevrenizi UV ışınlarından korur.
