Büyüklerimizden her sene mutlaka “Nerede o eski Ramazanlar?” cümlesini duyuyoruz. Günümüzde Ramazan aylarının eskisi gibi büyük bir coşkuyla karşılanmadığını düşünüyoruz. Ancak geleneklerimizin bir çoğunu da sürdürmeye devam ediyoruz. Peki, uzun zamandır koruduğumuz gelenekleri bu kadar özel kılan şey nedir? Hadi, birlikte küçük bir nostalji yolculuğuna çıkalım
1. Toplu iftar yemekleri
İşte o eski Ramazanların en çok özlenen adetlerinden biri, toplu iftar yemekleri. Eski zamanlarda, Ramazan ayının gelmesiyle birlikte bu toplu iftar yemekleri düzenlenirdi. Zengin ya da fakir demeden bir araya gelen insanlar aynı sofraya oturur, aralarındaki dayanışma güçlenirdi. Güzel anılar yaratılır, insanlar birbirleriyle yakınlaşırdı. Bu toplu yemekler genellikle açık havada veya cami avlularından düzenlenir ve herkese açık olurdu. Yoksulları rencide etmeden, sosyal sınıfı fark etmeksizin herkesin aynı sofrada olduğu böyle bir yemeği şu anda düzenlemek zor olabilir. Aslında az olsa toplu iftar yemekleri düzenlenmeye devam ediyor. Yine de büyüklerimizin bu güzel anıları neden özlediğini çok iyi anlıyoruz.
2. Gölge oyunları
Hacivat ve Karagöz’ün o komik oyunlarını kim unutabilir ki? Eski Ramazanların vazgeçilmezlerinden biri de işte bu gölge oyunları. Özellikle çocukların bayıldığı bu gelenek, zaman içinde ne yazık ki azaldı. Şimdilerde çocuklar gölge oyunu izlemeden büyüyor. Türk halk ve kültürünün bu kadar önemli bir parçasına eskisi kadar değer verilmemesi gerçekten üzücü.
3. Ramazan topu
Ezan okundu, top patladı, iftar açma zamanı! Ramazan topu geleneği çok eskilere dayanır ve bu ayın manevi havasını pekiştirir. Ramazan ayının başlaması ile birlikte, cami minarelerinde veya önceden belirlenmiş noktalarda atılan toplar iftar zamanı patlatılarak orucun açılabileceğini açıklar. İlk zamanlarda imsak vakitlerinde de top atılırmış. Bu gelenek ilk defa 1821 yılında Anadolu Hisarı’ndaki topun ateşlenmesiyle başladı ve günümüze kadar geldi.
4. Ramazan pidesi
Düşününce bile canımız çekti. Ramazan’ın geldiğini hissettiren sofraların baş tacı Ramazan pidesidir. Eskiden çocuklar, sadece bu pideyi almak için uzun kuyruklarda beklerdi. Günümüzde yine pide kuyruklarının olduğunu görüyoruz. Ama bir Ramazan pidesinin 10 lira olması hepimizin canını sıkıyor.
5. Ramazan davulcusu
Geçmişten günümüze hala devam eden geleneklerden biri de Ramazan davulcusu! İnsanları sahura kaldırmak için sokaklarda dolaşırlar, bazen maniler söylerler.
6. Hurma
Ramazan’ın en önemli yiyeceklerinden birisi de hurma. Dini olarak çok değer verilen bir besin olmasının yanı sıra sağlık açısından oldukça faydalı olan hurma bir de lezzetiyle vazgeçilmez bir yiyecek haline geliyor.
7. Güllaç tatlısı
Lezzetli mi lezzetli güllaç, eskiden günümüze gelen bir Ramazan geleneği. Osmanlı mutfağında yapılan bu güzel tatlı, adını içerisine konan gül suyundan alır. Geçmişte “güllü aş” olarak bilinen güllaç kesinlikle Ramazan ayının olmazsa olmazları arasında.
8. Şerbet
Eski Ramazanlar denince akla gelen ilk gelen geleneklerden biri de Osmanlı’ya uzanan tarihi ile şerbet. Her türlü meyveden yapılabilen bu tatlı içecek günümüzde fazla tüketilmese de eski Ramazan aylarının olmazsa olmazları arasındaydı. En çok tercih edileni de Demirhindi şerbetiydi. Bu içeceğin en önemli özellikleri arasında kan yapması ve enerji vermesi bulunuyor. Ayrıca ev yapımı olduğu için de oldukça sağlıklı.
9. Mahya
Cami minarelerine asılan “Merhaba ya şehri Ramazan”, “Hoş Geldin Mübarek Ramazan”, ‘Hoş Geldin Onbir Ayın Sultanı”, “Ramazan berekettir” yazılarını eminiz ki görmüşsünüzdür. Bunları, Farsça köklü bir kelime olan ve “Bir ay süren” anlamına gelen mahyacı adında insanlar kuruyor. Mahyacılar, Ramazan öncesinde hazırlık ve süslemelere başlıyorlar. Bu geleneğimizi hala devam ettiriyoruz.
10. Birlik ve beraberlik
Belki de eski Ramazan sofralarının en çok özleneni o birlik ve beraberlik hissi. Eskiden büyük, küçük demeden herkes Ramazan sofrasında bir araya gelir, doyasıya sohbet eder ve güzel anılar biriktirirdi. Bu ayda dargınlar barışır, ihtiyacı olanlara yardım edilirdi. Yani herkesin mutlu olduğu ve başkalarını mutlu ettiği bir zamandı.
