ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » ListeList Özel » Türk Mitolojisinde Kötülüğün Efendisi: Yeraltı Tanrısı Erlik Han

Türk Mitolojisinde Kötülüğün Efendisi: Yeraltı Tanrısı Erlik Han

Türk mitolojisinin ölüme ve kötülüğe hükmeden tanrısı Erlik, yeraltının en alt katmanında çamurdan yapılmış bir sarayda oturur.

Cansu Saçı Yazar: Cansu Saçı
17 Mart 2021
Kategori: ListeList Özel
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Share on FacebookShare on Twitter

İnsanlık, tarih boyunca anlam veremediği olayları açıklamak için çeşitli söylencelere başvurdu. Aynı kültürü paylaşan insanların nesilden nesle aktardıkları söylenceler ise yaratılış öykülerini yani mitleri oluşturdu. Her toplumun kendine özgü mitolojik öyküleri olsa da ölüm olgusu daima benzer unsurlarla ilişkilendirildi. Ölümün açıklaması yeraltı dünyasındaydı. Tıpkı Yunan mitolojisindeki Hades gibi Türklerin yeraltı tanrısı Erlik Han da ölülerin dünyasına hükmediyordu. Son derece korkulan ve saygı duyulan yeraltı tanrıları kötülüğün sembolü kabul edildi. Hiç kuşkusuz Hades’i pek çoğumuz tanıyoruz. Peki ya Türklerin tanrısı Erlik’i ne kadar tanıyoruz? Gelin, Erlik Han efsanesine biraz yakından bakalım.

Türk kültürü ve tarihine ilgi duyuyorsanız; Eski Türkler’de Giyim Kuşam Kültürü içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz!?

Türk mitolojisinde yeraltı aleminin efendisi olan Erlik Han, kötülüğü sembolize eden tanrıdır
erlik
Çizim Mustafa Uslu’ya aittir.

Yerlik kelimesinden türeyen bu isim; güç, yeraltı ve kötü kuvvet gibi anlamları ifade eder. Bu kelime Buryatçada kan içen, eski Kırgızcada kötü güç, Altaylara göre ise “güçlü, kuvvetli” anlamına gelir. Erlik Han, Sibirya’da “Arsan Dolay” Moğollarda ise “Homun Han” olarak adlandırılır. Erlik, yeraltı dünyasını ve bu dünyanın kötü ruhlarının temsilcisidir. Onun temsil ettiği kötü ruhlar sadece ölüm ve hastalık getirir.

Altayların yaratılış efsanesine göre, Erlik Han dünya yaratılırken Tengri’ye büyük bir kötülük yapar. Bu nedenle Tengri onu cezalandırarak yeraltı dünyasına gönderir

Çizim Batuhan Soral’a aittir.

Bazı yaratılış efsanelerine göre Tanrı Kayra Han, bir varlık yaratarak onun aracılığıyla yeryüzündeki dağları, gölleri, nehirleri ve vadileri meydana getirmek istemiş. Bu varlığın ilk görevi ise yeryüzünde toprak çıkarmakmış. Ancak tanrının yarattığı varlık, görevi sırasında kendisi için ağzına bir parça toprak saklamış. Bu nedenle lanetlenerek yeraltına gönderilmiş.

Bu hikâyenin çok farklı versiyonları bulunuyor. Bazı efsanelere göre Erlik’i Kayra Han değil iyilik tanrısı Ülgen yaratmıştır. Tanrının yarattığı varlık yani Erlik, Ülgen’e başkaldırmıştır. Tanrı Ülgen, Erlik’ten daha güçlü olduğu için onu cezalandırarak yer altına göndermiştir.

Kötülüğün Tanrısı yeraltı dünyasında çamur, demir ve kayalardan inşa edilmiş bir sarayda yaşar

Erlik, yeraltı çok karanlık olduğu için kendi dünyasını aydınlatacak loş ışıkla parlayan bir güneş yaratır. Bu dünyadaki göller ve nehirler insanların göz yaşlarından oluşmuştur. Göl ve ırmaklarda “abra” olarak isimlendirilen timsah benzeri ejderhalar bulunur. Abra’da tıpkı yeraltında bulunan her ruh gibi Erlik Han’ın hizmetçiliğini yapar.

Erlik, yaratılışı gereği iyi şeylere karşıdır ve daima kötülük yapmayı tercih eder. Hem yeraltında hem de yer üstünde düzen ve barış istemez. Daima yıkıcıdır. Kara nemelerin (kötü ruh/cin) lideridir

Erlik Han’ın siyah ve kıvırcık saçları beline kadar uzundur. Efsanelere göre Erlik Han’ın iki gözü arasındaki mesafe altı metredir. Göz kapakları da oldukça büyüktür. Köpek dişleri dudağından dışarı sarkar ve korkutucu bir görüntüsü vardır. Sesi ise kaba ve boğuktur. Yeşil bir demirden yapılmış keskin bir kılıcı vardır. Kötülüğün efendisi ölümsüz olduğu için sonsuzluktur. Türk mitolojisinde Erlik Han’ın o kadar korkunç tasvir edilir ki 1980 yılında Moğalistan topraklarında bulunan bir dinozor fosiline “Erlikosaurus” ismi verilir. Yaratılış Destanı’nda Erlik Han şu şekilde anlatılıyor:

…

Mayma saçtü Bay Erlik (Parlak saçlı Bay Erlik)

Kişi köksü könöktü (Kuvası kişi göğsünden)

Ku baştan ayaktü (Kadehi kurumuş kafatasından)

Yeşil temir kılıçtü (Kılıcı yeşil demirden)

Yalpak temir yaründü (Kürek kemikleri yassı demirden)

Yilim kara yüstü (Kapkara yüzlü)

…

Eski Uygur sanatında Erlik Han, atletik bir yapıda ve boğa benzeri bir hayvanın üzerinde tasvir edilmiştir. Bu tasvirlerde Erlik’in elinde kılıcı ve kara demirden bir kalkanı vardır

erlik
Çizim Yağmur Candar’a aittir.

Erlik Han, dünyada kaos yaratmaktan sorumludur. İnsan ve hayvanlara salgın, ölümcül hastalıkları bulaştırır. Hastalıklardan ölen maddi bedenlerin ruhlarını yakalayarak yer altına götürür. Bu yakaladığı ruhlar artık Erlik Han’ın hizmetçisidir. Kızıl renge bürünmüş havalarda Erlik Han’ın gücü doruğa ulaşır. Bu nedenle onun yeme içme vakti göğün kızıl olduğu zamandır. Yemek yerken nefes alıp vermesi yeryüzüne ulaşır. Bu nedenle tan vaktinde rüzgâr varken insanlar ağzını açmaz. Çünkü bu rüzgâr Erlik’in nefesidir ve ona maruz kalan insanlar ölür.  

Kötülüğün Tanrısının 9 oğlu ve 9 kızı vardır. Erkek çocuklar “Kara Oğlanlar”, kız çocuklar ise “Kara Kızlar” olarak isimlendiriliyor

Çizim Yağmur Candar’a aittir.

Erlik’in kara kızlarından ikisinin bilinen ismi Kiştey Ana ve Erke Solton’dur. Ne yazık ki diğer kardeşlerin isimleri bilinmiyor. Bu dokuz kız kardeş, kut törenleri sırasında kamları (şaman – din adamı) baştan çıkarırlar. Baştan çıkan kamlar, Erlik ile iletişime geçemediğinden başarısız kabul edilirler. Altay Türklerinin en önemli kahramanlık destanlarından Maaday Kara’da Erlik’in kızları şöyle tasvir ediliyor:

…

Erlik Bey’in sevgili kara kızı
Abram- Moos Kara- Taacı idi bu
Başları baykuş tüylerinden
Kürkü baykuş tüylü bir çuval
Ay parıltılı yüzü
Kara kömür gibi
Güneş ışıklı yüzü
Karanlık gece gibi.

…

Kara kızlarla ilgili günümüze ulaşan bilgiler kısıtlı. Ancak Erlik’in oğullarıyla ilgili daha detaylı bilgiler bulunmakta. Kara oğlanlar bazı efsanelerde cesareti ve korkusuzluğu bazı efsanelerde ise kargaşayı temsil eder. Babaları Erlik Han gibi mutlak kötülükle anılmazlar. Yeryüzünde çeşitli görevleri vardır. Örneğin yeryüzünde babaları için yapılan kurban törenlerinde hazır bulunarak yeraltına inen şamanlara yol gösterirler. Yeraltında ise Erlik’in sarayını korudukları için “Kapı Bekçileri” olarak da bilinirler.

Erlik’in erkek evlatlarının ismi şöyle:

  • Karaş Han (Karanlık Tanrısı)
  • Badış Han (Felaket Tanrısı)
  • Kümür Han (Kömür Tanrısı)
  • Temir Han (Demir Tanrısı)
  • Yabaş Han (Bozgun Tanrısı)
  • Kerey Han (Arabozuculuk Tanrısı)
  • Şıngay Han (Kargaşa Tanrısı)
  • Uçar Han (Haber Tanrısı)
  • Matır Han (Cesaret Tanrısı)

Kara oğlan, Türk mitolojisinde acımasız kişileri tanımlayan bir tabirdir. Günümüzde de sıkça kullanılan bu kavram zamanla cesaretli ve korkusuz kişileri tanımlamak için kullanılmaya başlamıştır.

Kuzey Sibirya’da Taymır yarımadasında yaşayan Dolgan Türkleri arasında anlatılan bir efsaneye göre mamutları yeryüzünden kötülüğün Tanrısı götürmüştür

erlik

Erlik, yeryüzünde yaşayan mamutları yeraltının karanlık dünyasına götürür. Efsaneye göre mamutlar yeraltının sıcak ve karanlık ortamında Erlik Han’a hizmet etmek zorundadır. Kötülüğün efendisi onları lanetlemiştir. Eğer bir mamut yeryüzüne çıkmaya çalışırsa anında buz kesilerek ölür.

Türk mitolojisinde Erlik Han “cennetten kovulma” anlatısının da başrolüdür. Tevrat’ta yazan Adam ve Eve yerine Altay mitolojisinde Törüngey ve Ece isimleri geçer. Ece, kötülüğün tanrısı Erlik’in sözlerine kanarak Tanrı’nın yemeyi yasakladığı meyvelerden birini yer. Böylece Erlik, insanların cennetten yeryüzüne düşmelerine neden olur. Tevrat’taki yılan motifi Altay mitolojisinde Erlik’tir.

Kaynak: 1 2 3

PaylaşTweetleGönder
Cansu Saçı

Cansu Saçı

Fikrinden yansıyanları yazar.

İleri
Evde Yoğurt Yapmak İsteyenler Buraya: En İyi Yoğurt Yapma Makineleri

Evde Yoğurt Yapmak İsteyenler Buraya: En İyi Yoğurt Yapma Makineleri

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi
Dizi

Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi

Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?
ListeList Özel

Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?

Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen
Teknoloji - Bilim

Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen

Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek
Seyahat

Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek

Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri
Tasarım

Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri

Biraz Huzur Arayanlara: Ev İçi Ses Yalıtımı Yapmak İsteyenlere 9 Etkili Çözüm
Yaşam

Biraz Huzur Arayanlara: Ev İçi Ses Yalıtımı Yapmak İsteyenlere 9 Etkili Çözüm

Onlar Da Depresyona Giriyor! Terapistlerin Depresyonla Mücadele Ederken Yaptıkları 12 Şey
Sağlıklı Yaşam

Onlar Da Depresyona Giriyor! Terapistlerin Depresyonla Mücadele Ederken Yaptıkları 12 Şey

Duyduğunuzda Ufkunuzu İkiye Katlayacak Ortamlarda Satmalık 48 Kısa Bilgi
ListeList Özel

Duyduğunuzda Ufkunuzu İkiye Katlayacak Ortamlarda Satmalık 48 Kısa Bilgi

Spoan Sendromu: Nüfusun Büyük Kısmının Kuzen Olduğu Küçük Bir Kasabada Görülen İlginç Hastalık
Sağlıklı Yaşam

Spoan Sendromu: Nüfusun Büyük Kısmının Kuzen Olduğu Küçük Bir Kasabada Görülen İlginç Hastalık

Yeteneği ve Güzelliğiyle Sinema Tarihinde İz Bırakan Catherine Zeta-Jones’un En İyi Filmleri
Film

Yeteneği ve Güzelliğiyle Sinema Tarihinde İz Bırakan Catherine Zeta-Jones’un En İyi Filmleri

Stresi Azaltmaktan Zihni Güçlendirmeye: Evinizde Sanat Eseri Bulundurmanın 5 Faydası
Tasarım

Stresi Azaltmaktan Zihni Güçlendirmeye: Evinizde Sanat Eseri Bulundurmanın 5 Faydası

Nishiyama Onsen Keiunkan: 52 Nesildir Aynı Ailenin İşlettiği Dünyanın En Eski Oteli
Seyahat

Nishiyama Onsen Keiunkan: 52 Nesildir Aynı Ailenin İşlettiği Dünyanın En Eski Oteli

Dakikalar İçinde Hazır! Yapay Zeka İle Vesikalık Fotoğraf Yapma Uygulamaları
Teknoloji - Bilim

Dakikalar İçinde Hazır! Yapay Zeka İle Vesikalık Fotoğraf Yapma Uygulamaları

Daha Önce Kemikleriniz Kırılmadıysa İlahi Olarak Korunduğunuzu İddia Eden Tiktok’taki Viral Kırık Kemik Teorisi
Gündem

Daha Önce Kemikleriniz Kırılmadıysa İlahi Olarak Korunduğunuzu İddia Eden Tiktok’taki Viral Kırık Kemik Teorisi

Doğduğunuz Ayın Çiçeği Karakter Özellikleriniz Hakkında Ne Söylüyor?
ListeList Özel

Doğduğunuz Ayın Çiçeği Karakter Özellikleriniz Hakkında Ne Söylüyor?

Son Dönemlerin En Popüler İsimlerinden Biri Olan Sabrina Carpenter Hakkında Bilmeniz Gereken 20 Gerçek
Müzik

Son Dönemlerin En Popüler İsimlerinden Biri Olan Sabrina Carpenter Hakkında Bilmeniz Gereken 20 Gerçek

Duvar Dekoru Fikirleri: Evinizin Havasını Anında Değiştirecek 15 Muhteşem Öneri
Yaşam

Duvar Dekoru Fikirleri: Evinizin Havasını Anında Değiştirecek 15 Muhteşem Öneri

Kushim: Tarihte İsmi Kayıtlara Geçen İlk İnsan Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Tarih

Kushim: Tarihte İsmi Kayıtlara Geçen İlk İnsan Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Yaz Aylarında Rahat Etmenizi Sağlayacak Sivrisinek Kovucu 9 Doğal Ürün
Yaşam

Yaz Aylarında Rahat Etmenizi Sağlayacak Sivrisinek Kovucu 9 Doğal Ürün

Galileo Galilei’nin Yargılanmasından Michelangelo’nun Maaş Talebine: Vatikan’ın Özel Arşivinde Yer Alan 14 Belge
Tarih

Galileo Galilei’nin Yargılanmasından Michelangelo’nun Maaş Talebine: Vatikan’ın Özel Arşivinde Yer Alan 14 Belge

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları
Teknoloji - Bilim

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları

22 Mart 2024
Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi
Teknoloji - Bilim

Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi

29 Mart 2024
İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller
Sponsorlu İçerik

İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller

6 Mart 2021
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi
Dizi

Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi

17 Mayıs 2025
Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?
ListeList Özel

Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?

17 Mayıs 2025
Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen
Teknoloji - Bilim

Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen

17 Mayıs 2025
Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek
Seyahat

Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek

17 Mayıs 2025
Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri
Tasarım

Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri

16 Mayıs 2025
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri

16 Mayıs 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu