Telif hakları, özellikle sanat eserlerinde sıkça karşımıza çıkan oldukça tartışmalı bir kavram. Bu sebeple müzik dünyasında da telif hakkı ve intihal ile ilgili tartışmalar sıklıkla yaşanıyor. Bir şarkıda geçen bir söz veya nota üzerine yaşanan anlaşmazlıklar çoğunlukla mahkemelerdeki davalarda çözülebiliyor. Üstelik bazen dünyaca ünlü müzisyenler bile bu davaların tarafları olabiliyorlar! İşte müzik sektöründe sansasyon yaratan, yakın tarihin en ünlü 7 müzik davası.
1. Ed Sheeran ve Sami Chokri
Ed Sheeran, 2017 senesinde tüm dünyada “hit” olan “Shape of You” isimli şarkısını yayınladı. Kısa süre zarfında çok sevilen şarkı milyarlarca dinlendi. Şarkı yayınlandıktan sonra, Sami Chokri isimli bir başka müzisyen Sheeran’a karşı intihal davası açtı! Chokri’nin iddiasına göre, kendisine ait 2015 tarihli “Oh Why” isimli şarkıda geçen “Oh I” sözleri Sheeran tarafından çalınmıştı! Sheeran’ın, bu sözleri “Shape of You” şarkısında kullandığını öne süren Chokri, şarkıcıyı hırsızlıkla suçladı… Böylece, iki müzisyen arasında başlayan intihal tartışması mahkemeye taşındı…
Mahkeme tarafından görevlendirilen müzikologlar, iki şarkı üzerinde de titiz incelemelerde bulundular. Şarkılar arasındaki benzerlikleri dikkatle araştırdılar. Ancak hangi müzisyenin haklı olduğuna karar veremediler. Bunu üzerinde davanın hâkimi, Sheeran’ın “Oh Why” isimli şarkıdaki ilgili bölümleri kasten kullanmadığına hükmetti. Böylece davayı Sheeran kazanmış oldu…
2. Sam Smith ve Tom Petty
İngiliz şarkıcı Sam Smith 2015 yılında “Stay With Me” isimli bir şarkı yayınlandı. Şarkının nakarat bölümü, Tom Petty’e ait “I Won’t Back Down” şarkısına benzerliği sebebiyle müzik sektöründe büyük bir tartışma yarattı. Çünkü 1989 yılında çıkan “I Won’t Back Down” isimli şarkı, Petty’nin en önemli ve en bilinen şarkılarından bir tanesiydi.
İki müzisyen arasındaki tartışma mahkemeye taşınmadı. Müzisyenler mahkemeye gitmeden uzlaştılar. Smith yaptığı açıklamada, “I Won’t Back Down” isimli şarkıyı daha önce hiç dinlemediğini söyledi. Ancak iki şarkı arasında “tesadüfen” benzerlikler bulunduğunu kabul etti. Bunun üzerine Sam Smith, Tom Petty’e “Stay With Me” şarkısı için telif hakkı ücreti ödedi.
3. Radiohead ve Lana Del Rey
1992 yılında yayınlanan “Creep” isimli şarkı, ünlü müzik grubu Radiohead’in en sevilen şarkılarından. Aynı zamanda grubun en “tartışmalı” şarkılarından da bir tanesi.
2018 yılında ABD’li şarkıcı Lana Del Rey, Radiohead’in kendisine dava açtığını açıkladı. Konu elbette, “Creep” isimli şarkıydı. Radiohead, “Creep” şarkısından bir bölümün, Rey’in “Get Free” şarkısında izinsiz olarak kullanıldığını iddia ediyordu. Yakın tarihte yaşanan bu müzik davası da tarafların mahkeme dışında uzlaşmasıyla kapandı.
Ancak bu olay “Creep’in” ilk “vukuatı” değildi. “The Hollies” adlı grup 1972 yılında çıkardıkları “The Air That I Breathe” şarkının bir bölümünün “Creep” şarkısında kullanıldığını öne sürdü. Böylece The Hollies’deki müzisyenlerden Albert Hammond ile Mike Hazelwood “Creep” şarkısının ortak yazarları arasına alındı…
4. The Beatles’a pek çok dava açıldı
ABD’li müzik yayıncısı Moris Levy 1969 yılında Beatles’a bir telif davası açtı. İddiasına göre, Beatles’ın “Come Together” şarkısında Chuck Berry’nin “You Can’t Catch Me” şarkısından bir söz kullanılmıştı. “Come Together” mahkemede John Lennon tarafından savunuldu.
Beatles’ın “başını ağrıtan” bir başka dava ise 1970 yılında gerçekleşti. Beatleas’ın gitaristi George Harrison’a ait “My Sweet Lord” şarkısı, “The Chiffons” grubuna ait “He’s So Fine” şarkısına oldukça benziyordu! Dava 1976 yılında sonuçlandı. Mahkeme, Harrison’ın “He’s So Fine” isimli şarkıdan “alıntı” yaptığına hükmetti…
5. 5 milyon dolarlık “Blurred Lines”
Robin Thicke ve Pharrell Williams tarafından 2012 yılında piyasaya sürülen şarkı, yayınlandığı günlere damgasını vuruştu! Ancak bu durum, şarkının “mahkemelik” olmasını engelleyemedi…
Amerikalı soul şarkıcısı Marvin Gaye’in ailesi tarafından, Thicke ve Williams’a telif davası açıldı. Ailenin iddiasına göre Gaye’nin 1977 yapımı şarkısı “Got to Give It Up” ile “Blurred Lines” arasında “önemli” benzerlikler vardı. Dava, Gaye’nin ailesinin lehine sonuçlandı. Mahkeme, Thicke ve Williams’ı 5 milyon dolarlık tazminat ödemeye mahkûm etti!
6. Queen, David Bowie ve Vanilla Ice
Dünya müziğinin en önemli isimleri arasında yer alan Queen grubu ve David Bowie de telif hakkı sorunlarıyla uğraşmak zorunda kalmışlardı. Queen ve Bowie ortak yapımı “Under Pressure” şarkısındaki melodinin “benzeri”, ABD’li şarkıcı “Vanilla Ice’ın” “Ice Ice Baby” isimli şarkısında kullanılmıştı! Bu “benzerlik” üzerine Vanilla Ice, Quuen ve Bowie’e tazminat ödedi. Fakat tazminatın miktarı açıklanmadı.
7. Led Zeppelin – Stairway to Heaven
Led Zepppelin’in 1971 tarihli parçası “Stairway to Heaven” müzik dünyasının en önemli ve en sevilen şarkılarından biri. Ancak bu ünlü ve sevilen şarkı da telif anlaşmazlıklarının konusu olmaktan kurtulamadı. Böylece bu ikonik şarkı da müzik sektöründeki en ünlü davalar arasındaki yerini aldı…
“Stairway to Heaven” ABD’li müzik grubu Spirit’in 1968 yapımı enstrümantal bir şarkısından “önemli ölçüde” esinlenmekle suçlandı. Ancak 2016 yılında başlayıp 2020 yılında sonuçlanan davayı “Led Zeppelin” kazandı.
Kaynak: 1
