İyi bir bilim kitabını “iyi” yapan şey nedir?
Teknik deha ve sevindirilebilir hikaye anlatıcısı arasındaki hassas dengeye dokunan bir yazar mı?
Gelecekteki gerçekleri ya da inanılır kurguları tahmin etmek için modern bilimi kullanmak mı?
Akıllı fikirleri parlak resimlerle eşleştirmek de olabilir?
Ya da kafasında yer alan düşünceyi değiştiren farklı grupları, yazarları, fikirleri bir araya getirmek…?
Geçtiğimiz birkaç yıldan beri bilim hakkında yazılmış en iyi kitaplar bunların hepsinin doğruluğunu ve daha fazlası olduğunu kanıtlıyor.
Yaz sıcakları yaklaşırken; Stephen Hawking’in son cevapları, Silikon Vadisi sahtekarlığı ya da genomun yeni anlayışıyla anlatılan insanlık tarihi hakkında bir açıklama yakalayın.
Son sayfayı çevirdiğinizde, beklediğinizden çok daha fazlasını bulmuş olacaksınız…
1. Bir Hücrenin Yaşamları: Biyoloji İzleyicisinden Notlar
Lewis Thomas
Lewis Thomas, 1975 yılında, doğal ve biyolojik dünyaların birbirine bağlılığıyla ilgili bu klasik için 2 Ulusal Kitap ödülü kazandı. 29 makaleye ayrılarak New England Journal of New Journal’da yayınlanan Thomas’ın düşünceleri, bugün daha da gerçektir.
Thomas’ın çeşitli uzmanlık alanları -15 yıl boyunca New York University Medical’daki patoloji bölümünün başıydı ve aynı zamanda bir şair ve etimologdu- kompozisyon formundaki ustalığıyla birlikte, ustaca araştırılan bir dizi başlıkta bir araya geldi.
Bunlar arasında; astronotların yeryüzüne döndükten sonra dekontamine edilmemeleri gerektiği ya da hiç kimsenin bir tek canlı şeyi tam olarak anladığını göstermeden nükleer bir silahı ateşleyememesi gerektiği de var.
Muazzam büyüklükteki bir şeyin parçası olarak gördüğü mitokondri ve insanlar hakkındaki düşünceleri kırk yaşına gelmiş olabilir. Ancak bu fikirler bugün sadece inatçı değil, aynı zamanda modernler.
2. Büyük Sorulara Kısa Yanıtlar
Stephen Hawking
Büyük Patlama üzerine yeni fikirler, zaman ve mekan yaratma ve kara delikler Stephen Hawking’i bir bilim insanı olarak ünlü yaptı. Hatta bundan daha fazlasına dönüşerek halka açık bir simge haline geldi. Son kitabında ise bizlere geniş kitlelerin kucaklayacağı bir öngörüyü miras bırakıyor.
Hawking’in yaşamı boyunca yakaladığı ve ölümden sonra derlenen makale ve düşüncelerinin bir koleksiyonu olan kitabın şekli, sıkça sorulan soruları cevaplamak:
İnsanlar uzayda koloni kuracaklar mı?
Yapay zekanın insanın geleceğindeki rolü nedir?
İnsanlığın hayatta kalması noktasında iyimser mi yoksa kötümser mi olmalıyız?
Tanrı var mı?
Hawking, “Ben gittikten sonra keşif harikası devam edecek” diye yazıyor.
Son yazdığı kelimeleri okuyanlar için, teorisi daha doğru olamazdı…
3. Kötü Kan: Silikon Vadisi Başlangıçında Sırlar ve Yalanlar
John Carreyrou
2003 yılında Elizabeth Holmes, 1 dakika içinde kan kullanarak doğru ve hızlı bir şekilde 240’dan fazla laboratuvar testini ölçmek için yeni bir teknoloji geliştirdiğini iddia eden Theranos’u kurdu. Holmes yatırımcılardan 700 milyon dolar topladı ve şirkete $10 milyar’dan fazla değer verildi. Tek sorun, Theranos’un çığır açan teknolojisinin işe yaramadığıydı.
Theranos’un aldatıcı uygulamalarının ilk öyküsünü birkaç yıl önce yakalayan Wall Street Journal araştırmacı gazetecisi John Carreyrou, kitabında şirketin yükseliş ve düşüşüyle ilgili bilinenden daha geniş bir hikaye anlatıyor.
Aldatma, Carreyrou’nun bile önceleri tasarladığından çok daha ileriye uzandı: Başkan Yardımcısı Joe Biden tarafından ziyaret edilen laboratuvar, kurgu için hazırlanmış sahte bir laboratuvardı ve Holmes, yatırımcılara yalan söylese bile bir sonraki Steve Jobs olarak ilan edildi.
Sonuçta neredeyse bir milyon testin sonucu ya iptal edildi ya da düzeltildi.
The New York Times tarafından yayımlanan “Başkanın Tüm Adamları”na benzeyen kitap, modern tıp ve teknolojinin sorumsuzluk ve sahtekarlıktan nasıl etkilendiğine dair uyarıcı bir hikaye.
4. Üç Cisim Problemi
Cixin Liu
Soru şu: İyi bir uzaylı ırkı ile temasa geçmek istiyor muyuz? Üç Cisim Problemi’nde, ödüllü bilim kurgu yazarı Cixin Liu, eğer yaparsak olabilecek siyasi, sosyal ve bilimsel sonuçları hayal ediyor.
Liu’nun bilim kurgu yaklaşımı birçok cephede heyecan verici. Bilim kurgun, hükümet tarafından on yıllardır bastırılan Çin’de çılgınca popüler. Çin’de bilgisayar mühendisliği eğitimi alan Liu, fizikçilerin sevdiği bir şekilde uzayda iletişim kurmanın bilimini ve etiğini hayal ediyor.
Liu’nun, fizikçilerin uzun zamandır sorduğu soruları yanıt veriyor…
Stephen Hawking’in bir keresinde söylediği gibi, “Bir gün, böyle bir gezegenden bir sinyal alabiliriz. Ama cevap vermekten çekinmeliyiz. Gelişmiş bir medeniyetle tanışmak, Kolomb’la karşı karşıya olan Yerli Amerikalılar gibi olabilir. Bu pek iyi olmamıştı. ”
5. Bilimde Kadınlar: Dünyayı Değiştiren 50 Cesur Öncü
Rachel Ignotofski
2018 yılında kadınlar, Temsilciler Meclisi’nde yaklaşık 100 sandalye elde ederek bir tarih yazdılar. Illustrator ve çok satan yazar Rachel Ignotofski’nin 2016 yılında raflarda yerini alan kitabında belirttiği gibi, aynı kadın dalgası da bilimde de uzun zamandır yükseliyor.
Rachel Ignotofski bizlere; Jane Goodall’dan Ada Lovelace’a ve Mae Jemison’a kadar bilim dünyasındaki korkusuz kadın öncüleri anlatırken eğlenceli ve zekice hazırlanmış resimli bir rehber sunuyor.
Ignotofski’nin, her bilim insanına, açıklayıcı resimler ve az bilinen gerçeklerle tamamlanan kapsamlı bir biyografi ile onurlandırıyor olması takdire şayan. Örneğin, paleontolog Mary Anning’in sadık köpeği Tray O’nunla birlikte, fosil kazılarına katılıyor.
Hem meraklı yetişkinler hem de yeni neslin biyologları, mühendisleri ve astronotları için eğlenceli bir okuma ya da hediye.
