Mavi Ay, Hasat Ayı veya Solucan Ayı… Ay’ın farklı isimleri olduğunu biliyor muydunuz? Eski kültürler ayları ve mevsimleri takip etmek için dolunaylara farklı isimler verirlerdi. Bu isimler günümüzde de kullanılıyor. Ay’a baktığımızda yüzeyinin her zaman aynı miktarda aydınlandığını görmeyiz. Ay’ın şeklindeki bu belirgin değişime ‘evre’ adı verilir. Ay’ın evreleri Ay, Güneş ve Dünya’nın göreceli konumlarından kaynaklanır. Ay kendi ışığını üretmediğinden, gezegenin yalnızca diğer nesneler tarafından aydınlatılan kısımlarını görebiliriz. Şimdi daha fazla vakit kaybetmeden Dolunay isimleri ve anlamları yazımıza başlayalım👇
Ay’ın kaç evresi var?
Ay, farklı evreleri sırasında birden fazla kısmi aydınlanma aşamasından geçer. Her aşama aynı zamanda büyüme veya küçülme durumuna göre 29,5 günlük döngünün tamamında yer alıyor.
Ay’ın sekiz evresi sırasıyla:
Yeni ay
Hilal
İlk dördün
Şişkin ay
Dolunay
Son dördün
Ay’ın evreleri ve yılın ayları nasıl bağlantılıdır?
Ay’ın tüm evrelerinden geçmesi yaklaşık 29,5 gün sürer. Her ayda genellikle bir dolunay vardır, ancak bazen daha fazla da olabilir.
Dolunay isimleri ve anlamları
Ay’ın isimlerinden birçoğu bize Kızılderili kültüründen gelmiştir çünkü onların yaşam tarzları açısından, ayın evreleri, güneş döngüsü kadar önemli bir zaman tutma yöntemiydi.
Ay isimlerinin sayısı kabileden kabileye biraz farklılık gösterir, ancak birçoğu yıla 12 veya 13 dolunay atar. Bu isimler daha sonra Amerikalılar tarafından benimsenmiş ve popüler kültüre girmiştir.
Ocak: Kurt Ayı
Ocak ayında gerçekleşen dolunay, genellikle kışın aç kurtların ulumalarından dolayı Kurt Ayı ismini almıştır. Bu ismin Kelt ve Eski İngilizce kökenli olduğu ve Avrupalı yerleşimcilerin onu Kuzey Amerika’ya getirdiği düşünülüyor. Bu dolunayın diğer isimleri arasında eski ay ve buzlu ay da yer alıyor.
Şubat: Kar Ayı
Şubat’taki Kar Ayı, adını bol kar yağışından alıyor. Bazı Kuzey Amerika kabileleri, kış ortasındaki besin kaynaklarının kıt olması nedeniyle buna Aç Ay adını verirken, bazıları da ayı yavrularının doğduğu zamanı belirtmek için Ayı Ayı adını vermiştir. Fırtına Ayı, Buz Ayı ve Kar Ayı da deniliyordu.
Mart: Solucan Ay
Mart ayındaki dolunaya, toprak ısınınca ortaya çıkan solucanlar nedeniyle Solucan Ay adı verilir. Yerli Amerikan kabileleri buna kargaların geri gelmesi için Karga Ayı, Kar Kabuğu Ayı ve akçaağaç özsuyunun akması için Bitki Özü ve Şeker Ayı adını da vermişlerdir.
Nisan: Pembe Ay
Pembe Ay ismini ilkbaharın başlarında Kuzey Amerika’da açan pembe floksa kır çiçeklerinden almıştır. Avrupa’daki yaygın isimler aynı zamanda baharın tomurcuklanması ve doğuşuna da gönderme yapıyordu: Anglo-Saksonlar buna Yumurta Ayı diyordu; Keltler ise Tomurcuklanan Ay, Yeni Sürgün Ayı, Tohum Ay ve Büyüyen Ay gibi isimler taşıyordu.
Mayıs: Çiçek Ayı
İlkbaharda açan tüm çiçeklere ithafen Mayıs dolunayına Çiçek Ayı denir. Yerli Amerikalılar buna Tomurcuklanan Ay, Yumurtlayan Ay ve Dikim Ayı adını da vermişlerdir.
Haziran ayının dolunayı, küçük kırmızı meyvelerin bu dönemde olgunlaştığı ve Kızılderili kabileleri tarafından toplanabildiği için Çilek Ayı’dır. Diğer yerel isimler Yeşil Mısır Ayı ve Sıcak Ayı’dır.
Temmuz: Geyik Ayı
Temmuz ayındaki dolunaya, geyiklerin alnında ortaya çıkan yeni boynuzları belirtmek için Geyik Ayı adı verilir. Diğer Kızılderili kabileleri buna Somon Ayı, Ahududu Ayı ve Gök Gürültüsü Ayı da demiştir.
Ağustos: Mersin Balığı Ayı
Büyük göllerde bulunan mersin balıkları nedeniyle Ağustos’a Mersin Balığı Dolunayı adı verilmiştir. Balık, bölgedeki Kızılderili kabileleri için çok önemliydi. Keltler buna Anlaşmazlık Ayı ve Vaşak Ayı, Anglo-Saksonlar ise Tahıl Ayı adını vermişlerdir. Diğer İngilizce isimler arasında Mısır Ayı ve Yıldırım Ayı da bulunuyor.
Eylül veya ekim: Hasat Ayı
Teknik olarak Hasat Ayı, 22 Eylül civarındaki Eylül ekinoksuna en yakın dolunaydır. Hasat Ayı, bir ay yerine ekinoksa göre belirlenen tek dolunaydır. Bu çoğunlukla eylül ayında gerçekleşir ama her üç yılda bir ekim ayına denk gelir.
Eylül: Mısır Ayı
Eylül ayındaki dolunay, Mısır Ayı’dır. Kelt ve Eski İngilizce isimleri ise Şarap Ayı, Şarkı Ayı ve Arpa Ayı’dır.
Ekim: Avcı Ayı
Geleneksel olarak, Kuzey Yarımküre’deki insanlar ekim ayını avlanarak ve önlerindeki kışa hazırlanarak harcamışlardır. Bu yüzden ekim ayında olan dolunaya Avcı Ayı denir. Yerli Amerikalılar bu dolunaya sonbahardan sonra Kuruyan Pirinç Ayı, Düşen Yapraklar Ayı ve Dondurucu Ay adını da vermiştir.
Kasım: Kunduz Ayı
Kasım ayındaki dolunay, adını kışa hazırlanırken görülen kunduzlardan alıyor. Yerli Amerikalılar buna Donmuş Ay ve Dondurucu Ay da demişlerdir. Kelt geleneğinde buna Yas Ayı ve En Karanlık Derinlik Ayı da denir.
Aralık: Soğuk Ay
Aralık ayında Kuzey Yarımküre’deki çoğu insan için kışın başlangıcıdır. Bu nedenle aralık dolunayına Soğuk Ay denir.
Dolunay isimleri ve anlamları yazımızın sonuna geldik. Bu içerik de ilginizi çekebilir:
