Denizlerin en sevilen canlılarından biri olan denizatları, sahip oldukları özellikler düşünüldüğünde oldukça sıra dışı canlılardır. En çok bilinen özelliği ise erkek denizatlarının üreme yeteneğine sahip olmasıdır. Hal böyle olunca denizatları büyük bir merak konusu haline gelmiştir. Sizler için denizatlarının genel özelliklerini ve ilk defa duyacağınız bilgileri bir araya getirdik. İşte denizatı hakkında bilmeniz gerekenler.
Denizatları hakkında kısa bilgilerle başlayalım?
Denizatlarının boyutları 16 mm ile 35 cm arasında değişen türleri vardır. Bu türler tüm dünyadaki ılıman ve tropikal sularda bulunmaktadır. Denizatlarından arka yüzgeçlerinde ve kafalarında solungaçlar vardır, aynı zamanda bunların yanında göğüs yüzgeçleri bulunur. Bu fiziksel görünümleri nedeniyle balık kategorisinde yer alırlar.
Denizatlarının bugüne kadar 40 türü keşfedilmiştir ve tam olarak sayıları bilinmemektedir. Denizatı nüfusu son yıllardaki aşırı avlanma sebebiyle büyük bir tehlike altındadır. Denizatları geleneksel Çin şifalı bitki biliminde kullanılmakta ve bu yüzden her yıl 20 milyon denizatı yakalanıp satılmaktadır.
Denizatı özellikleri
Denizatları, hem fiziksel görünümleri hem de özellikleri ile çok dikkat çekmektedir. Su altı dünyasının tehlikeli canlıları arasında yaşamayı başaran denizatları, deniz omurgalıları arasında dik duran tek canlıdır. Ayrıca erkeklerinin üreme yeteneğini sahip olması onları ilgi çekici kılmaktadır.
Dünyada erkeği hamile kalabilen tek canlı denizatıdır.
Denizatlarının bazı türleri kısmen saydamdır, bu nedenle akvaryumda görünmezler.
Denizatlarının hızlı hareket eden gözleri vardır. Bu sayede hem avlarını hem de kendilerini avlamak isteyenleri hareket etmeden izleyebilirler.
Denizatı kafasını sadece aşağı ve yukarı doğru hareket ettirebilir.
İç iskelete sahip oldukları için omurgalılar sınıfında yer alırlar.
Deniz omurgalıları arasında dik duran tek canlıdır.
Denizatları oldukça sert bir deriye sahiptir. Bu sertliği sebebiyle, ölmüş ve zaman içinde kurumuş olan bir denizatını elle kırmak mümkün değildir.
Denizatlarının ömrü yaklaşık olarak 4-5 yıldır.
Pek çok ilaç yapımında kullanılan bu canlılar, afrodizyak etkileri nedeniyle de avlanmaktadır.
Hayata gelen binlerce denizatından sadece 2-3 tanesi yaşamaktadır.
Burunları sayesinde avlarını kolayca yutabilirler.
Üç küçük yüzgeçleri vardır. Sırtında bulunan yüzgeç hareket etmesi için gereken enerjiyi sağlar. Solungaçlarının altındaki diğer iki yüzgeç ise dengeyi ve yön bulmayı sağlar.
Çok sert bir yapıya sahip oldukları için deniz canlılarının büyük bir çoğunluğu onları avlamaz. Orkinoslar, yengeçler ve penguenler denizatları ile beslenirler.
Denizatları kamuflaj yeteneklerini hem gizlenmek hem de kur yapmak için kullanırlar. Erkek denizatı dişisine kur yaparken, neredeyse birebir aynı rengi alır. İki farklı cinsiyetteki canlı bir araya geldikten ve erkek denizatının karnında bulunan kuluçka kesesi kabardıktan bir süre sonra yeniden eski rengine dönüşür.
Denizatları tek eşlidir. Yapılan araştırmalara göre, bu canlılar tüm hayatlarını tek eşli olarak sürdürüyorlar. Hatta eşini kaybeden bir denizatı çiftleşmeden önce günlerce ve aylarca bekliyor.
Denizatlarının iki gözü vardır ve bu gözler birbirinden bağımsız şekilde hareket edebilir.
Denizatlarının kafalarındaki taca benzer çıkıntı, tıpkı insanların parmak izinde olduğu gibi eşsizdir.
Denizatları nasıl çoğalır?
Erkek denizatı neden hamile kalır ve denizatı çift cinsiyetli mi gibi soruların cevapları çok merak edilmektedir. Bu konular ile ilgili bilmeniz gerekenleri açıklığa kavuşturduk.
Birçok denizatının hamileliği yaklaşık olarak 2 ila 3 hafta sürmektedir. Erkek denizatında dişi tarafından bırakılan yumurtaları taşıdığı kuluçka kesesi bulunmaktadır. Çiftleşen çift kuyruklarını birbirlerine sararlar ve dişi uzun bir tüp olan ovipositoru erkeğin kesesine getirir. Yumurta tüpten yukarıya erkeğin kesesine ilerler ve burada erkek daha sonra yumurtaları döller. Embriyolar on gün ile altı hafta arasında gelişirler, bu süre türe ve su koşullarına bağlı olarak değişmektedir. Erkek doğum yaparken, tüm bebek denizatları çıkana kadar boşaltır. Burada kafanız karışmasın; denizatlarında erkekler sperm, dişiler ise yumurta üretir. Dolayısıyla bu konuda bir değişiklik yoktur. Tek değişik olan şey döllenmenin konumudur.
Erkeğin kesesi yumurtalar için tuzluluğu ayarlar, yumurtalar olgunlaşmaya başladıkça dışarıdaki oranla eşitlemek için yavaşça arttırır. Yumurtadan çıkan yavrular ebeveynlerinden bağımsızdır. Bazıları gelişme zamanlarını okyanus planktonlarıyla geçirirler. Bazen, erkek denizatı yeni çıkmış yavruları tüketebilir.
Denizatı yenir mi?
Pek çok kültürde herhangi bir yasak olmamasına rağmen denizatları yenmez. Ancak pek çok kültürün aksine Asya ülkelerinde denizatları yenir.
Adım Caner Cem Martı, 1996 yılında Bartın'da doğdum. 2010 yılında geçirdiğim kaza sonucunda vücudumun %99'u felç kaldı. 2015'ten bu yana bazı cihazlar yardımıyla internet ortamında çalışabiliyorum. İçerik editörlüğü ve sosyal medya uzmanlığı gibi alanlarda tecrübe sahibiyim, ancak asıl uzmanlık alanım SEO uyumlu makale yazmak. Ayrıca front-end tasarımlar yapıyorum. Sinema, spor ve tarih gibi konular çok dikkatimi çekiyor. Özellikle sinema tutkunuyum.
