Yazıya başlarken “Tüm Zamanların En İyi Kitapları” diye bir şey olmadığını özellikle belirtelim. Her bir edebi şaheser, biriciktir ve emsalsiz olduğu için de kıyas kabul etmez. Her ne kadar okuma alışkanlığının gelişmesi bakımından önemli bir katkı sağlasa da kitaplar, kendileri için tasarlanan kapakların güzelliğine, çekiciliğine göre de değerlendirilmemeli. Fakat onları kaç kişinin okuduğuna bakarak değerlendirmek, küresel anlamda ne derece cazip olduklarını görmek bakımından doğru ve yararlı bir yaklaşım olabilir. Çünkü eleştirmenlerin edebi şaheser olarak kabul etmedikleri bir kitap, dünya çapında son derece fazla okunmuş, sevilmiş ve beğenilmiş olabilir. Örneğin çocuklara kitap okuma sevgisini kazandıran “Küçük Ayşegül” serisi ya da Guinness Rekorlar Kitabı şimdiye kadar 100 milyonu aşan bir satış rakamına ulaşmış olsalar da edebi eser olarak kabul edilmezler.
Büyük bir çoğunluğun neleri okumaktan keyif aldığını daha iyi anlayabilmek adına bugüne kadar en çok satılan kitapları derledik. Kitapların satış ve baskı sayısının kaydını tutmanın zorluğundan ötürü aşağıdaki hiçbir veri kesin değil. Bu tam olarak en çok okunan kitaplar oldukları manasına da gelmiyor. Bir kitap bir kere satılıyor ama pek çok kişi tarafından defalarca okunabiliyor. Ayrıca kitapları ve serileri satın alıp, okumaya başlayıp yarım bırakanlar da mevcut. İlaveten e-kitap ve yasadışı yapılan baskıların da okunma sayısını etkilediğini hesaba katmak gerekiyor. Guinness Rekorlar Kitabı’na göre; nüsha olarak şimdiye kadar 2,5 ila 5 milyar basıldığı tahmin edilen İncil, açık ara en çok okunan kitap. Dünya İncil Cemiyeti, bu sayıya her yıl yaklaşık 20 milyon daha eklendiğini söylüyor. İncil’in başka bir rekoru ise 2 bin 500’den fazla dile çevrilmiş olması. 400 yıldan daha uzun bir süredir okuyucularını büyüleyen Cervantes’in Don Kişot’u ise en çok okunan roman. İlk kez 1605’te basılan ve şimdiye kadar en az 500 milyon kopya basıldığı tahmin edilen Don Kişot’un, yine yaklaşık 450 milyon basılan Harry Potter serisinin halen önünde olduğu tahmin ediliyor.
1. İki Şehrin Hikayesi (A Tale of Two Cities)
İnanması zor olabilir ama bugüne kadar en çok satılan kitap, bundan yaklaşık 150 yıl önce Charles Dickens tarafından yazıldı ve “All the Year Round” adlı bir dergide 31 hafta boyunca, 45 bölüm halinde yayımlandı. Fransız Devrimi esnasında ve öncesinde Paris ve Londra’da geçen romanda yazar, rutin bir uygulama haline gelen giyotinle idam edilerek öldürülen binlerce insanın acısını İngiliz halkına anlatmayı amaçlamıştı. Olağanüstü bir yazar ve inanılmaz bir eleştirmen olan Dickens’ın kitapları okuyucularını büyülemeye devam ediyor. “İki Şehrin Hikayesi” ilk kez 1859’da roman olarak yayımlandığından bu yana tahmini olarak 200 milyondan fazla satıldı.
2. Yüzüklerin Efendisi (The Lord of the Rings)
Filolog ve Oxford’da profesör olan J. R. R. Tolkien’in 1937-1949 yılları arasında; çoğunluğunu İkinci Dünya Savaşı’nın farklı aşamalarında yazdığı ve tek cilt halinde yayımladığı kitap esasen bir seri değil. Yayıncının ekonomik çıkarları nedeniyle üç kitaba bölünen epik fantezi türündeki hikaye, Tolkien’in çocuklar için yazdığı “Hobbit”in devamı olarak başlamıştı ancak sonunda ondan çok daha önemli ve ilginç bir eser oldu. İlk kez 1954’te yayımlanan kitabın, bugün 150 milyondan fazla kopyası satılmış durumda ve satılmaya da devam ediyor. Modern fantezi edebiyatını derinden etkileyen Tolkien’in hayranlarına göre dünya ikiye ayrılıyor: “Yüzüklerin Efendisi”ni okumuş olanlar ve illa ki bir gün okuyacak olanlar…
3. Küçük Prens (Le Petit Prince)
Fransız yazar ve pilot Antoine de Saint-Exupéry tarafından yazılan, sulu boyayla çizilen ve 1943’te hem İngilizce hem Fransızca yayımlanan masal, günümüze kadar 250 farklı dile çevrildi. Bir çocuğun gözünden büyüklerin dünyasının anlatıldığı eserin satışı 140 milyonu geçmiş durumda. Sahra Çölü’ne düşen bir pilotun Küçük Prens’le karşılaşmasıyla başlayan kitap, ilhamını yazarın kendi başından geçen olaylardan alır. Kitabın özellikle Küçük Prens’in yurdundan ayrılıp altı farklı gezegene yaptığı geziyi anlatan bölümleri yetişkinlerin yaşam biçimlerini eleştirir. Bir çocuk kitabı olarak kurgulanmış olsa da, yazarın moderniteye ve İkinci Dünya Savaşı’ndan etkilenen toplumu eleştirdiği bir kitap.
4. Hobbit (The Hobbit)
Yine Tolkien’in “Yüzüklerin Efendisi” serisinin başlangıç kitabı olarak yazdığı Hobbit, ilk kez 1937’de yayımlandığında pek çok ödül kazandı ve eleştirmenler tarafından çok beğenildi. 2007’de Türkçeye çevrilen kitapta Bilbo Baggins ve başından geçen maceraları, ileride Orta Dünya’nın kaderini değiştirecek olan “Tek Yüzük”ün bulunuşu, ulu ejder Smaug’un öldürülüşü ve kadim cüce kenti Erebor’un kurtuluşu anlatılır. Ayrıca sahne performanslarına, animasyonlara, çizgi roman ve video oyunlarına adapte edilen kitabın satış rakamının bugüne kadar 100 milyonu aştığı tahmin ediliyor.
5. Kızıl Köşkün Rüyası (Hong Lou Meng)
Cao Xueqin tarafından kaleme alınmış destan, Çincenin dört büyük klasik romanından biri ve Çince kurgu edebiyatının şaheseri kabul ediliyor. 18. yy’ın ortalarında Qing Hanedanı döneminde yazılmış ve 1754’te ilk kez basılmış olmasına rağmen henüz Türkçeye çevrilmemiş. İlk 80 bölüm yazarın ailesinin ve aynı zamanda Qing Hanedanı’nın yükselişini ve çöküşünü anlattığı yarı-otobiyografik türde. 1791’deki ikinci baskıyı hazırlayan Gao E, eşi Cheng Weiyuan ile birlikte romana 40 bölüm daha eklemiş. Çok geniş karakter kadrosu ve buna bağlı psikolojik boyutunun yanısıra, 18. yy. Çin aristokrasisinin sosyal yapısının detaylı bir analizi olması açısından önemli olan kitap bugüne kadar 100 milyondan fazla satıldı.
6. On Küçük Zenci (And Then There Were None-Ten Little Niggers)
Agatha Christie’nin bu başyapıtı, “Ve Hiçbiri Kalmamıştı” şeklinde tercüme edilebilir. Christie, daha sonra “On Küçük Zenci” adında karar kılmış. 100 milyondan fazla satılan kitap 1939’da yayımlandı. Geçmişteki kararları, hataları ya da ihmalkarlıkları yüzünden insanların ölümlerine yol açan ve bunu sır olarak saklayan on kişi, tanımadıkları birinden aldıkları ücretsiz tatil davetini kabul ederek Zenci Adası’ndaki gösterişli bir malikeneye gider. Ancak adada onları bekleyen görevli bir çiftten başka kimse yoktur. Aynı günün akşamı başlayan ölümler ve ziyaretçilerin adada mahsur kaldıklarını anlamalarıyla birlikte kaos başlar. Bir psikopatın kurbanı olduklarını ve birer ava dönüştüklerini anladıklarında çok geç olacaktır.
7. Harry Potter Serisi/Felsefe Taşı (Harry Potter Series and Sorcerer’s Stone)
“Harry Potter ve Felsefe Taşı” ilk kez 1997’de yayımlanan serinin ve J. K. Rowling’in ilk romanı. Bu ilk kitap dünya çapında 100 milyondan fazla satıldı ve şimdilik “dünyada en çok satılan kitap serisi” olmayı başaran hikayenin diğer kitaplarının heyecanla beklenmesini sağladı. Yedi cilt halinde yazılan fantastik roman serisi ve bu kitaplardan uyarlanan film serisinin dünya çapında elde ettiği başarı ve yakaladığı satış rakamları çığır açtı. Serinin son kitabı “Ölüm Yadigarları” 2007’de piyasaya çıktığı ilk gün ABD’de 8,5 milyonun üzerinde satılarak erişilmesi güç bir rekora imza attı. Şimdiye kadar 450 milyondan fazla satıldığı tahmin edilen seri kitapları, “Dünyanın En Hızlı Satan Kitabı” ve “Dünyanın En Çok Satılan Çocuk Romanı” ünvanlarını kazandı.
8. Narnia Günlükleri/Aslan, Cadı ve Dolap (The Chronicles of Narnia-The Lion, the Witch and the Wardrobe)
C. S. Lewis’in 1949 ve 1954 yılları arasında yazdığı yedi ciltlik Narnia Günlükleri serisinin 1950’de basılan ve bugüne kadar 85 milyondan fazla satılan ilk kitabı fakat hikayenin içerik sırası olarak ikinci kitabı. Serinin ilk kitabı “Büyücünün Yeğeni” daha sonra bu kitaptan önce okunması için yazılmış. 41 dile çevrilmiş ve dünya çapında 120 milyondan fazla satılmış olan serinin fantastik hikayesi Yunan ve Roma mitolojilerinden, İngiliz, İrlanda masallarından hatta Türk kültür ve geleneklerinden esinlenilmiş. Hayvanların konuşabildiği, sihrin bulunduğu ve iyi ile kötünün savaştığı Dünya’dan Narnia’ya gelen çocukların maceralarının anlatıldığı serideki en önemli karakterlerden biri olan aslanın adı, İngilizce “Lion” değil; Türkçe “Aslan”dır.
9. Ayişe (She: A History of Adventure)
İngilizlerin Güney Afrika’yı işgali sırasında oraya görevli olarak gönderilen bir yazar olan Rider Haggard tarafından yazılan roman, ilk kez 1887’de yayımlandığından beri 44 dile çevrildi tahminen 83 milyondan fazla satıldı. Yazarın bu egzotik bölgeye olan seyahati onun bir macera romanı yazmasına ilham oldu. Kitap, fantezi roman türünün klasiklerinden biri kabul ediliyor. Roman Cambridgeli macerasever Horaca Holly ile manevi oğlu Leo Vincey’nin, çağlar öncesine uzanan bir efsanenin peşinde, Afrika’nın derinliklerine yaptıkları tehlikeli yolculuğun öyküsünü anlatıyor. İkili, yolculuk sırasında Kor yeraltı mezarlarında yaşayan, yabanıl Amahagger halkının gizemli beyaz kraliçesi Ayişe ile karşılaşıyorlar.
10. Da Vinci Şifresi (The Da Vinci Code)
Bu listede bulunan bir ya da iki asır önce yayımlanmış kitapların aksine, 2003’te ilk kez basılan Da Vinci Şifresi’nin başarısı gerçekten olağanüstü. İlk basımının üzerinden henüz 15 yıl dahi geçmemiş olmasına karşın 80 milyondan fazla satılmış durumda ve bu rakam şimdiden 44 dile çevrilen kitabın yalnızca 2009’a kadar olan satışlarını gösteriyor. Dan Brown tarafından yazılan kitapta İsa ile ilgili tarihi sırlar ve Leonardo Da Vinci’nin kendi eserlerinde bu sırlarla ilgili ipuçları bıraktığı anlatılıyor. Ayrıca Da Vinci’nin gizli bir tarikata üye olduğu iddia ediliyor ve bunlar kitapta bulmacalar ve kovalamacalarla ele alınıyor. Yazarı tarafından kurgusal olduğu belirtilen macera, fantezi ve tarihsel olguların harmanlandığı roman bir cinayetle başlıyor.
BONUS: Alacakaranlık Efsanesi (The Twilight Saga)
Stephenie Meyer tarafından kaleme alınan seri dört ciltten oluşuyor: “Alacakaranlık”, “Yeni Ay”, “Tutulma” ve “Şafak Vakti”. Washington’daki Forks kasabasında polis memuru olan babasının yanına taşınan 17 yaşındaki Isabella “Bella” Swan ile 109 yaşında bir vampir olan Edward Cullen’ın aşkı ve bu aşk uğruna başlarından geçen maceralar anlatılır. 2005 ve 2008 yılları arasında yayımlanan serinin genelinde olaylar Bella karakteri tarafından anlatılır, ancak serinin üçüncü kitabındaki bazı bölümlerde ve son kitabın ikinci bölümünde, anlatıcı kurt adam Jacob Black’tir. Günümüzün en popüler gençlik romanları arasına giren seri, 38 farklı dile çevrilerek 2011’e kadarki verilere göre Ian Fleming’in James Bond serisini geride bırakarak dünya çapında 116 milyondan fazla satıldı ve aynı zamanda bir film serisine de dönüştürüldü.
Yararlanılan Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19
