Cheat Meal Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir?

Diyet yapmak bazıları için zevkli olabilirken, birçok insan için sıkıcı bir süreçtir ve bir o kadar da uzun bir süreçtir. Diyet yaparken kendinizi zorlu bir yola çıkmış gibi hissedebilirsiniz ve bu yolda kimi zaman kendinizi başarısız hissetmeniz çok doğaldır. Her gününüzün diyete tam uyum ile devam etmesini bekleyemeyiz. Nasıl ki bir yolda önünüze çeşitli engeller çıkabiliyorsa diyet sürecinde de çeşitli engellerle karşılaşabilirsiniz. Pes etmek istediğiniz zamanlar olabilir ve bu uzun süreç beraberinde kaçamakları getirebilir. Diyet yapanların en çok merak ettiği konulardan biridir “cheat meal” yani Türkçe olarak çevirmek gerekirse “kaçamak”. Her ne kadar kaçamak denildiğinde kulağa çok masum gelse de diyet açısından düşündüğümüzde beraberinde olumsuzlukları getirebiliyor. Cheat meal konusunda olumlu ve olumsuz görüşler mevcut. Gelin bu yazıda hep beraber Cheat meal nedir? Nasıl yapılmalı? Zararları nelerdir? gibi soruların hepsine bir göz atalım.

Cheat Meal (diyette kaçamak) nedir?

Diyet sürecini kişinin iradesiyle verdiği bir savaş olarak düşünürsek bu durumun aslında hiç de kolay olmadığını anlayabiliriz. Kişiler bu savaşta iradelerine yenik düşebilir ve bir kereden bir şey olmaz düşüncesiyle, masum olduğunu düşünerek kısıtlı besin alımlarını belirli bir süreliğine artırabilir. İşte cheat meal nedir sorusunun yanıtı tam da bu!

Kaçamak kulağa masum gelse de aslında hiç de öyle değil. Neden mi? Çünkü diyet yapan bireyler küçük kaçamaklar yaptıkları zaman bunları içlerinde büyüterek “diyetimi bozdum!” düşüncesiyle diyetlerini tamamen bırakabiliyorlar. Ancak unutulmamalıdır ki küçük kaçamaklar diyetinizi bozmaz önemli olan bunu dengeleyebilmektir ancak diyetim bozuldu düşüncesiyle besin alımını iyice arttırmak işlerin raydan çıkmasına neden olabilir. Aslında burada önemli olan nokta neyi kaçamak olarak nitelendirdiğinizdir. Arkadaşlarınızla oturup kahve içerken size ikram edilen bir kare bitter çikolatayı yemek çok da kaçamak değildir aslında. Bunu yaptığınızda keyif almaya bakarsanız bunu bir kaçamak olarak görmezsiniz. Ancak bunu yediğiniz için pişman olup “Ben şimdi ne yapacağım, bütün emeklerim boşa gitti!” şeklinde olumsuz düşüncelere kapılırsanız beraberinde daha kötü sonuçlar gelecektir. Bu düşünce ile kaçamak yapan bireyler besin alımlarını arttırmakla kalmayıp paketli, bol karbonhidrat ve yağlı bol yağlı yiyeceklere yönelerek sağlıksız seçimler yapabiliyorlar. İşte asıl sıkıntı burada başlıyor çünkü kalori alımını arttırmak ve sağlıksız beslenmek tamamen farklı şeyler.

Cheat Meal neden yapılır?

Diyette yapılan kaçamaklar aslında diyet planının istenmeyen bir sonucu olarak düşünülebilir. Bilinçsizce yapılan, çok kısıtlı diyetlerde bireyler bir süre sonra iradeleriyle başa çıkamayabiliyor ve kalori alımının da çok kısıtlı olması ani şeker düşmeleri ile beraber önünüze gelen her şeye saldırıp yemek ile sonuçlanabiliyor. Şunu bilmek gerekir ki, diyet yapmak kesinlikle besinleri iyi ve kötü olarak ayırmak değildir. Diyette her besine yer vardır ancak gerektiği miktarda tüketilmelidir. Kahvaltıda reçel tüketme alışkanlığı olan biri bunu tamamen bırakmak zorunda değildir diyet listesi ayarlandığı sürece gereken miktarda tüketebilir. Ancak çoğu diyet planı bireyleri aç bırakarak, fazla miktarda kısıtlamalar, yasaklar içererek insanları zayıflatmaya çalışıyor ve sonuç olarak bireyler bu kısıtlamalara daha fazla dayanamıyor ve kaçamaklar sonucunda diyetlerin sonu hüsranla bitiyor.

Ayrıca bağımlılıklardan vazgeçmek kolay değil ve günümüz şartlarında istesek de istemesek de hepimiz paketli ürünlere bir miktar bağlıyız. Diyete başlayıp bir süre genelini sağlıksız olarak nitelendirdiğimiz paketli ürünleri tüketmeyi bıraksanız da bir süre sonra bu ürünlere eliniz gidebilir ve kaçamak hakkınızı kullanmak isteyebilirsiniz. Sonrasında oluşan suçluluk duygusu ise diyetinize olan bağlılığınızı olumsuz etkileyebilir. Eğer siz de diyete başlayıp 1 hafta çok güzel ilerleyip sonrasında bir gün canınız çikolata çektiği için 2 kare çikolata yiyip diyetim bozuldu diye diyeti bırakanlardansanız korkmayın yalnız değilsiniz!

Cheat Meal yapmanın fiziksel etkileri nelerdir?

Cheat meal yapmakla ilgili herhangi bir fikir birliği yoktur. Bazıları yapılmasını savunurken, bazıları kesinlikle diyette kaçamaklara yer olmadığını savunuyor. Diyette kaçamak yapmayı ve bunun kilo vermeye yardımcı olduğunu savunan görüşün altında, yapılan kaçamakların vücuttaki yağ hücreleri tarafından salgılanıp açlık hissini kontrol eden leptin hormonunun üretiminin arttığı düşüncesi vardır. Bu konuda yapılan çalışmalar, vücudu şaşırttığı düşünülen kaçamak günü ya da kaçamak öğününün metabolizmayı en fazla 24 saat boyunca %3 ila %10’a kadar hızlandırdığını bulmuşlardır. Ayrıca uzun süre yapılan kısıtlı diyetler kaslardaki glikojen depolarının boşalmasına ve kişinin daha çabuk yorulmasına neden olur. Yapılan kaçamaklar alınan karbonhidrat miktarını arttırarak boşalan glikojen depolarının yenilenmesine de yardımcı olur.

Cheat Meal yapmanın duygusal etkileri nelerdir?

Diyette yapılan kaçamakların bireyleri aslında en çok duygusal açıdan etkilediğini söyleyebiliriz. Kaçamak yapan bireylerin çoğu hemen ardından suçluluk duygusuyla baş başa kalıyor. “1 dilim pizza yedim diyetim bozuldu! Dayanamayıp çikolata yediğim için bu hafta hiç kilo veremeyeceğim! Bütün hafta yaptığım diyet 1 dilim pasta yediğim için boşa gitti!” hemen hemen kaçamak yapan herkesten duyabileceğimiz cümlelerdir aslında. Evet diyet emek gerektiren bir süreç ve zorlu süreçlerden geçerek hedeflerinize ulaşmaya çalışıyorsunuz. Bu sürecin sorunsuz olmasını istiyorsunuz ve önünüze çıkan engelde bütün emeklerinizin boşa gittiğine inanıyorsunuz. Kaçamak yaptığınızda da sanki vermiş olduğunuzun bütün kiloları anında geri almışçasına mutsuz oluyorsunuz. Ancak sakin olun 1 dilim yediğiniz pizza veya pasta size kilo olarak geri dönmeyecek. Önemli olan bu olumsuz düşüncelere kapılmadan yaptığınız kaçamaklar sonrası kendinizi diyetinize tekrar motive edebilmek. O an yediğiniz şeyin keyfini çıkarmalısınız. Canınız istedi ve yediniz eğer o an kendinizi tutup yemeseydiniz daha sonrasında başka şeylere saldırıp daha fazla yiyebilirdiniz.

Unutmayın ki sizler birer robot değilsiniz. Eğer böyle olsaydı kilo vermek elbette çok kolay olurdu. Kendinizi bir programa ayarlardınız ve kısa sürede hedeflerinize ulaşırdınız. Ancak öncelikle kendinize insan olduğunu ve hayatınızda inişlerin, çıkışlarınız, mutlu olduğunuz veya üzgün olduğunuz anlar olabileceğini hatırlatın. Kötü bir gününüz veya duygusal olarak olumsuz hissettiğiniz bir günde diyetinizde ufak tefek sapmalar olması gayet normal. Bu gibi ufak engeller motivasyonunuzu bozmamalı, sonrasında daha dikkatli beslenerek ve sporunuzu yaparak durumu düzeltebileceğinizi unutmayın. Yani kaçamakları kendinizi suçlamak için bir neden olarak değil diyet motivasyonunuza bir araç olarak görmelisiniz.

Cheat Meal yapmanın zararları nelerdir?

Kaçamak olarak adlandırınca kulağa masum gelen bu terim aslında diyet boyutunda baktığımızda o kadar da masum değil. Kaçamak yapmanın zararlarını özetlemek gerekirse;

Aşırı Beslenmenize Neden Olabilir!

Sağlıksız ve kötü beslenme alışkanlığı olan bir insanın diyete başladığı zaman bu tarz ürünleri hayatından bir anda çıkarması diyetlerinde kaçamaklarla aşırı beslenmeye neden olabilir. Çünkü bu tarz ürünler bağımlılık yapar ve beyin kendini tatmin etmek için bireyleri bu ürünleri tüketmeye yöneltir.Ayrıca insanın bir anda besin alımını çok fazla kısıtlaması da bir süre sonra aşırı besin alımına, hatta beslenme bozukluklarına giden sonuçlara neden olabilir.

Yaşam Tarzı Oluşturmanıza Engel Olur!

Birçoğu diyet yapmayı hayatının kısa bir süreci olarak değerlendirse de aslında böyle değildir. Aslında burada önemli olan diyet yapma mantığından ziyade sağlıklı beslenmeyi yaşam tarzı haline getirmektir. Yani, diyette amacınız sadece kilo vermek olmamalıdır, sağlıklı beslenmeyi yaşam tarzı haline getirip sürdürülebilir beslenme tarzı kazanmak önemlidir. Yaşam tarzı haline getirdiğiniz beslenme alışkanlığı hem kilo vermenizi hem de kilo verme süreci sonrasında kilonuzu korumanıza yardımcı olur. Ancak siz sağlıklı beslenme serüveninizi sürekli olarak kaçamak adı altında sağlıksız ürünler tüketerek bozarsanız bu durum sağlıklı beslenmeyi yaşam tarzı haline getirmenizi engelleyecektir.

Sağlıksız Besinleri Bırakmanızı Zorlaştırır!

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi diyet yapmak sadece kilo verme odaklı olmamalıdır. Sağlıklı beslenmeyi yaşam tarzı olarak benimsemeniz önemlidir. Ancak sağlıksız ürünler bağımlılık yapar ve siz bu ürünleri hayatınızdan çıkardığınızda bir süre sonra özlemeye başlarsınız. Bunun sonucunda kaçamak hakkınızı kullanarak bu ürünleri tüketebileceğinizi düşünürsünüz. Bu ürünleri tekrar tüketmeye başladığınızda ise bağımlılığınız pekişir ve bir döngü içine girersiniz.

Cheat Meal nasıl yapılmalıdır?

Diyet yaparken kendinizi kaçamak yapmak zorundaymışsınız mutlaka ödül günleriniz olmalıymış gibi şartlamayın. Ancak sadece diyet yaparken değil hayatımızda her zaman istesek de istemesek de kaçamakların olabileceği gerçeğini de unutmamak gerekir. Peki kaçamak yaparken nelere dikkat etmeliyiz? Kaçamak sürecini en hafif zararla nasıl atlatabiliriz?

Diyetinizin devamlılığının riske girmemesi açısından kaçamak yaptığınız aralıkları kısa tutmayın ve kaçamaklarınız süreklilik kazanmasın.
Kaçamak (Cheat meal) yaparken kendinizi tek öğüne şartlamayın çünkü bu düşünce sizin tek öğünde daha fazla yemenize neden olabilir. Birkaç öğün fazla tüketim yapın.
Kaçamak yapmayı canınız ne istiyorsa yiyebilirsiniz olarak düşünmeyin. Sağlıklı öğünlerin porsiyonlarını arttırın, sağlıksız ürünlerden uzak durmaya çalışın.
Normalde almanız gereken kalorinin %20’sinden fazlasını tüketmeyin.
Son olarak kaçamak yapmayı kendinizi ödüllendirmek adına süreklilik haline getirmeyin. Kaçamaklarınızı suçluluk hissine kapılmadan yapın.