Büyük Patlama (Big Bang) Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 9 İlginç Bilgi

Büyük Patlama (Big Bang) temelde, maddenin milyarlarca yıl önce aşırı yoğun ve sıcak bir noktadan genişleyerek evrenin oluştuğu anı ifade ediyor. İlk kez 1920’li yıllarda ortaya atılan Büyük Patlama teorisi modern fiziğin en önemli teorileri arasında kabul ediliyor. Büyük patlama nedir, nasıl ve ne zaman oldu gibi sorulara verilen yanıtlar, evrenin nasıl oluştuğunu anlamlandırmamıza yardımcı olan en etkili araçlar olarak karşımıza çıkıyor.

Bazı uzmanlar, kimileri için son derece tartışmalı olan teoriye günümüzde de temkinli yaklaşıyor. Ancak pek çok bilim insanına göre Büyük Patlama, teorik fiziğin en somut teorileri arasında yer alıyor. Hatta kimilerine göre Büyük Patlama bir teori değil, gerçek. Çünkü her ne kadar büyük gizemler barındırmaya devam etse de Büyük Patlama’nın gerçekliğine dair çok ciddi kanıtlar mevcut. Bununla birlikte Büyük Patlama’ya dair çok daha az bilinen ve sıra dışı şeyler de var. İşte Büyük Patlama hakkında muhtemelen daha önce duymadığınız 9 ilginç bilgi.

1. Büyük Patlama teorisi ilk kez Katolik bir rahip tarafından ortaya atıldı

Büyük Patlama teorisi, 1927 yılında aynı zaman bir matematikçi ve gök bilimci olan Belçikalı Katolik rahip Georges LeMaître tarafında geliştirildi.

Uzay ve evren üzerine yaptığı çalışmalarda galaksilerin sürekli uzaklaştıklarını gözlemleyen LeMaître, bu yapıların geçmişte birbirlerine daha yakın olması gerektiği fikrinden hareket ederek Büyük Patlama teorisini geliştirdi.

2. Büyük Patlama ismi, ilk kez İngiliz gök bilimci Fred Hoyle tarafından kullanıldı

Üstelik Hoyle bu adı, teorinin yanlışlığını ispatlamaya çalıştığı 1949 tarihli bir radyo programında kullandı.

3. Bazı yeni bulgular, Büyük Patlama’nın düşünüldüğünden çok daha eski olabileceğini işaret ediyor

Bildiğinizi gibi bugün, Büyük Patlama’nın yaklaşık 13,8 milyar önce meydana geldiği düşünülüyor. Dolayısıyla evrenin yaşı da 13,8 milyar olarak kabul ediliyor. Ancak son dönemde evrenin kenarında keşfedilen “süper yaşlı” yıldızlar, bazı bilim insanlarına Büyük Patlama’nın çok daha eski bir zamanda gerçekleşmiş olabileceğini düşündürüyor. Örneğin bazı gök bilimciler yeni bulgular ışığında yaptıkları hesaplamalarda evrenin 26,7 milyar yaşında olabileceğini ileri sürüyor.

4. Büyük Patlama teorisi ortaya atıldığı ilk yıllarda kabul görmedi

Öyle ki modern fiziğin temelini oluşturan bilim insanları arasında yer alan Albert Einstein dahi, Büyük Patlama teorisini reddediyordu!

5. Büyük Patlama’yı kendi televizyonunuzdan izleyebilirsiniz!

Evet, kulağa çılgınca gelse de Büyük Patlama’ya tanık olmak mümkün! Büyük Patlama söz konusu olduğunda Kozmik Mikrodalga Arka Plan Işıması (CMB) isimli kozmolojik bir olgu da hayli önemli bir hale geliyor. 1964 yılında keşfedilen bu olgu basitçe, evrenin her yerini dolduran ve Büyük Patlama’dan günümüze ulaşan elektromanyetik dalgalara verilen isim.

Haliyle Büyük Patlama’nın en önemli kanıtları arasında gösteriliyor. Üstelik bu kanıtı, evinizdeki televizyondan görebilirsiniz. Çünkü televizyonlardaki statik sinyali olarak da isimlendirilen ve “karlanma” olarak da adlandırılan görüntüyü oluşturan şey Kozmik Mikrodalga Arka Plan Işıması’ndan başkası değil!

6. Büyük Patlama, 1000 trilyon santigrat derece sıcaklık meydan getirdi

Bazı bilim insanlarına göre Büyük Patlama’nın şimdiye kadarki en şiddetli patlama olduğu sugötürmez bir gerçek. Ancak patlamanın gerçek şiddetini kestirmek kolay değil. Yine de bazı uzmanların oldukça şaşırtıcı tahminleri var. Örneğin bazı uzmanlar Büyük Patlama’nın 1054 megaton enerji açığa çıkardığını ileri sürüyor. Hidrojen bombalarının aşağı yukarı 50 megatonluk bir enerji açığa çıkardığı düşünüldüğünde, Büyük Patlama’nın ne denli şiddetli olduğu daha rahat anlaşılıyor.

Bununla birlikte Büyük Patlama’nın enerjiyi saniyede 300 milyon metre fırlattığına dair yaygın kabul, patlamanın hızı hakkında bir fikir oluşturmamıza yardımcı oluyor. Elbette tarihin en önemli ve en büyük patlaması ile birlikte muazzam bir ısı açığa çıkması da şaşırtıcı değil. Uzmanlar, Büyük Patlama anında saniyenin çok küçük bir kısmında sıcaklığın 1000 trilyon santigrat dereceye kadar yükselmiş olabileceğini ifade ediyor. 

7. James Webb Uzay Teleskobu, Büyük Patlama teorisini neredeyse çürütüyordu

2021 yılında fırlatılan James Webb Uzay Teleskobu, evren ve uzay araştırmalarının muazzam bir gelişim göstermesine olanak sağladı. Bilim insanlarına evrenin daha önce hiç görmediğimiz bölgelerini gözleme imkânı sunan teleskop, varlığından dahi haberdar olmadığımız galaksileri de gün yüzüne çıkardı. Bu galaksilerden bazıları o kadar uzak ve o kadar yaşlıydı ki, evrenin başlangıcına dair bildiklerimizin tümüyle yanlış olabileceği düşüncesine sebep oluyordu!

Çünkü bu galaksilerin, Büyük Patlama’dan çok kısa bir süre sonra ortaya çıkmış olması gerekiyordu. Ancak bu teorik olarak mümkün değildi. Öyleyse ya Büyük Patlama’ya dair bildiklerimizi ya da James Webb Uzay Teleskobu’nun verilerini tekrar gözden geçirmek gerekiyordu. Neyse ki yapılan çalışmalar sonunda teleskoptan gelen ilk verilerin hatalı olduğu anlaşıldı. Yeni bulunan galaksiler, ilk etapta göründükleri kadar uzak değildi.

8. Evrenin başlangıcı olarak kabul edilen Büyük Patlama, bazı bilim insanları tarafından aynı zamanda evrenin yok olma sürecinin de başlangıcı olarak kabul ediliyor

Evet, evren Büyük Patlama ile oluştu. Ancak bazı bilim insanlarına göre nasıl yok olacağı sorularına verilen yanıtların merkezinde de Büyük Patlama yer alıyor. Çünkü kozmik genişlemede geri gitmek, evrenin başlangıcına yaklaşma anlamına geliyorsa ileri gitmek de sonuna yaklaşmak anlamı taşıyabilir!

9. Büyük Patlama’dan önce ne vardı sorusuna verilebilen net bir yanıt yok

Öte yandan bazı bilim insanları uzay ve zamanın başlangıcı olarak kabul edildiği için Büyük Patlama’dan önce ne vardı, sorusunun anlamsız olduğunu dile getiriyor. Ancak evrenin Büyük Patlama anında başlamamış olabileceğini ileri süren Kozmik Enflasyon teorisi gibi teoriler de var. Yine de mantıklı olsun veya olmasın, Büyük Patlama’dan önce ne vardı sorusu yanıtsız kalmaya devam ediyor.

Kaynak: 1