Tarih, medeniyetimize yön veren sayısız icatla dolu. Ancak bazı icatlar diğerlerinden çok daha önemli. İşte 1821 yılında Fransız eğitimci ve mucit Louis Braille tarafından icat edilen Braille alfabesi de bu icatlar arasında. Alfabe, 200 yılı aşkın bir süredir görme engelli insanların okuyup yazmasına yardımcı oluyor. Yani Braille alfabesi, uzun süredir dünya genelindeki görme engelli insanların yaşamındaki en önemli ışık kaynağı! Üstelik bu önemli alfabeye dair bilmeniz gereken bazı muhteşem detaylar var! İşte Braille alfabesi hakkında muhtemelen daha önce duymadığınız 8 şaşırtıcı bilgi.
1. Alfabenin mucidi Louis Braille de görme engelliydi
1809 yılında Fransa’da dünyaya gelen Braille henüz üç yaşındayken geçirdiği bir kaza sebebiyle görme yetisini tamamen kaybetmişti.
2. Braille, milyonlarca insanın yaşamını aydınlatacak olan yazı sistemini 15 yaşındayken geliştirdi
Görme yetisini yitirdikten sonra Fransa’daki özel bir kurumda eğitim gören Braille, burada Latin harflerine ait kabartmaların kullanıldığı bir sistem sayesinde okuma öğrendi. Ancak bu sistem, görme engelli insanların yazı yazabilmesine olanak tanımıyordu. Braille daha öğrencilik zamanlarında, sadece 15 yaşındayken Fransız ordusunda kullanılan ve askerlerin sessiz bir şekilde iletişim kurması için geliştirilen bir sistemden ilham alarak Braille alfabesini geliştirdi.
3. Braille alfabesi, matematik ve diğer bilimsel alanlar için kullanılan özel kodlara sahip
Abraham Nemeth
Braille alfabesi, görme engellilerin yaşamını bütünüyle değiştirebilecek denli önemli bir icat. Ancak başlangıçta bazı kısıtlamalar içeriyordu. Örneğin görme engellilerin matematik alanında derinlemesine faaliyet göstermelerini sağlayacak özel sembollerden yoksundu.
Alfabedeki bu eksikliği gideren kişi ise görme engelli matematikçi Abraham Nemeth oldu. Nemeth, ileri düzey matematikte kullanılabilecek özel kodlar ve semboller tasarladı. Nemeth Braille Matematik Kodu olarak isimlendirilen bu kod ve semboller, günümüze görme engelli insanların da ileri seviyede matematik ile ilgilenebilmesine olanak sağlıyor.
4. Alfabe sayesinde görme engelli bir insan, görme engeli olmayan bir insandan daha hızlı okuyabilir
Kulağa oldukça şaşırtıcı gelen bu durumu ortaya çıkaran temel şey ise Braille alfabesinin özel tasarımı. Görme engelli bir kişi Braille alfabesinde ortalama olarak dakikada 400 kelime okuyabiliyor. Görme engeli olmayan insanların ortalama okuma hızı dakikada 300 kelime.
5. Braille alfabesiyle yazılan kitaplar, diğer kitaplardan çok daha fazla alan kaplıyor
Çünkü bu özel alfabe ile yazılan kitaplar, diğer kitaplardan çok daha büyük. Örneğin ünlü Harry Potter serisindeki Harry Potter ve Ateş Kadehi isimli kitabın Braille alfabesiyle basılan versiyonu 10 ciltten oluşuyor.
6. Bazı popüler oyuncakların Braille alfabesiyle tasarlanmış versiyonları var
Monopoly ve Scrabble gibi masa oyunlarından Lego ve rubik küplere kadar çok sayıda popüler oyuncağın Braille alfabesi kullanılarak üretilen versiyonları var. Bu oyuncaklar görme engelli çocukların okuma-yazma eğitiminde yaygın olarak kullanılıyor.
7. Alfabe günümüz teknolojisine de entegre olmuş durumda
Gelişen teknoloji, Braille alfabesinin dijital olarak da kullanılabilmesine olanak tanıyor. Bilgisayar ve cep telefonu gibi teknoloji ürünlerindeki çeşitli uygulamalar ve ürünler alfabenin kullanımını çok daha yaygın ve kolay hale getiriyor.
8. Dünya genelinde kullanılan 133 farklı Braille alfabesi var
Braille, teknik olarak bir dil değil. Ancak tıpkı ülkelerin farklı dilleri olduğu gibi farklı Braille alfabeleri var. Farklı ülkelerdeki görme engelli insanlar orijinal Braille alfabesi temel alınarak geliştirilen farklı yazı sistemleri kullanıyor.
