Resmi olarak Birinci Dünya Savaşı, 11 Kasım 1918’deki mütareke ile sona erdi. Ancak, savaşın devam ettiği önceki yılda gerçekleşen ve savaşın etkisi büyük olan olayların önemi oldukça fazla. Farklı devletler tarafından, farklı zaman ve farklı sahnelerde savaşın sonlanmasına sebep olan bu olaylar tarihin seyrini değiştirdi. Dünyayı kana bulayan bu savaşın sonlanmasında etkili 10 olay aşağıda yer almakta.
1. Zimmerman Telgrafı, Ocak 1917
Ocak 1917’de İngilizler Alman Sekreteri Arthur Zimmerman’ın Amerika’ya karşı Meksika ile ittifak teklifini içeren telgrafın ulaşmasını engelledi. Telgrafta Almanlar, Meksika’ya kaybettikleri Teksas, Arizona ve New Mexico gibi eyaletleri geri alma, maddi yardımda bulunma, savaşı ve barışı birlikte yapma vaatlerinde bulunuyordu. Fakat Meksikalılar, Amerika’nın hızlı girişimleriyle düzenlenen kongrede, Amerikan yük gemilerinin denizaltı savaşları sırasında batmasına rağmen Almanya karşısında yer aldı.
2. Denizaltı Savaşları, Şubat 1917
Denizaltı Savaşları ilk olarak Almanya’nın İngiliz adaları çevresindeki bölgenin savaş gölgesi olduğunu ilan etmesiyle 1915’te başladı. Amaç İngiliz Adalarına ulaşan kaynakları engelleyerek açlığa sürüklenecek halkın savaştan çekilmesini sağlamaktı. Birkaç yük gemisine yapılan saldırıdan sonra Amerika tarafından uyarı geldi. Ancak, Şubat 1917’de Alman Generaller Birliği Şansölye Theobald von Bethmann-Hollweg’i denizaltı savaşlarını sürdürmeye ikna etmişti bile. Temmuza dek her şey yolunda gidiyordu, ta ki yeni konvoy sistemi Alman U-botlarının etkisini azaltana dek.
3. Rus Devrimi, Mart 1917
Rus devrimi Boşevik partisinin o yıl güçlenmesine sebep olmuştu, hükümet hızlıca barış teklifini yayınlamıştı. Ateşkesin imzalanmasının ardından Ukrayna, Alman Hükümetine bağlı bağımsız bir eyalet olduğunu ilan etti. Bu, Almanya için Rusya’yı işgal etmeye yetecek asker ve kaynak elde ettiğini bildiren kısa sürecek bir zafer olacaktı.
4. Grip Salgını, Ocak 1918
1918’in başlarında birçok insanın ölümüne sebep olan grip salgını başladı. Dünya genelinde 500 milyon insandan 50-100 milyon arası özellikle genç askerler de dahil olmak üzere hayatını kaybetti.
5. Bahar Taaruzu, Mart 1918
1918 Mart’ının başlarında Almanlar, muazzam genişlikteki Batı cephesinde ataklar yapmaya başladı. Amaç Amerikanın desteğinin tam olarak etkisini göstermeden ilerleleme sağlamaktı. Başlangıçta net bir hedef ve bölge göstermeksizin ilerleme sağlandı ve savaşın durumuna göre taarruzun yeri değişti fakat Alman kaynaklarının transeferinin ilerleyişi yavaşlatması bu atakların avantajını azalttı.
6. Avusturya-Macaristan Ordusundaki İsyanlar, Mayıs 1918
Avusturya Macaristan İmparatorluğu’ndaki toplumsal huzursuzluk sebebiyle, ordu içinde birçok şiddet olayı baş gösterdi. İlk isyancı Slovak grup bastırılsa da; takip eden Çek ve Sırp isyancı gruplarının ilerleyişi durdurulamadı. İsyancılar idam edildi fakat ordu tekrar askeri gücün yönetimini sağlayamadı.
7. 100 Gün Taarruzu, Ağustos 1918
Ağustos 1918’de Almanların Bahar Taarruzuna Amerikalıların da desteğiyle karşılık verilmeye başlandı. Bu direniş Almanların geri çekilmesine Hindenburg hattının dağılmasına sebep oldu.
8. Alman Devrimi, Kasım 1918
Alman devrimi Alman İmparatorluğunun cumhuriyete dönüşmesine sebep olan sivil devrimdir. En yüksek rütbeli Alman generaller 2. Kaiser Wilhelm’in imparatorluğu meşrutiyete dönüştürmesi için baskı kurdu. Çünkü düşmanlar, imparator yerine halkın temsilcileri ile görüşmeler yapmak istiyordu. İmparatoru tahttan indirip, Hollandaya sürgüne gönderdiler.
9. Ateşkes, Kasım 1918
Bulgaristan, Eylül 1918’de Selanik’te ateşkesi imzalayan ilk ülkeydi. Osmanlı İmparatorluğu 30 Ekim 1918’de Mondoros Ateşkes Antlaşmasını Imzalayarak teslim olmuştu. Kasım sonunda Budapeşte, Zagreb ve Prag’ın bağımsızlıklarına dair imzalar atılmıştı. Avusturya ve Macaristan ikiye bölünmüştü. Son olarak Kasım 11’de Almanya da ateşkesi imzaladı. Savaş resmi olarak 11. Ayın 11’inde saat 11’de bitirildi. Yıl 1918’di.
10. Versay Antlaşması, Haziran 1919
Dünya savaşı karmaşık diplomatik diyaloglarla bitirilmişti. 28 Haziran 1919’da nihayet Almanya’nın durumunu belirten Versay Antlaşması imzalandı. Almanya savaşın maddi yükünü ödemeyi kabul etti ve savaşın tüm sorumluluğunu yüklendi.
Kaynak; 1
