Sovyetler Birliği’nin Sputnik 1’i fırlatmasından bu yana geçen altmış yılda, insanlık Kármán hattı üzerinden uzaya çok miktarda malzeme gönderdi. Elbette bunların hepsi geri dönmedi. Dünya yetmezmiş gibi çöplerimizi kozmosun dört bir yanına dağıttık. Sondalarımız, uzak gezegenlerin yörüngesinde dolaşıyorlar. Çeşitli eşyalar uzay yürüyüşleri sırasında düşürülüyor, sembolik olarak serbest bırakılıyor veya lojistik nedenlerle kasıtlı olarak atılıyor. Astronotların uzayda bıraktığı şeyler insanların Dünya dışında bile insan olduğunu gösteriyor. Geçtiğimiz yerde izlerimiz mutlaka kalıyor.
Johnson Uzay Merkezi’nde insanlı uzay uçuşları tarihçisi olan Jennifer Ross-Nazza, çöpleri geride bırakmanın bazen zorunlu olduğunu, örneğin Apollo görevlerinde yörüngeye geri dönmek için gereken yük marjının kısıtlı olduğunu açıklamıştı. Ayrıca, Dünya’da analiz edilmek üzere topladıkları Ay taşları ve toprak için de yer açmak zorundaydılar. Bu nedenle yanlarındaki şeylerin bir kısmını uzayda bırakmak zorunda kaldılar. Peki uzayda bıraktığımız nesneler nedir? İşte küllerden insan atık yığınlarına kadar, astronotların uzayda bıraktığı şeyler 👇
1. İnsan dışkısı
Uzay gemisinde hızla ilerlerken fazla ağırlıklar gemiden atılıyor. Buna insan dışkıları da dahil. Ay’a inen altı Apollo görevi sırasında astronotlar 96 torba atık doldurmuştu. Uzay araçlarından çıktıklarında ise çöplerini dışarı taşıyıp Ay’ın yüzeye bıraktılar. Bazı bilim insanları atıklardaki mikropların bu koşullarda hayatta kalıp kalamayacağını bile düşündü.
2. Golden Records
Güneş sisteminin karanlık bölgelerinde bir yerlerde, Voyager 1 ve 2 insanlığın özünü evrene yayıyor. Her uzay aracı, Dünya’dan görüntüler ve sesler içeren altın kaplama bir fonograf kaydı taşıyor. Bunun amacı; hayatımızın ve kültürümüzün küçük bir dilimini, tesadüfen bu parçaya rastlayan uzaylılara iletme çabası.
NASA’nın ifadesiyle diskler, “dünyamızın hikayesini uzaylılara iletmeyi amaçlayan bir tür zaman kapsülü.” Bunlar arasında bebek ağlaması sesleri, kıyıya vuran dalgalar, Mozart ve Chuck Berry gibi çeşitli sanatçıların müzikleri ve 55 dilde insan selamlaşmaları yer alıyor. Ayrıca şehir trafiğinden annelerin emzirmesine ve kıtaların kayması diyagramına kadar her şeyi belgeleyen 155 resim de bulunuyor. Voyager sondaları 30 yıldan fazla bir süre önce Plüton’un yanından geçti, ancak en yakın gezegen sistemine ulaşmaları 40.000 yıl daha sürecek.
Golden Records, uzayda insan yaratıcılığının tek kanıtı değil. Andy Warhol ve dönemin beş önemli sanatçısının kazınmış çizimlerinin bulunduğu baş parmak büyüklüğündeki seramik bir levha, Apollo 12 ile Ay’a kaçırılmış ve yüzeye bırakılmıştı. Bu henüz doğrulanmamış bir söylenti, ancak doğru olabileceğine inanmak için bazı sebepler var. Amerikalı heykeltıraş Forrest “Frosty” Myers, Bell Laboratuvarları’ndaki bilim insanlarıyla birlikte bu karodan yaklaşık 20 farklı versiyon üretmek için çalıştı, bir mühendisi bunlardan birini uzay aracına “gizlemeye” ikna etti, ardından geri kalanını projede yer alan kişilere dağıttı.
4. LEGO’lar
Astronotların uzayda bıraktığı şeyler listemize devam ediyoruz. Roma tanrısı Jüpiter’i (Yunan mitolojisinde Zeus’tur), eşi Juno’yu (Hera) ve İtalyan gökbilimci Galileo Galilei’yi temsil eden üç LEGO figürü Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter’e gitti. NASA’nın LEGO şirketiyle uzun süredir devam eden ortaklığının bir parçası olarak, bu figürler Temmuz 2016’da Jüpiter’in yörüngesinde dönmeye başlayan Juno uzay aracına bindiler. Görev 2011’de başlatıldığında, baş araştırmacı Scott Bolton oyuncakların “çocukların uzay programı hakkında farkındalığını artıracağını ve onları ilgilendireceğini” umduğunu söylemişti.
Bir dizi başarısız girişimden sonra, Star Trek yaratıcısı Gene Roddenberry’nin küllerinin bir kısmı uzaya ulaştı. Dünyaya uzayı tanıtmak için herkesten daha fazla çaba harcayan bir adamın küllerinin sonsuza dek uzayda kalmasının uygun olduğu düşünülüyordu. 2000’lerin başlarında, Roddenberry’nin yakılmış bedeninin derin uzaya fırlatılması planlanıyordu, oradan asla geri dönmeyecekti. Bu planlar ancak Ocak 2024’te gerçekleşti. Aynı zamanda Star Trek oyuncusu James Doohan’ın külleri de ona eşlik etti.
6. Golf topları
Alan Shepard, Apollo 14 görevinde bir golf sopasının başını yanında getirmiş, bunu ay toprağını toplamak için kullanılan bir alete takmış ve toplara vurarak golf oynamıştı. Shepard, topu Ay’ın mikro yer çekimi ortamında kilometrelerce ileri götürmeyi başardığını söyledi. Bu mesafe ne kadar gerçek bilinmese de, Shepard o topları almaya hiç zahmet etmedi. Bu nedenle şu anda Ay’da hâlâ bulunan iki adet 1970’ler dönemi golf topu var.
Fallen Astronaut, Belçikalı sanatçı Paul Van Hoeydonck tarafından yaratılan ve Apollo 15 görevi sırasında astronot David Scott tarafından Ay’a bırakılan yaklaşık 9 cm boyutundaki soyut bir alüminyum heykelcik.
Heykel, görevler sırasında hayatını kaybeden astronotları anan bir plaketin yanına duruyor. Scott, heykeli plakanın yanında, anıt olarak yan yatırdı. Ancak Van Hoeydonck daha sonra buna itiraz etti ve insanların Ay’ı yıldızlara giden bir basamak taşı olarak kullandıklarının bir sembolü olarak dik bırakılmasını istediğini söyledi. Anlaşmazlık sonunda bir skandala dönüştü, Van Hoeydonck heykelin kopyalarını satmaya çalıştı, Scott ile olan anlaşmasını ihlal etti. Ancak orijinal Düşmüş Astronot 43 yıldır hala ayda noktada oturuyor.
8. Spatula
2006’da, Discovery mekiğinin dışında bir uzay yürüyüşü sırasında, İngiliz-Amerikan astronot Piers Sellers, aracın ısı kalkanlarını onarmak için yeni bir yöntem deniyordu. Koruyucu macunu sürmek için standart bir mutfak spatulası kullandı.
Gemiye döndüğünde her şey yerli yerindeydi, tek bir şey hariç: spatula. Bu basit mutfak aletine “spatsat” adı verildi. Aslında uzayda yüzen çöpler güvenlik tehlikesi oluşturabilir veya pahalı uydulara zarar verebilir, ancak bu talihsiz olay şimdilik önemsiz görünüyor.
9. Bir astronotun ailesinin fotoğrafı
Apollo 16 sırasında, Charles Duke, karısı Dorothy ve oğulları Charles ile Thomas’ın 7×12 cm boyutlarındaki fotoğrafını yere bıraktı. Duke fotoğrafı neden bıraktığını söylemedi, ancak arkasına, fotoğrafla karşılaşabilecek herhangi bir yaratık için mesaj yazdı: “Bu, Dünya gezegeninden Astronot Duke’un ailesi. Ay’a indi, Nisan 1972.” Ne yazık ki, fotoğraf Ay’ın yüzeyinde 40 yıldır durduğu için muhtemelen solmuş durumdadır.
10. Uzay botları, kameralar ve teknik aletler
Apollo 11’in sonunda, Neil Armstrong ve Buzz Aldrin artık ihtiyaç duymadıkları yaklaşık 100 nesneyi geride bırakarak yüklerini hafiflettiler. Bu yığında uzay botları, kameralar, aletler de vardı.
11. Richard Nixon’ın imzaladığı bir plaket
Astronotların uzayda bıraktığı şeyler listemizin sonuna geldik. Nixon, Ay’a yapılan altı insanlı görevin hepsinin başkanlığını yaptı. Bir plaket de uzaya bırakıldı. Yani Nixon Ay’a imzasını atan tek başkandır.
