Red Bull Anadolu Break gösterisi yoğun ilgi üzerine sahnelere dönmeye hazırlanıyor. 9 – 17 Nisan arası beş farklı kentte seyirciyle buluşacak olan ve Anadolu’nun geleneksel danslarını breakdansla buluşturan gösterinin en önemli parçası hiç kuşkusuz dansların bizatihi kendisi. İlhamını Anadolu’nun yöresel kadim danslarından alan Red Bull Anadolu Break, zengin bir mirasın son halkası olarak da nitelendirilebilir. Antalya, Kars, Aydın ve Karadeniz yörelerinden dansların sahneye taşındığı gösteri öncesinde bu dansların köklerine, gösteriye de ilham veren Anadolu Break belgeselinin rehberliğinde ufak bir yolculuk yaptık.
1. Başkaldırı ve isyanın simgesi: Zeybek
Red Bull Anadolu Break’in ilham aldığı dansların başında Zeybek geliyor. Zeybek, silahlı bey anlamına geliyor. Ağa olan efenin yanındaki kızanların yetişmesi ve yönetiminden sorumlu olan zeybekler, bir nevi eğitmenlerdir. Red Bull Anadolu Break, Aydın yöresinin zeybek dansından enstantaneler sunarken işin içine elbette breakdansı da katıyordu. Peki, Zeybek dansı nasıl ortaya çıktı? Anadolu Break belgeselinde Aydın, Germencik yöresinden bir zeybeğe kulak verelim: “Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde, Çakırcalı Efe bir gün bir köy düğününe katılıyor. Diğer kızanlar oynadıktan sonra Çakırcalı beni çalacaksın diyor. Doğaçlama olarak oynamaya başlıyor ve ne hissediyorsa, aklından ne geçiyorsa onu ortaya döküyor. Bir nevi başkaldırı ve isyanın da simgesidir zeybek dansı.” Bu sözler belki de bütünüyle freestyle olan breakdans ile zeybeğin buluştuğu doğaçlama noktasına da işaret ediyor.
2. El hünerlerinin son noktası: Kaşık Dansı
Daire şeklinde ya da karşılıklı dizilerek oynanan kaşık dansı, ritim üzerine kuruludur. Bölgelere göre kalınlığında ya da ağırlığında farklılık gösterse de tüm kaşıklar tercihen şimşir olur. Konya, Kütahya, Bolu ve Antalya yörelerinde sıklıkla oynanan oyun kadim Anadolu geleneğinin oldukça köklü eseridir. Red Bull Anadolu Break’te ise bu dansın Antalya yöresinden örneklere şahit olmuştuk. Pek çok farklı yörede oynanan oyun özellikle eğlenceli törenlerde sıklıkla oynanır. Oyunlara kapalı mekanlarda sipsi, kaşık, kemençe, bağlama, zilli maşa eşlik etmektedir. Açık alanlarda ise davul – zurna eşliğinde oynanır. Freestyle’ın hakim olduğu bu dans büyük ve kültürel bir mirasın parçalarından biridir.
Bir klasik: Halay
Geleneksel Anadolu dansları içinde toplu oyunların en soylu ve en gösterişli örneği olan halay, ritim ve disiplin bakımından belirli bir sisteme bağlıdır. En az üç kişiye ihtiyaç duyulan oyunda senkronize hareket etmek ise en önemli meseledir. Ortaya çıkışı birçok anonim hikayeye ev sahipliği yapan halayın, genel olarak, kolektif, hatta sarılarak oynanan bir oyun olması nedeniyle birleştirici, barışçıl bir havası olduğu bilinmektedir. Oynayanlar birbirlerini küçük parmaklarından ya da kol kola girerek tutar ve omuz hizasında bir hiza tuttururlar. Red Bull Anadolu Break’te ise halayın en modern ve orijinal şovlarından birine tanık olduk.
4. Karadeniz’in dans hali: Horon
Kemençe, davul, zil, zurna eşliğinde oynanan horon Karadeniz ile özdeşleşmiş bir dans. Kökleri Cenevizlilere kadar dayanan bu kadim dans özellikle Doğu Karadeniz’de sıklıkla oynanmaktadır. Düğünlerde, nişanlarda, sünnetlerde; kısacası kutlamanın başrolde olduğu tüm törenlerde oynanan horon Karadeniz dışında da yaygındır. Trabzon dışında Rize ve Giresun’da oynanan horon, denizin dalga hareketlerinden, kıpırtılarından, balıkların çırpınışından ilham alır.
