Dünya dün akşam saatlerinde Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta meydana gelen patlamayla sarsıldı. Beyrut Limanı’nda patlama meydana geldi. Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Beyrut Limanı’ndaki patlamada 6 yıldır bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın infilak ettiğini belirtti. Patlama sonucu en az 100 kişi yaşamını yitirdi yaklaşık 4 bin kişi de yaralandı. 6 yıl önce İstanbul Boğazı’ndan geçerek Lübnan’a ulaşan amonyum nitratın Afrika’ya sevk edilmek üzere olduğu belirtildi. Beyrut Valisi’nin nükleer bir patlamayla eş tuttuğu bu patlama oldukça güçlüydü. Peki amonyum nitrat nedir, nerede kullanılır? Lübnan’dan önce amonyum nitrat patlamaları yaşandı mı?
Özellikle tarımda gübreleme amacıyla kullanılan amonyum nitrat oldukça güçlü bir kimyasal bileşen. Amonyum nitrat, kimyasal formülü NH4NO3 olan bir azotlu bileşik
Güçlü bir patlayıcı etkisi olan bu bileşenin patlama şiddeti nükleer patlamalarla neredeyse eş tutuluyor. Yüksek miktarda amonyum nitrat yıkıcı sonuçlar doğurabiliyor
Bu nedenle depolanması ve kullanımı sırasında çok dikkat edilmesi gerekiyor. Benzin veya gazyağı ile birlikte korkunç bir patlayıcıya dönüşen amonyum nitrat, 2003’te onlarca kişinin yaşamını kaybettiği İstanbul’daki saldırılarda da kullanılmıştı.
Dün Beyrut’ta 6 yıldır bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın infilak etti. Bunun sonucunda ise yüzlerce kişi yaşamını yitirdi, binlerce kişi ise yaralandı
Patlamanın şok dalgaları Kıbrıs’tan bile hissedildi.
Patlaması sonrasında oluşan mantar bulutu patlamanın bir nükleer saldırı olabileceğini düşündürdü. Ancak mantar bulutları güçlü bir patlamanın ardından da görülebiliyor
Beyrut’u neredeyse yerle bir eden amonyum nitrat daha önce de birçok ülkede ağır kayıplara sebep oldu;
1. Belçika – 1942
78 yıl önce Belçika’nın Tessenderlo kasabasında amonyum nitrat patlaması yaşandı. 29 Nisan 1942’de meydana gelen patlamada, 189 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi ise yaralandı. Produits Chimiques de Tessenderloo adlı kimya fabrikasında bazı işçilerin dinamitle 200 ton caklı amonyum nitratı kesmeye hazırlandığı sırada meydana gelen patlama, önce o dönem yaşanan savaşta atılan bir bomba sanıldı.
Tessenderlo kasabasında bir fabrikada meydana gelen patlama, gündüz saatlerinde gerçekleşti. Bu nedenle de fabrika yakınındaki okullarda derste olan pek çok öğrenci yaşamını yitirdi.
Görgü tanıklarına göre, patlama çok şiddetliydi ve kasabada 70 metre çapında ve 23 metre derinliğinde bir krater oluşturdu. Kasabanın üzerini yüzlerce metre yüksekliğinde kahverengi bir duman bulutu kapladı.
Tessenderlo’da her evden en az bir kişi yaşamını yitirdi. Çok sayıda kişi ise uzuvlarını kaybetti. HLN gazetesine konuşan görgü tanıklarına göre, kolları ve bacakları olmayan köylüler o zamanlar sokak sahnesinin değişmez bir parçası haline geldi.
Patlamanın ardından yaşamını yitiren 189 kişi, toplu bir mezara gömüldü. Daha sonra aileler, kendi ölülerini toplu mezardan çıkararak, ayrı mezarlara defnetti. O zamanki fabrika yöneticisi Nestor Sevrin ise 1943 yılında üzüntüden hastalanarak vefat etti.
2. Teksas / ABD – 1947
Amonyum nitrat patlaması sonucu en ağır kayıp ABD’nin Texas eyaletinde yaşandı. 16-17 Nisan 1947’de Texas City Harbor Limanı’nda büyük bir yangın sırasında iki gemideki patlayıcılar infilak etti. Patlama sonucu ise 600 kişi hayatını kaybetti.
ABD’nin Texas eyaletinde 17 Nisan 2013’te bir amonyum nitrat patlaması yaşandı. Bir gübre fabrikasında meydana gelen patlamada, 12 kişinin yaşamını yitirdi, en az 200 kişi ise yaralandı. Uzmanlara göre patlamaya, fabrikadaki yangının amonyum nitratla temas etmesi neden oldu.
3. Toulouse / Fransa – 2001
21 Eylül 2001’de, Fransa’nın Toulouse kentinde bulunan AZF kimyasal tesisinde bulunan 500 kilogram amonyum nitrat infilak etti. Patlamada 2 bin 500’ü ağır toplam 8 bin kişi yaralandı. 31 kişi ise hayatını kaybetti. Olay ilk önce bir terör saldırısı zannedildi. Ancak daha sonra 500 kilogram amonyum nitratın ihmal sonucu klorlu bir ürünle temas etmesi sonucu meydana geldiği ortaya çıktı.
4. İstanbul / 2003
İstanbul’da 15 Kasım 2003’te Şişli’deki Bet İsrael ve Beyoğlu’ndaki Neve Şalom sinagogları ile 20 Kasım 2003’te HSBC Bankası’na düzenlenen saldırılarda da amonyum nitrat kullanılmıştı. Dört farklı noktada, amonyum nitrat yüklü kamyonların infilak etmesi sonucu toplam 59 kişi yaşamını yitirmiş, 400 kişi de yaralanmıştı.
5. Tianjin / Çin – 2015
2015’te Çin’in Tianjin kentinde bir depoda meydana gelen patlamada da 173 kişi hayatını kaybetmişti.
Kaynak: 1
