Eğitim sistemi her ülke için en önemli tartışmaları beraberinde getirmektedir. Ülkelerin kendi eğitim politikaları bir yere kadar yeterli görülse de alternatif arayışlarına gidilerek yeni okullar ve eğitim sistemleri denenmektedir. Bu listemizde dünyanın çeşitli yerlerinden keşke bizde de olsa dediğimiz alternatif eğitim kurumlarını bir araya getirdik.
1. Kayıtsız Şartsız Özgürlük! Summerhill Okulu veya Özgürlük Okulu – İngiltere
Alternatif okulların öncülerinden olan Summerhill Okulu 1921 yılında Alexander Sutherland Neill tarafından kurulmuştur. Öğrenciler ve okulda çalışan öğretmen ve yöneticiler ile beraber okulun kurallarını belirleyerek uygulanması ve denetlenmesi konusunda da sorumluluklar almaktadırlar. Öğrencilere kimseye zarar verilmediği sürece kayıtsız şartsız özgürlük prensibi ile istedikleri her şeyi yapabilmeleri için uygun ortam sunulmakta. Sorunların çözümleri için öğrencilerin seçildikleri Okul Mahkemesi sorunları inceleyerek çözümler üretmekte ve olası durumlarda farklı öğrencileri görevlendirerek alternatif çözüm yöntemleri kullanmaktadırlar. Neill bu okulu kurmasındaki amacı şu şekilde ifade etmektedir: “Çocuğun amacı kendi hayatını yaşamaktır – kaygılı anne babaların istedikleri hayatı ya da en iyisini ben bilirim diye düşünen eğitimcilerin uygun gördüğü hayatı değil.”
2. Öğrenciler Kendi Kendine Öğrensin! Kinma Okulu – Avustralya
Kinma Okulu, Sidney’de okul öncesi ve ilkokul çağındaki çocuklar için kurulan, çocuk merkezli, demokratik eğitim sunan dinamik ve bağımsız ilerici bir okuldur. Kinma çocukları, esnek düşünebilen, bağımsız ve kendi kendine öğrenebilen, kişilere, doğaya ve çevreye saygılı bireyler olmaları için cesaretlendirmektedir. Kinma Okul anneanneler, babaanneler, ebeveynler, öğretmenler, çalışanlar, yereldeki gönüllüler ve öğrencilerden oluşan yaşayan bir projedir. Öğrencilerin herkes ile arkadaşlık bağı oluşturabilmeleri ve yeni kişiler ile tanışabilmeleri için dünyanın çeşitli yerlerindeki öğrenciler ile mektuplaşarak onlardan arkadaşlık bağını güçlendirmek için bileklikler istiyorlar ve çevrelerindeki her yeri bu bileklikler ile şekillendirerek büyük bir arkadaşlık bağı oluşturuyorlar. Okulda öğrencilerin deneyimleyerek öğrenmeleri için bir çok proje gerçekleştiriliyor ve istedikleri projeleri seçerek, yazarak hayata geçirmeleri için destekleniyorlar.
3. Kaosta uçabilen liderler okulu! Kaospilot – Danimarka
Kaospilot, Danimarka’da gençlerin yenilikçi eğitimin getirdiği acil ihtiyaçları karşılamak için kültürel ve sosyal bir organizasyon olarak kurulmuştur. 3 yıllık üniversitesi ile öğrencilerini kaos ortamını yönetmeleri ve nasıl bu durumdan yarar sağlayabileceklerini öğretmektedirler. Okul 3 yıl boyunca yalnızca deneyimsel öğrenme metotlarından yararlanmaktadır. Örneğin, okulun ilk haftasında öğrencilere uluslararası bir konferans gerçekleşeceğini ve bunu gerçekleştirmek için 2 haftalık süreleri olduğu ve tüm sorumluluğun öğrencilere ait olduğunu aktarılıyor. Eğitmenler 2 hafta ortadan kayboluyor ve birbirlerini hiç tanımayan bu ekibin 2 hafta boyunca süreci deneyimlemesi sağlanıyor. Ardından bu sürecin nasıl geçtiği ve yönetildiği konuşularak nasıl daha efektif olabileceği konuşularak bir sonraki adıma geçiliyor. Deneyimsel öğrenmeyi baz alarak hazırlanan programda her aşamada görevlerin zorluk derecesi artırılıyor, öğrencilerinin kendi sınırlarını zorlayarak ve yaşayarak öğrenmeleri sağlanıyor.
4. Yaşayarak öğrenelim, öğrensinler! Ringstabekk – Norveç
Norveç’teki Ringstabekk okulunda yaklaşık 40 yıl önce öğretmenler öğrencilerin okulda öğrettikleri konulara ilgi göstermediklerini fark etmesi ile ders öğretmeme kararı alıyor ve proje tabanlı öğrenmeyi kullanılarak bu alternatif okul ortaya çıkıyor. Öğrencileri yaparak öğrenmeleri için teşvik eden bu okulda, öğretmenler birbirlerinden öğrenmek için çalışmalarını beraber sürdürüyor. Haftalık müfredatların birlikte hazırlanarak bunları Norveç eğitim sistemindeki müfredata uygun olarak proje tabanlı, yaparak öğrenmeye dayalı metotlar ile öğrencilerin merak etmelerini ve kendi motivasyonları ile öğrenmeleri için neler uygulayacaklarını danışmaktalar. Okuldaki her öğretmen öğrencilerinin gelişmesi için kendisinin de gelişmesi gerektiğinin farkında olduğundan bu konuda öğretmenler de proje tabanlı ve yaparak öğrenme kuramları ile kendilerini geliştiriyor.
5. Herkesin birlikte yönettiği aşırı demokratik okul! Democratic School of Hadera – İsrail
İsrail’deki en büyük demokratik okul olan Hadera, 1987 yılında kurulmuştur. Hadera Okulu öğrencilerin, öğretmenlerin, ailelerin ve mezunlarının katılımı ile haftalık olarak gerçekleştirilen okul meclisi tarafından yönetilmektedir. Öğrenciler isterlerse derslere katılabildikleri gibi derse katılmak yerine yapmak istedikleri etkinlikleri seçebilirler ya da hiçbir şey yapmayabilirler. Sosyal toplum olmak için demokrasiye katılımın önemli olduğuna inanan Hadera Okulları, bunun için önemli olanın teorik olarak öğrenmek değil aktif bir parçası olmak gerektiğini vurgulamaktadırlar.
6. Bireysel özerklik ve sivil bilinç! Escola da Ponte – Portekiz
Escola de Ponte, 1976 yılında kurulmuş eğitim kalitesinde kendi anlamını arayan bir devlet okuludur. Okul kendisini yıllar içerisinde geliştirerek en ideal pedogojik yaklaşımı, metodolojiyi ve organizasyon yapısını oluşturmuştur. Okulda Köprü Yapma projesi kapsamında öğrencilerin özerklikleri ve sivil bilinçlerinin oluşması için çalışılmaktadır. Öğrenciler okuldaki karar alma ve sorumluluk paylaşımı konusunda teşvik edilmektedirler. Projenin ana sorumluluğu öğrencilerin isteklerine ve ihtiyaçlarına saygı duyarak kendileri için en ideal öğrenme ortamının yaratılmasıdır. Bu konuda okul içinde görev alan kişiler öğrenciler ile beraber karar alma mekanizmalarına katılırlar.
7. İster oyun oyna, ister derse gir! Okinawa Sudbury School – Japonya
Devasa bir bahçesi bulunan Okinawa Sudbury School, Japonya’nın en demokratik okullarından birisidir. Okulda öğrencilerin istemedikleri hiçbir şeye müfredata yer verilmediği gibi öğrencilerin istekleri dışında yapılandırılmış bir öğretim modeli kullanılmamaktadır. Öğrencilerin zamanlarını istedikleri gibi planlayabildikleri okulda, öğrenciler isterlerse boş zamanlarını serbest oyun zamanı olarak değerlendirebilmektedirler ki Okinawa Sudbury School bunu cesaretlendirmektedir. Çünkü serbest oyunun çocukların gelişimleri için elzem olduğuna inanmaktadırlar. Öğrenciler kendi kararlarını ve sorumluluklarını alabilmeleri için cesaretlendirilmektedirler.
8. Yöneticisiz demokrasi! Sands School – İngiltere
Sands Okulları, Uluslarası Demoktarik Eğitim Konferansı(IDEC)’nı ilk düzenleyen ve Avrupa Demoktarik Eğitim Topluluğu (EUDEC) kurucusudur. Sands okullarında sosyal eşitlik ilkesi teşvik edilmektedir. Okulda yaş, statü ve deneyim gözetmeksizin okulun parçası herkesin okul yönetiminde söz hakkı olması için çalışmaktadır. Bunun için okulda bir baş öğretmen ya da yöneticiler bulunmamaktadır. Okulun parçası olan herkesin katılımına ve söz hakkına sahip olduğu ve her hafta gerçekleştirilen “Okul Buluşması” ile kararlar alınmaktadır. Sands Okulları kendilerini bir eğitim topluluğu olarak adlandırmaktadırlar ve Dünya’nın bir çok ülkesindeki okullara iyi bir demokratik okul örneği olmayı sürdürmektedirler.
9. Duygusal gelişim olmazsa olmaz! Tamariki School – Yeni Zelanda
Tamariki Okulu, çocukların kendilerini okula uydurmaları yerine okulun çocukları uyması gerektiğini düşünen bir grup ebeveyn tarafından kurulmuştur. Tamariki’de çocukların duygusal gücünü geliştirmek önemsenmektedir. Çünkü duygusal güçlenme olmadan öğrenmenin gerçekleşemeyeği felsefesi kabul edilmiştir. Çocukların oyunlar ile öğrenmesi teşvik edilmektedr. Bu sayede Tamariki Okulunda öğrenme merakı olan ve duygusal zekaya sahip çocuklar yetişmektedir. Her okul dönemi öncesinde öğrenciler ve ailelerin birlikte katıldığı bir kamp ile de bireyler arası bağlar kuvvetlendirilmektedir.
Eğitmen Panda Kimdir?
Eğitmen Panda, kurumlara 3. nesil öğrenme deneyimleri tasarlayan, uygulayan ve eğitim organizasyonlarında destek olan hibrit bir eğitim ajansıdır.
