1 Mayıs İşçi Bayramı, yıllardır tüm dünyada coşkuyla kutlanıyor. Emeğin, üretenin ve halkın bayramı olarak var olan bir mücadelenin sonucunda elde edilen kazanım, 1889’da bir araya gelen İkinci Enternasyonal’de bir Fransız işçi temsilcisinin önerisiyle “Birlik, mücadele ve dayanışma günü” olarak kutlanmaya başlandı. Bu kazanımın temeli, 1856’da Avusturya’daki bir grup taş ve maden işçisinin sekiz saatlik iş günü talebiyle parlemento binasına yürümesiyle birlikte atıldı. Ardından 1 Mayıs 1886’da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğindeki işçi grubunun yine aynı taleple iş bırakması ve yarım milyondan fazla katılımcıyla desteklenmesi, gazeteler tarafından haber yapılarak dikkat çekti. Gösteriler, hız kesmeden sürdürüldü ve 4 Mayıs’ta kanlı Haymarket Olayı meydana geldi. Çeşitli yasa ve yaptırımlarla gösterilerin tekrarlanması otoriteler tarafından engellendi.
Benzer bir olay 1977 yılında Taksim’deki 1 Mayıs kutlamaları sırasında meydana geldi. Kimliği berlirsiz kişiler tarafından açılan ateş sonucunda yaklaşık olarak 34 kişi hayatını kaybetti.
Her yıl ülkemizde de kutlanan 1 Mayıs İşçi Bayramı, Sarper Özsan tarafından bestelenen marşla 1974 yılında taçlandırıldı. 1 Mayıs Marşı’nın yazılış hikâyesini sizler için listeledik.
Üreten tüm işçi ve emekçilerin 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlu olsun!
1 Mayıs Marşı, müzisyen ve besteci Sarper Özsan tarafından yazılmıştır.
Sarper Özsan, 1944 Bandırma doğumlu. Ankara Devlet Konservatuvarı’nın komposizyon bölümünden 1969 yılında mezun olmuş. 1971’de siyasi sebeplerden dolayı 20 ay tutuklu kalmış. Ardından İstanbul Devlet Konservatuvarı’nda öğretim üyeliği yapmış ve 1978’de TRT’deki görevine geri dönmüş. 1977’de işçi, köylü ve öğrencilerin oluşturduğu Aydınlık Korosu’nu yönetmiş ve birçok yerde konserler vermiş. Sanatçının en bilindik eseri 1974 yılında bestelediği 1 Mayıs Marşı’dır.
1974 yılında Rutkay Aziz’in Genel Sanat Yönetmenliğini yaptığı Ankara Sanat Tiyatrosu, Bertolt Brecht’in “Ana” oyununu sahneye koymak için hazırlıklara başlar. Oyun, Maksim Gorki’nin “Ana” romanından uyarlarak yazılmıştır.
Oyun müziklerinin Sarper Özsan tarafından yapılması istenir. Özsan, bu teklifi memnuniyetle kabul eder. Metindeki diğer tüm şarkı sözleri Bertolt Brecht tarafından yazılmıştır fakat sadece bir sahnenin sözleri belirtilmemiştir.
Metinde yer alan “1 Mayıs 1905” adlı sahneye Brecht’in düştüğü not, ünlü 1 Mayıs Marşı’nın doğmasında etkili olmuştur.
Brecht’in notunda “İşçiler marş söyleyerek sahneye girer” yazar, ancak ortada bir marş ya da söz yoktur. Brecht, diğer tüm şarkı sözlerini belirtmiştir ancak sadece “1 Mayıs 1905” sahnesinin sözlerini belirtmemiştir.
Sarper Özsan, sahneye uygun marş aramaya başlar ancak bulamaz. Kendi deyimiyle “iş başa düşer” ve sahne için bir marş yazar.
Özsan’ın sözlerini yazıp müziklerini bestelediği marş, ünlü 1 Mayıs Marşı’dır. Ankara Sanat Tiyatrosu’nun oyunu sahnelediği gecede oyunculara ve salona devrimci bir ruh hakim olur.
Bir oyun müziği olarak bestelenen 1 Mayıs Marşı, o tarihten itibaren çeşitli gruplar tarafından benimsenir ve dilden dile dolaşır. 1976 yılındaysa büyük meydanlarda söylenmeye başlanır.
